Στα νεότερα χρόνια γύρω από την Πάρνηθα εγκαταστάθηκαν Αρβανίτες γεγονός που φαίνεται από τα ονόματα που πήραν οι περιοχές: Μενίδι (Αχαρναί), Άνω Λιόσια (Φυλή), Κακουσάλες(ι) (Αυλώνας), Κιούρκα (Αφίδναι), Κριεκούκι (Ερυθραί) αλλά και Σκούρτα και… και… και…
Τα τελευταία χρόνια, σε μια προσπάθεια από την πολιτεία να φανούν πιο ελκυστικές οι περιοχές αυτές, πολλές φορές χρησιμοποιούνται τα αρχαία ονόματα.
Η βιοποικιλότητα της Πάρνηθας είναι εντυπωσιακή. Ελάφια, αλεπούδες και φήμες πως ζουν στα όριά της για λύκοι και αγριογούρουνα. Αρκετά πουλιά επίσης μονάζουν στο χώρο. Από άποψη χλωρίδας υπάρχουν πάνω από 1000 είδη φυτών, εκ των οποίων μερικά είναι ενδημικά. Εντυπωσιακό και το ελατοδάσος, το μοναδικό στην Αττική.
Το ποδήλατο και η κεντρική Πάρνηθα
Η Πάρνηθα έχει αρκετά μέρη για ποδηλασία δρόμου από τις παρυφές της (Κατσιμίδι, Χασιά, Δερβενοχώρια κ.α.) ως και τις κορφές της. Για αυτές θα γράψω παρακάτω.
Η βασική «ανάβαση Πάρνηθας» ξεκινά από το πάρκινγκ του τελεφερίκ, όπου μπορεί ο καθένας να πάει εκεί είτε μέσω Μενιδίου, είτε από την Τατοϊου, αλλά και από Βαρυμπόμπη και Θρακομακεδόνες.
Από την εκκίνηση της διαδρομής θα χρειαστούμε 11 φουρκέτες και σχεδόν 10 χιλιόμετρα ωσότου να βγούμε στην αριστερή στροφή, η οποία μας φέρνει αντιμέτωπους με τον βοριά, τον συνήθη άνεμο σε αυτό το υψόμετρο. Στα 10 αυτά χιλιόμετρα ανεβαίνουμε περίπου 500 μέτρα και έτσι η μέση κλίση είναι κάτι παραπάνω από 5%.
Στη διαδρομή των 11 στροφών 180 μοιρών δεν θα αντιμετωπίσουμε απότομες κλίσεις.
Παρέα θα μας κρατήσουν τα δέντρα (όσα έχουν απομείνει στα χαμηλά) ενώ στις τελευταίες τρεις φουρκέτες, το τοπίο είναι βραχώδες. Γενικά ανηφορίζοντας είμαστε εκτεθειμένοι στον ήλιο διότι δεν υπάρχει κάτι που να κάνει άμεσα σκιά πάνω στο δρόμο.
Από την αριστερή στροφή που ανέφερα δύο παραγράφους παραπάνω είναι λίγο κάτω από ένα χιλιόμετρο μέχρι το τέλος της βασική ανηφόρας. Το τέλος της είναι λίγο πριν το παρατημένο Σανατόριο – Ξενία – Σχολη Τουριστικών Επαγγελμάτων. (Θα επιστρέψω στο Ξενία αργότερα.). Λίγο πριν το Ξενία, λοιπόν, υπάρχει μια «κρυμμένη» διασταύρωση.
Η πράσινη ταμπέλα του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας μας ενημερώνει πως αριστερά κατευθυνόμαστε για τις κορφές Αέρας, Κυρά αλλά και προς «ΣΕΓΑΣ». Πάμε κι εμείς λοιπόν αριστερά.
Αέρας
Ακολουθώντας τον δρόμο και μόλις με μία φουρκέτα βρισκόμαστε στο εγκαταλελειμμένο στρατόπεδο της κορυφής «Αέρας». Από τη φουρκέτα μέχρι το μέγιστο υψόμετρο που φτάνουμε είναι αρκετά απότομο κομμάτι.
Από τη διασταύρωση μέχρι τον Αέρα είναι 1900 μέτρα μήκος και το υψόμετρο στην κορφή περίπου 1080 μέτρα.
Το στρατόπεδο πάνω δεν λέει και τίποτε καθώς είναι μικρό και δεν αξίζει για επίσκεψη όπως άλλα σε κορφές (πχ. Κερατοβούνι, Κιθαιρώνας κ.α.).
Η κατάσταση του δρόμου δεν είναι εντελώς κακή, εκτός από την αρχή όπου έχει πολλές λακκούβες.
ΣΕΓΑΣ
. Κατεβαίνοντας από τον Αέρα και στρίβοντας απότομα αριστερά αριστερά (μπορούμε να φτάσουμε επίσης μπαίνοντας στο πάρκινγκ του Ξενία και πηγαίνοντας αριστερά) βρισκόμαστε στο στάδιο του ΣΕΓΑΣ. Είχε φτιαχτεί για την προετοιμασία των αθλητών, αλλά πια έχει αφεθεί στην τύχη του.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 ήταν στα «ντουζένια» του, με ξενώνες και διάφορες επικουρικές εγκαταστάσεις. Ό,τι άντεξε από την αδιαφορία των ’00s, κάηκε στην καταστροφική πυρκαγιά του 2007. Εκτός από το ταρτάν το οποίο πέρα από κάποια κομμάτια ελαφρώς σαπισμένα από τη βροχή παραμένει σε άριστη, δεδομένων των συνθηκών, κατάσταση. Αρκετές πληροφορίες διάβασα στο sport24. Η οδός προς τον ΣΕΓΑΣ έχει αρκετές λακκούβες και σπασίματα.
Όσα έλατα έμειναν τριγύρω. Πολλές φορές ελάφια περνούν και βόσκουν στον στίβο. Φωτό από sport24
Ξενία (Σανατόριο)
Κάνουμε μεταβολή και γυρνάμε στο Ξενία. Το Ξενία είναι ένα γκρέμι. Η ιστορία του είναι μεγάλη. Κτίστηκε για να χρησιμοποιηθεί ως σανατόριο. Το κλίμα της Πάρνηθας ήταν ιδανικό για αυτό. Δόθηκε προς χρήση το 1914 και ήταν παράρτημα του Ευαγγελισμού για τους φυματικούς. Το κτίριο ξαναχτίζεται το 1934 και ως το 1960 υπηρετεί ως Σανατόριο.
Η εξέλιξη της ιατρικής κατέστησε ιάσιμη την ασθένεια και δεν υπήρχε πια ανάγκη για τέτοια θεραπευτήρια. Το κτίσμα και η γη πέρασε στην ιδιοκτησία του ΕΟΤ.
Ο ΕΟΤ το μετέτρεψε σε Ξενία (τότε είχαν την τιμητική τους…) όμως λόγω του ξενοδοχείου του Καζίνο δεν πήγε καλά. Έκλεισε το 1967 και μετατράπηκε σε Σχολή Τουριστικών επαγγελμάτων. Παρέμεινε ως τα μέσα της δεκαετίας του ’80 όπου η Σχολή μεταφέρθηκε σε σύγχρονες εγκαταστάσεις στην Ανάβυσσο.
Από τότε μέχρι σήμερα το Ξενία ερειπώνει. Οι μεγάλες καταστροφές έγιναν από τη φωτιά του 2007 και ύστερα. Η φωτιά έκαψε ένα μικρό κομμάτι, αλλά από τότε ξεκίνησαν οι μεγάλοι βανδαλισμοί του κτιριακού όγκου.
Για το Ξενία έχουν ακουστεί πολλοί αστικοί μύθοι. Το μόνο σίγουρο είναι πως έχει υπάρξει στέκι ακροαριστερών και ακροδεξιών. Τα υπόλοιπα είναι στη σφαίρα της φαντασίας ή της μεταφυσικής, εξαρτάται πως το ορίζει ο καθένας.
Το Ξενία το έχω γυρίσει όλο, από την ταράτσα ως το δεύτερο υπόγειο, μόνος μου, τρεις φορές και δεν έπαθα κάτι! Φυσικά χρειάζεται προσοχή καθώς τα καιρικά φαινόμενα κυριολεκτικά γκρεμίζουν το κτίριο. Εκεί βρίσκεται και ένα από τα πιο πολυσυζητημένα geocache στην Ελλάδα: The Parnitha sanatorium/Xenia+ MULTI-PUZZLE cache! Οι δοξασίες λένε για «τζιπάτους με μαύρα ρούχα», έναν «μουστακαλή», ένα «κοριτσάκι», θορύβους σαν από γεννήτριες το βράδυ από το υπόγειο και άλλα τέτοια. Στο όλο σκηνικό θρίλερ προστίθεται και η υπαίθρια έκθεση ξυλογλυπτικής (από καμένο ξύλο) “Πάρκο των Ψυχών” που υπάρχει ακριβώς έξω από το πρώην ξενοδοχείο.
Το διαβάζει κανείς; Φωτό από http://www.espressonews.gr, ΧΡΗΣΤΟΣ ΖΗΝΑΣ
Πάντα οι άνθρωποι έχουν τεντωμένο το αυτί τους στην καλή είδηση, την κακή την αποφεύγουν. Φαντάστηκα τους ασθενείς στο σανατόριο πόσο ανυπομονούσαν για ένα καλό νέο, να ακούσουν ότι κάποιο φάρμακο ανακαλύφθηκε που θα τους γιάτρευε, που θα τους επούλωνε τις πληγές. Και σήμερα όμως και αύριο, την καλή είδηση θα περιμένουν να ακούσουν οι άνθρωποι, αναφέρει ο καλλιτέχνης για το «Αυτί», το αγαπημένο του έργο στο Πάρκο.
Αγία Τριάδα
Φεύγοντας από το Ξενία, συνεχίζουμε προς την καρδιά του βουνού, με μια μικρή κατηφόρα. Από αυτό το σημείο ξεκινά ο «Γύρος Πάρνηθας» μία κυκλική διαδρομή 15 χιλιομέτρων γύρω από τις ψηλότερες κορφές (Καραβόλα και Όρνιο). Προσωπικά προτιμώ να πηγαίνω από δεξιά (δηλαδή αριστερόστροφα!).
Μόλις συνεχίσουμε δεξιά στην πορεία του δρόμου, βρίσκεται αριστερά μας ένα μικρό εκκλησάκι, η Αγία Τριάδα. Εκεί υπάρχει ένας μεγάλος πλάτανος και μια βρύση με νερό. Η τοποθεσία είναι και το σπίτι μιας φιλικής οικογένειας ελαφιών.
Καζίνο
Συνεχίζοντας από την Αγία Τριάδα, μετά από μερικές εκατοντάδες μέτρα είναι η διασταύρωση για το Regency Casino Mont Parnes. Κάνοντας δεξιά, είναι 1,5 χλμ. μέχρι το Καζίνο και είναι μια ανηφορίτσα, μια κατηφορίτσα και άλλη μια ανηφορίτσα. Ο δρόμος, φυσικά, και είναι πολύ καλός
Προς το Μπάφι
Πίσω στη διασταύρωση και συνεχίζουμε προς τα καταφύγια. Ο δρόμος είναι ανηφορικός και ουσιαστικά αν ξεκινήσουμε από το κάτω τελεφερίκ και μέχρι την κορυφή «Όρνιο» είναι σερί ανηφόρα. Σε αυτό το σημείο έχουμε αριστερά μας το βουνό και δεξιά μας βλέπουμε το μονοπάτι το οποίο πάει από το Καζίνο προς το καταφύγιο Μπάφι.
Η βάση του Πολεμικού Ναυτικού
Λίγο πριν από το Μπάφι υπάρχει μία διασταύρωση με έναν κακοτράχαλο δρόμο. Η ταμπέλα (αν υπάρχει) γράφει «προς Πολεμικό Ναυτικό».
Αυτό είναι το αγαπημένο μου κομμάτι στο βουνό. Η ανηφόρα είναι σχεδόν ενάμιση χιλιόμετρο. Γεμάτη λακκούβες με δέντρα αριστερά και δεξιά για το πρώτο μισό. Είναι εντελώς αποκομμένη από οτιδήποτε άλλο τριγύρω και μου έδωσε την αίσθηση πως είμαι σε κάποιο βουνό της Πίνδου, με παρατημένο οδικό δίκτυο! Στο δεύτερο μισό της ανάβασης βλέπουμε το ανατολικό κομμάτι της Πάρνηθας με τους χωματόδρομους και τα μονοπάτια του. Η υπέροχη ανάβαση τελειώνει λίγο πριν την πύλη του στρατοπέδου.
Δεξιά τα κεραμίδια είναι το καταφύγιο. Πάνω δεξιά είναι η διασταύρωση στην οποία πάμε αριστερά. Κάτω αριστερά στη φωτό “θολό” είναι το στρατόπεδο.
Η συνέχεια του Γύρου – προς το Όρνιο
Αφού επιστρέψουμε, συνεχίζουμε το γύρο της Πάρνηθας. Πια είμαστε μέσα σε Έλατα. Περνάμε έξω από το Μπάφι και μετά από 1 χιλιόμετρο υπάρχει διχάλα με χωματόδρομο (δεξιά). Ο χωματόδρομος βγάζει στο καταφύγιο Φλαμπούρι, αλλά εμείς είμαστε με κούρσα τώρα!
Λίγα μέτρα πιο μετά θα δούμε άλλη μια διχάλα. Ο δρόμος φαίνεται να συνεχίζει αριστερά όπου καταλήγει στην κορφή «Όρνιο». Δεξιά συνεχίζουμε για το Γύρο της Πάρνηθας. Ανάλογα με την εποχή ίσως ο δρόμος είναι κλειστός για οχήματα (με μπάρα) αλλά με το ποδήλατο την παρακάμπτουμε.
Ο δρόμος ως εκεί είναι μια χαρά.
Όρνιο
Πριν γράψω για το Όρνιο ας δούμε που είμαστε γεωγραφικά. Αριστερά φαίνονται οι διασταυρώσεις που ανέφερα. Δεξιά φαίνεται η συνέχεια του Γύρου.
Εμείς όμως συνεχίζουμε ανηφορικά. Το κομμάτι είναι σε πυκνό δάσος και η θερμοκρασία είναι αισθητά κατώτερη όλες τις εποχές. Ανηφορίζοντας θα παρατηρήσουμε έναν πύργο δασοπροστασίας δεξιά μας.
Στο σημείο «φουρκέτα – στρατόπεδο» συνεχίζουμε αριστερά παρόλες τις απαγορεύσεις. Αυτές ισχύουν για τα μηχανοκίνητα οχήματα.
Δεξιά μας στη φουρκέτα, είναι πύλη στρατοπέδου Αεροπορίας, συγκεκριμένα του «2ου Κέντρου Ελέγχου Περιοχής». Στην Πολεμική Αεροπορία ανήκει η υψηλότερη κορυφή της Πάρνηθας, η Καραβόλα (1413μ.), όπου έχει ραντάρ και άλλες εγκαταστάσεις.
Εμείς όμως συνεχίζουμε τη νόμιμη ανηφόρα και περνώντας ανάμεσα από κεραίες και μικρά κτίσματα φτάνουμε στο Όρνιο. Εκεί βρίσκεται ο τεράστιος πύργος του ΟΤΕ, χαρακτηριστικό της Πάρνηθας καθώς φαίνεται από πολύ μακριά.
Δεν ζηλεύουμε που δεν πήγαμε στην Καραβόλα! Είμαστε μόλις 63 μέτρα χαμηλότερα και πατάμε τη δεύτερη ψηλότερη κορυφή της Πάρνηθας (1350 μ.).
Ο Γύρος – προς τη Μόλα
Αφού κατηφορίσουμε στη διχάλα και συνεχίσουμε το γύρο του βουνού αφήνουμε εντελώς το καλό οδόστρωμα και τον «πολιτισμό» και συνεχίζουμε στην εξοχή. Στη συνέχεια δεν θα συναντήσουμε άλλες μεγάλες ανηφόρες, αντίθετα υπάρχουν κατηφορίτσες και πάνω κάτω.
Χρειάζεται προσοχή καθώς η ποιότητα του δρόμου στο εξής είναι χείριστη. Επίσης χρειάζεται προσοχή και στα ελάφια που μπορεί να λιάζονται αμέριμνα στη μέση του δρόμου.
Κάποια χιλιόμετρα αργότερα υπάρχει ο χώρος αναψυχής “Άγιος Πέτρος”, ένα πολύ όμορφο εκκλησάκι, με αυλή για πικ-νικ ή υπαίθριες δραστηριότητες.
Πάνω στο δρόμο υπάρχει και πηγή. Η όλη περιοχή είναι γνωστή με το όνομα “Μόλα”.
O Άγιος Πέτρος με χιονάκι. Φωτό από triporganiser.gr, χρήστης odysseas
Ο Γύρος – προς τα Καμένα
Η Μόλα είναι περίπου στη μέση του γύρου. Βέβαια εμείς έχουμε κάνει και τρεις κορφές από την Αγία Τριάδα που ξεκινά ο Γύρος ως τη Μόλα, οπότε στο δικό μας οδοιπορικό ουσιαστικά τελειώνουμε. Αν όμως κάποιος κάνει μόνο το γύρο, εδώ είναι περίπου στη μέση.
Από τον Άγιο Πέτρο υπάρχει μπάρα η οποία είναι πάντα κλειστή. Αυτό σημαίνει πως στη συνέχεια της βόλτας μας η άσφαλτος πατιέται σπάνια από αυτοκίνητο. Μόνο από την πυροσβεστική σε περιπολίες το καλοκαίρι. Ο δρόμος είναι γεμάτος πετραδάκια, έχει υποστεί διάβρωση, έχει πολλή υγρασία, και χρειάζεται δεκατέσσερα μάτια στις κατηφόρες.
Μετά από κάποια λεπτά ξαφνικά τελειώνει το δάσος και μπαίνουμε σε καραφλό τοπία… Τα καμένα. Εδώ φαίνεται όλη η καταστροφή του βουνού και η έκτασή της. Για για να σιγουρευτούμε, με το που μπαίνουμε στα Καμένα ο δρόμος έχει υποστεί καθίζηση και για κάποια μέτρα περνάμε από χωματόδρομο. Από χώμα και πέτρες θα περάσουμε άλλες δύο φορές. Δεξιά μας βλέπουμε τις επιπτώσεις της φωτιάς σε βάθος και αριστερά μας έχουμε την πλαγιά του πρώην ελατοδάσους.
Το Φυτώριο
Προς το τέλος του γύρου συναντούμε το φυτώριο. Για αυτό δεν ήξερα πολλά πράγματα, και έψαξα γιατί όποτε περνώ από εκεί μου κάνει εντύπωση.
Το φυτώριο δημιουργήθηκε το 2008, ύστερα από την μεγάλη πυρκαγιά. Ενώ τα περισσότερα δέντρα αναπαράγονται σχετικά εύκολα δεν συμβαίνει αυτό για το έλατο της Πάρνηθας (Κεφαλληνιακή Ελάτη). Ψάχνοντας στο διαδίκτυο βρήκα τι ακριβώς γίνεται στο φυτώριο.
Κάνω κόπι-πάστε:
Φυσική αναγέννηση
Τα περισσότερα φυτά που κάηκαν, όπως τα πεύκα, οι ιτιές, οι κουμαριές, τα πλατάνια, τα κυπαρίσσια αλλά και βότανα και λουλούδια, έχουν αναβλαστήσει μόνα τους, πρασινίζοντας το βουνό, που ωστόσο θα χρειαστεί τουλάχιστον 40 χρόνια μέχρι να σταματήσει να θυμίζει κρανίου τόπο. Το μόνο είδος που χρειάζεται «τεχνητή» βοήθεια είναι τα έλατα της Πάρνηθας, τα οποία δεν φυτρώνουν σε κανένα άλλο σημείο της Ελλάδας και επιβάλλεται η διατήρησή τους για την προστασία της βιοποικιλότητας.
Αυτός ήταν ο λόγος που το 2008 δημιουργήθηκε ένα φυτώριο σε έκταση 8 στρεμμάτων και υψόμετρο 1.000 μέτρων, όπου μεγαλώνουν 300.000 μικρά έλατα. «Οι σπόροι προέρχονται από τα έλατα του βουνού που δεν κάηκαν. Ανεβαίνουμε στην κορυφή του δέντρου στα 30 μέτρα ύψος και συλλέγουμε τους σπόρους πριν ανοίξουν. Μετά, τους φυτεύουμε και τους φροντίζουμε για τρία χρόνια, οπότε είναι έτοιμοι για χρησιμοποιηθούν στην αναδάσωση», περιγράφει ο Βασίλης Φίλος, δασοπόνος στον φορέα διαχείρισης και υπεύθυνος για το φυτώριο.
Πεύκα και έλατα
Από τον χειμώνα του 2008 έως τον Ιανουάριο του 2011, στην Πάρνηθα έχουν φυτευτεί 267.200 δέντρα, τα περισσότερα πεύκα, γιατί είναι πιο ανθεκτικά και δημιουργούν ιδανικές συνθήκες σκίασης, ώστε να ευδοκιμήσουν τα έλατα που θα φυτευτούν στη συνέχεια. «Από τα μέχρι τώρα αποτελέσματα, οι αναδασώσεις των ελάτων έχουν πετύχει σε ποσοστό 80%, παρά τη δυσκολία του είδους. Σκοπός μας είναι να αναδασώσουμε όσο περισσότερες εκτάσεις μπορούμε, εκτός από τις βραχώδεις περιοχές που καταλαμβάνουν 8.000 στρέμματα και είναι αδύνατο να φυτευτούν. Εκεί, αναλαμβάνει η φύση», συμπληρώνει ο Β. Φίλος.
Τον σπουδαιότερο ρόλο στην αναγέννηση του βουνού και στην προστασία του λεκανοπεδίου από τις πλημμύρες παίζουν τα λιθόκτιστα φράγματα (ζαρζανέτ) στα μεγάλα ρέματα και τα αντιδιαβρωτικά έργα συνολικού μήκους 1.800 χιλιομέτρων από κορμοδέματα, κλαδοπλέγματα και ξύλινα φράγματα, τα οποία συγκρατούν το έδαφος για να μην «πνιγεί» η Αθήνα.
Στο φυτώριο βρίσκεται και η μπάρα όπου απαγορεύεται η είσοδος οχημάτων. Την περνάμε και βρισκόμαστε πάλι στον πολιτισμό.
Το τέλος
Συνεχίζοντας υπάρχει μία διασταύρωση όπου μπορούμε να πάμε δεξιά. Θα συνεχίσουμε για 600 μέτρα πριν μας κόψει μια μπάρα κι ο δρόμος που γίνεται χωματόδρομος. Τελικά φτάνουμε στη διασταύρωση της Αγίας Τριάδας όπου περνώντας από το Ξενία κατηφορίζουμε προς το κάτω τελεφερίκ.
Το σημαντικό είναι να σεβόμαστε το βουνό, να πηγαίνουμε εκεί και να πείσουμε και άλλους να πάνε εκεί. Γιατί όσοι περισσότεροι από εμάς είμαστε πάνω τόσο πιο πολύ θα το προσέχουμε.ρομείουBlogThis!
