Σίγουρα ξέρεις ότι όπως οι μύες μας θέλουν τακτική άσκηση για να διατηρούνται σε καλή κατάσταση, το ίδιο χρειάζεται και το μυαλό μας. Ίσως μάλιστα έχεις δοκιμάσει και κάποιες πνευματικές ασκήσεις όπως σταυρόλεξα, κουίζ, γρίφους ή εξειδικευμένα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Κι ενώ μέχρι πρότινος άλλη γυμναστική κάναμε για το σώμα και άλλη για το μυαλό, τώρα οι νευροεπιστήμονες προτείνουν δύο σε ένα: «Brain Fitness»!
Τι είναι το Brain Fitness;
Πρόκειται για έναν συνδυασμό σωματικών κινήσεων και κιναισθητικών τεχνικών που προκαλούν το μυαλό να συμμετάσχει ενεργά, χωρίς δηλαδή να παραμένει ένας απλός παθητικός δέκτης κάποιων ερεθισμάτων. Μέσω του συντονισμού μυών και εγκεφάλου, οι ασκήσεις Brain Fitness ενεργοποιούν ταυτόχρονα με τις σωματικές ικανότητες πολλές πνευματικές λειτουργίες όπως νοερή απεικόνιση, φαντασία, εστίαση στόχου, παρατηρητικότητα, μνήμη, στρατηγική σκέψη αλλά και ικανότητες υπολογισμού και ισορροπίας. Αυτή η όντως διαφορετική, σαφώς πιο ολιστική προσέγγιση προσφέρει το κάτι παραπάνω στην εξάσκηση του εγκεφάλου, χωρίς όμως να υπολείπεται σε καθαρά σωματικά οφέλη. Κοινώς, με ένα σμπάρο πετυχαίνουμε δυο τριγώνια…
Νους και σώμα σε… φόρμα
Όταν ο εγκέφαλος εμπλέκεται σε καινούριες κινητικές δραστηριότητες, σε πράγματα που δεν γνωρίζει και δεν έχει ξανακάνει, αναγκάζεται να δουλέψει περισσότερο, δημιουργεί νέες νευρικές συνάψεις, ανανεώνει τα νευρικά του κύτταρα και ενεργοποιεί τις αχρησιμοποίητες εφεδρείες του…
Ενεργοποίησε το μυαλό
Κιναισθητική τεχνική: Αφιέρωσε μερικά δευτερόλεπτα για να σκεφτείς τη σωματική άσκηση που πρόκειται να εκτελέσεις και κάνε αρκετές επαναλήψεις της μέσα στο μυαλό σου. Κατόπιν, μετάτρεψε τη φαντασία σου σε… πράξη.
Εφαρμογές: Σε όλες τις ασκήσεις που κάνεις με το βάρος του σώματος ή με οποιοδήποτε όργανο παροχής αντίστασης. Για καλύτερα αποτελέσματα, εφάρμοσε την τεχνική πρώτα σε απλές και εύκολες ασκήσεις και κατόπιν σε πιο σύνθετες.
Σπάσε τα στερεότυπα
Κιναισθητική τεχνική: Κάνε σωματικές δραστηριότητες με διαφορετικό τρόπο από το συνηθισμένο ή με τρόπο που δεν τις έχεις κάνει ποτέ ξανά. Άλλαζε συχνά ασκήσεις, όργανα, πρόγραμμα, διαδρομές, χώρους και ώρες εκγύμνασης.
Εφαρμογές: Βάδισε προς τα πίσω, προς τα πλάγια ή τρεκλίζοντας. Μετακινήσου προς τα μπρος, προς τα πλάγια ή προς τα πίσω με μεγάλες προβολές των ποδιών, ψαλιδάκια ή αναπηδήσεις. Κάνε στατικό ποδήλατο ή ελλειπτικό προς τα πίσω (ανάποδα). Τρέξε λοξά, σε ζικ-ζακ ή διαγράφοντας «οχτάρια». Ανέβα σκάλες πλαγιαστά. Γυμνάσου με αντιστάσεις χρησιμοποιώντας διαφορετικά όργανα κάθε φορά. Παίξε βόλεϊ με τα…πόδια. Ασχολήσου με ένα νέο άθλημα.
Άλλαξε χέρι
Κιναισθητική τεχνική: Εκτέλσε ασκήσεις ή συνήθεις μονόπλευρες κινήσεις χρησιμοποιώντας οι δεξιόχειρες το αριστερό χέρι, ενώ οι αριστερόχειρες το δεξί.
Εφαρμογές: Ασκήσεις με βαράκι ή λάστιχο γυμναστικής. Παιχνίδια με ρακέτα, μπαλάκι ή μπάλα. Ρίψεις τσαλακωμένων χαρτιών σε καλαθάκι σκουπιδιών. Πιάσιμο και μεταφορά αντικειμένων. Βούρτσισμα δοντιών. Χτένισμα μαλλιών. Οικιακές εργασίες. Σιδέρωμα. Χειρισμός πιρουνιού ή κουταλιού. Αλλαγή τρόπου χρήσης ποντικού υπολογιστή. Γράψιμο. Ζωγραφική.
Συνδύασε τα ασύνδετα
Κιναισθητική τεχνική: Συνδύαζε εκ των πραγμάτων ανόμοιες κινήσεις και μέσα από αυτές δημιούργησε μια καινούρια αλληλουχία αρμονικών κινήσεων.
Εφαρμογές: Βάδισε προβάλλοντας ίδιο πόδι - ίδιο χέρι. Σήκωσε τα χέρια ψηλά και συγχρόνως λύγισε αρκετά τα γόνατα. Κάνε επιτόπου αναπηδήσεις και μαζί κάμψεις ή εκτάσεις των χεριών. Καθώς βαδίζεις, τρέχεις ή κάνεις στατικό ποδήλατο, κίνησε τα χέρια σαν να κολυμπάς με ελεύθερο στιλ.
Εστίασε στο αποτέλεσμα
Κιναισθητική τεχνική: Κατά τη διάρκεια οποιασδήποτε άσκησης, εστίασε στην επίτευξη του στόχου οπτικοποιώντας στο μυαλό σου το αναμενόμενο σωματικό όφελος.
Εφαρμογές: Κάνε βαράκια, λάστιχα, στεπ ή άλλες ασκήσεις και οραματίσου ότι με κάθε επανάληψη, με κάθε επιπλέον λεπτό γυμναστικής, πετυχαίνεις σούπερ αποτελέσματα, π.χ. μυϊκή τόνωση, απώλεια λίπους ή ό,τι άλλο επιθυμείς.
Άλλαξε προσανατολισμό
Κιναισθητική τεχνική: Άλλαζε απρογραμμάτιστα και αιφνιδιαστικά τη θέση και την κίνηση του σώματός σου στο χώρο.
Εφαρμογές: Καθώς βαδίζεις κανονικά άλλαξε φορά βαδίσματος προς τα πίσω, μετά προς τα πλάγια, κατόπιν διάγραψε με το βάδισμα σου γεωμετρικά σχήματα (κύκλο, τετράγωνο…) και τελείωσε με βάδισμα στις μύτες των ποδιών. Προσπάθησε να θυμηθείς τι ακριβώς έκανες, «κατάγραψέ» το στο μυαλό σου και επανάλαβε ομοίως. Όταν το πετύχεις άλλαξε τη σειρά, κάνε κάτι εντελώς καινούριο ή αντικατάστησέ το βάδισμα με κάτι άλλο, π.χ. με τρέξιμο.
Μέτρησε αλλιώς
Κιναισθητική τεχνική: Άλλαζε τον τρόπο που μετράς τις επαναλήψεις.
Εφαρμογές: Κάνε την αγαπημένη σου άσκηση (π.χ. κοιλιακούς) αλλά αντί να μετράς τις επαναλήψεις με αύξοντα τρόπο (1,2,3…), μέτρησε με φθίνοντα (12, 11, 10…). Στη συνέχεια μέτρησε τις επαναλήψεις ανά δύο θεωρώντας ότι είναι μία, μετά ανά τρεις, κ.ο.κ. Για μεγαλύτερη δυσκολία, μέτρησε στα αγγλικά ή άλλη ξένη γλώσσα. Όταν γίνει εύκολο, χρησιμοποίησε αντί για αριθμούς τα γράμματα της αλφαβήτου (α, β, γ...).
Βρες νέο ρυθμό
Κιναισθητική τεχνική: Τροποποίησε το χρόνο εκτέλεσης των επαναλήψεων μιας συγκεκριμένης άσκησης, διαφοροποιώντας το ρυθμό.
Εφαρμογές: Βάδισε, τρέξε, κάνε αναπηδήσεις ή εκτέλεσε την αγαπημένη σου άσκηση στην αρχή αργά, μετά γρήγορα, στη συνέχεια πάλι αργά, ξανά γρήγορα και συνέχισε με τις εναλλαγές αυτές μέχρι να την ολοκληρώσεις. Κάθε επόμενη φορά εκτέλεσε την άσκηση με διαφορετικό τρόπο, φροντίζοντας οι εναλλαγές χρόνου να μην τυποποιηθούν αλλά να είναι απρόβλεπτες. Μπορείς επίσης να κάνεις ασκήσεις σε συγχρονισμό με το ρυθμό κάποιου μουσικού κομματιού, το οποίο θα αλλάζεις κάθε φορά ώστε να μην δημιουργηθούν στερεότυπα.
Πέτυχε το στόχο
Κιναισθητική τεχνική: Προσπάθησε να πιάσεις ένα κινούμενο αντικείμενο ή να συντόνισε την κίνησή σου με την κίνησή του.
Εφαρμογές: Κύλησε στο πάτωμα μια μπάλα, ένα μπαλάκι ή άλλο αντικείμενο και ακολούθησε την κίνησή του, προσπαθώντας να βρίσκεσαι συνεχώς στην ίδια ευθεία με αυτό. Όταν το καταφέρεις, αύξησε την ταχύτητα κύλισης ή πέταξέ το στον αέρα και κάπως μακριά, και τρέξε να το πιάσεις πριν πέσει στο πάτωμα. Εναλλακτικά, ασχολήσου με την σκοποβολή σε σταθερό ή κινούμενο στόχο, τη ξιφομαχία, το τένις, το πινγκ-πόνγκ ή άλλες αθλοπαιδιές που απαιτούν συγκέντρωση, στόχευση και γρήγορες αντιδράσεις.
Κράτησε ισορροπία
Κιναισθητική τεχνική: Επιδίωξε να διατηρήσεις τη σωστή σωματική στάση κάτω από συνθήκες που δυσχεραίνουν τη στήριξη και διευκολύνουν την απώλεια ισορροπίας.
Εφαρμογές: Ισορρόπησε στο ένα πόδι στηρίζοντας τον κορμό σε διαφορετικές θέσεις. Δοκίμασε διάφορες αναπηδήσεις ή μετακινήσεις στο ένα πόδι. Εκτέλεσε ασκήσεις πάνω σε ασταθείς επιφάνειες όπως σε fit ball, bosu, σανίδα ισορροπίας, στρώμα θαλάσσης ή τραμπολίνο. Κάνε σκοινάκι τραγουδώντας ή απαγγέλλοντας στίχους, κείμενα ή τηλέφωνα που έχεις αποστηθίσει. Γυμνάσου με κλειστά μάτια, επιστρατεύοντας τις άλλες αισθήσεις εκτός της όρασης.
Δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσεις όλες τις κιναισθητικές τεχνικές εξ’ αρχής. Ξεκίνησε… με το μαλακό, από τις 2-3 ευκολότερες για το δικό σου επίπεδο και βάλε στόχο κάθε επόμενη εβδομάδα να προσθέτεις και κάτι καινούριο. Όσο πιο συχνά τις εφαρμόζεις και όσο περισσότερη νοητική προσπάθεια καταβάλλεις στις ασκήσεις, τόσο περισσότερο θα ενδυναμώνονται οι πνευματικές σου λειτουργίες…
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 100
Update: Σεπτέμβριος 2016.
