Υπάρχει κανείς που να μην έχει νιώσει ποτέ έστω μια ανησυχία στο αεροπλάνο την ώρα της προσγείωσης ή της απογείωσης; Που να μην έχει αισθανθεί κάποια αγωνία μπρος στο κενό; Άσχετα με την αιτία που μας κάνει τη ζωή «δύσκολη» -είτε πρόκειται για κάποιο ζώο ή έντομο είτε για κάποιο αντικείμενο ή για κάποια ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως η αστραπή, όλοι μας περνάμε στιγμές πίεσης, στη διάρκεια των οποίων η καρδιά μας χτυπάει σαν τρελή και το στομάχι μας δένεται...κόμπος. Κοινός παρανομαστής όλων των παραπάνω; Ο φόβος!
Ένα συναίσθημα αντανακλαστικό, φυσιολογικό αλλά και χρήσιμο, κυρίως γιατί, μας επιτρέπει να συνειδητοποιούμε την παρουσία ενός υπαρκτού κινδύνου και μας βοηθά να προστατευόμαστε και να αμυνόμαστε. Μερικές φορές όμως, ο φόβος γίνεται παράλογος, φτάνει σε ανεξέλεγκτα επίπεδα και είναι δυσανάλογoς με την αιτία που τον προκαλεί.
Φοβίες & άγχος πάνε πακέτο
Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γ. Χριστοδούλου: «οι φοβίες, είναι από τα πιο συχνά ψυχιατρικά προβλήματα στο δυτικό κόσμο. Ανήκουν στις νευρώσεις και συνήθως δεν εμφανίζονται μόνες τους, αλλά συνοδεύονται από άγχος ή και κατάθλιψη. Επίσης χαρακτηρίζονται από διαφορετικά επίπεδα έντασης. Mια φοβία για παράδειγμα: μπορεί να είναι απλώς ενοχλητική “Ανησυχώ όταν μπαίνω σε αεροπλάνο και την ώρα της πτήσης έχω ταχυπαλμία και άγχος”, ενδέχεται όμως να αποδειχτεί και πραγματική τροχοπέδη για τη ζωή μας “Δεν μπορώ να ταξιδέψω με αεροπλάνο, με ότι επιπτώσεις κι αν έχει αυτό στην προσωπική ή επαγγελματική μου ζωή”.
» Ετσι, αντίθετα με τις μικρές δόσεις άγχους και φόβου που μπορεί να φανούν χρήσιμες, αφού μας βοηθούν να επαγρυπνούμε για να ανταπεξέλθουμε στις δύσκολες καταστάσεις, ο υπερβολικός φόβος μας παραλύει και εμποδίζει συστηματικά την αποτελεσματικότητά μας».
Υπάρχουν μέθοδοι αυτοβοηθείας;
«Ο καλύτερος τρόπος για να απαλλαγεί κανείς από τους παράλογους φόβους του είναι να τους κοιτάζει κατάματα και να αντιμετωπίζει αυτό που φοβάται» υποστήριζε ο Σιγκμουντ Φρόιντ, στις αρχές του αιώνα. Όταν οι φόβοι σας φτάνουν στο σημείο να επηρεάζουν την ομαλή πορεία της καθημερινής σας ζωής, το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνετε, είναι να προσπαθήσετε να καταγράψετε το πρόβλημα και να ανακαλύψετε τι ακριβώς συμβαίνει, συμβουλεύουν και σήμερα οι ειδικοί. Ο Raymonde Cluydts, δ/ντής προγράμματος ερευνών στο Εργαστήριο Νευροψυχολογίας του πανεπιστημίου των Βρυξελών σας καλεί να σκεφτείτε ποιος είναι ο κίνδυνος που διατρέχετε, αν βγείτε ψηλά, σ’ ένα μπαλκόνι ή τι μπορεί να σας κάνει μια αράχνη ή ποιος είναι ο πραγματικός κίνδυνος σε ένα αεροπορικό ταξίδι; Δώστε μια απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα και θα διαπιστώσετε γρήγορα πως η κατανόηση του πανικού σας θα σας επιτρέψει να αντιμετωπίσετε καλύτερα και τις φοβίες σας.
Ένα άλλο βήμα «αυτοβοήθειας» είναι να φτιάξετε έναν κατάλογο με τις καταστάσεις που σας τρομάζουν, κατατάσσοντας τις -σύμφωνα με τη γνώμη σας- από την πιο απλή έως την πιο δύσκολη. Μετά αντιμετωπίστε τις προοδευτικά, καθημερινά, για να εξοικειωθείτε μαζί τους. Θα διαπιστώσετε ότι ο φόβος σας θα αρχίσει να μειώνεται σταδιακά. Αν, όμως, δε βλέπετε αποτέλεσμα, μην επιμένετε. Σε μια τέτοια περίπτωση είναι καλύτερο να ζητήσετε τη βοήθεια ειδικού.
Πως θα με βοηθήσει ο ειδικός;
Υπάρχουν διάφορες θεραπείες για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων. Και βέβαια στόχος όλων των μορφών θεραπείας είναι η διάλυση των δεσμών μεταξύ των τρομακτικών συναισθημάτων και του αντικειμένου ή της κατάστασης που τα προκαλεί. «H ψυχοθεραπεία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική και συνίσταται σε θεραπείες τροποποίησης συμπεριφοράς. Ωστόσο, αν οι κρίσεις πανικού είναι πολύ έντονες, τότε πιθανό να χρειαστείτε και φαρμακευτική υποστήριξη με αγχολυτικά ή αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Μπορεί, επίσης, να σας προσφερθεί εναλλακτική ή και συμπληρωματική βοήθεια με διάφορα παρασκευάσματα φυτοθεραπείας που δεν έχουν παρενέργειες, ενώ μέσα από ειδικές ασκήσεις και τεχνικές χαλάρωσης, ο “ασθενής” μαθαίνει προοδευτικά να αντιμετωπίζει το αντικείμενο του φόβου του», λέει ο νευρολόγος - ψυχίατρος δρ. Δημήτρης Κουντούρης.
Εσείς από ποια φοβία υποφέρετε;
Ιδού το who is who των 3 πιο συνηθισμένων φοβιών με βάση τις πρόσφατες στατιστικές:
ΑΓΟΡΑΦΟΒΙΑ – Όταν κόλαση είναι…οι άλλοι Είναι η ο φόβος της «αγοράς», εκεί δηλαδή που συγκεντρώνεται πολύς κόσμος. Πρόκειται για μια ακραία κατάσταση που στέκεται εμπόδιο στην κοινωνική και προσωπική λειτουργία του ατόμου, ενώ μπορεί να οδηγήσει και σε πλήρη κοινωνικό αποκλεισμό. Τα συμπτώματα της αγοραφοβίας είναι: ταχυπαλμίες, δύσπνοια, κρύος ιδρώτας σε ολόκληρο το σώμα, πόδια που τρέμουν ζαλάδα και πόνοι στο στήθος.
Ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής βοηθά σημαντικά τη μεγάλη πλειοψηφία των πασχόντων.
ΚΛΕΙΣΤΟΦΟΒΙΑ – Κάποιος να με… βγάλει Τα κλειστοφοβικά άτομα δεν μπαίνουν σε καμία περίπτωση σε κλειστούς, μικρούς χώρους γιατί φοβούνται ότι θα «εγκλωβιστούν». Το πρώτο πράγμα λοιπόν που κάνουν όταν μπαίνουν μέσα σε ένα χώρο είναι να κάθονται κοντά στην έξοδο για να μπορούν να «διαφύγουν». Επίσης δεν χρησιμοποιούν τρένο, μετρό, ή ασανσέρ, ενώ συχνά νιώθουν κλειστοφοβία ακόμη και όταν οδηγούν σε μεγάλους αυτοκινητόδρομους. Τα συμπτώματα της κλειστοφοβίας είναι τα ίδια με εκείνα της αγοραφοβίας, δηλαδή ταχυπαλμίες, κρύος ιδρώτας, έντονο στρες, κ.λ.π..
Η αναζήτηση βοήθειας σε έναν ψυχοθεραπευτή είναι γενικά πολύ αποτελεσματική και συχνά , συνδυάζεται και με κάποια υποστηρικτική θεραπεία
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΦΟΒΙΑ- Πάψε να με κριτικάρεις Τα άτομα με κοινωνική φοβία έχουν ένα χρόνιο, έντονο και επίμονο φόβο ότι παρακολουθούνται και κρίνονται από άλλους. Φοβούνται συνεχώς ότι οι πράξεις τους θα τους φέρουν σε αμηχανία, σε δύσκολες καταστάσεις και ότι θα εξευτελιστούν για αυτό. Ταυτόχρονα νιώθουν ζαλάδα, τάση για εμετό, έντονη εφίδρωση ακόμη και ταχυκαρδία. Η κοινωνική φοβία συνήθως αντιμετωπίζεται με ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή.
Ανθοϊάματα Vs φοβίες
Πολλά από τα ανθοϊάματα Μπαχ (συνολικά είναι 38) χορηγούνται για την αντιμετώπιση διάφορων ειδών φοβίας. Για παράδειγμα:
- Μimulus- αν πρέπει να αντιμετωπίσετε ένα γνωστό, συγκεκριμένο φόβο
- Αspen - αν οι αιτίες του φόβου σας είναι ασαφείς (δεν ξέρετε τι είναι αυτό που σας προκαλεί φόβο το ύψος, ένας κλειστός χώρος η συνύπαρξη πολλών ατόμων ή όλα αυτά μαζι
- Cherry plum ή rock rose -αν η ένταση με την οποία εκδηλώνεται η φοβία σας είναι τόσο μεγάλη που σας προκαλεί κρίσεις πανικού
- Rescue remedy - αν χρειάζεστε επειγόντως βοήθεια. Πρόκειται για έναν συνδυασμό ανθοϊαμάτων, που είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και διαδεδομένος.
Πώς να τα χρησιμοποιήσετε
* Μπορείτε να πίνετε 4 σταγόνες το πρωί και 4 το βράδυ ή αν το πρόβλημα που αντιμετωπίζετε είναι λιγότερο έντονο 2 το πρωί και 2 το βράδυ, κάτω από τη γλώσσα ή διαλυμένες σε λίγο νερό.
* Μπορείτε να αναμείξετε περισσότερα του ενός ανθοϊάματα, όχι όμως περισσότερα από 4-5. Για ασφάλεια ζητήστε να σας φτιάξουν το ιδανικό μείγμα στο φαρμακείο.
* Ο μέσος όρος χρήσης των ανθοιαμάτων είναι 2-3 μήνες, αλλά μπορεί κανείς να τα παίρνει για όσο καιρό νομίζει ότι τα χρειάζεται.
ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 116
Update: Νοέμβριος 2016
