Το να σου πηγαίνει ή όχι ένας θεραπευτής είναι μια αρκετά υποκειμενική υπόθεση. Η ψυχοθεραπεύτρια που σου συνέστησε η φίλη σου μπορεί να μην σε πηγαίνει σαν άνθρωπος (παραήταν… άνετη ή τυπική), δεν σου άρεσε το ντύσιμό της, ο τρόπος που μιλάει, ή και όλα αυτά μαζί. Αυτό δεν την κάνει απαραίτητα «κακή» θεραπεύτρια. Μπορεί επίσης να μην σου πήγε ο τρόπος που δουλεύει. Μερικοί επαγγελματίες μιλούν ελάχιστα ενώ άλλοι θα είναι σε άμεση συνδιαλλαγή μαζί σου. Άλλοι «δουλεύουν» καταστάσεις μέσα από παίξιμο ρόλων, άλλοι με σχεδιαγράμματα ή και κάποιο διάβασμα, άλλοι με ζωγραφική, ενώ άλλοι με την απλή παρουσία σου και τα λεγόμενά σου. Όλοι αυτοί οι «τρόποι» αποτελούν τις μεθόδους προσέγγισης ξεχωριστών σχολών ψυχοθεραπείας, σε μια από τις οποίες ειδικεύονται οι ψυχοθεραπευτές.

Τι περιμένεις απ΄αυτόν;

Αν πιστεύεις για παράδειγμα, πως ο σύμβουλος θα σου δώσει γρήγορες και πρακτικές λύσεις σε οτι σε απασχολεί θα βρεθείς προ εκπλήξεως. Ενώ κανείς ειδικός δεν πρόκειται να αποκρύψει κάποια χρήσιμη πληροφορία, μόνο κάτω από πολύ ειδικές συνθήκες θα σου πει τι να κάνεις. Η δουλειά του είναι να σε συντροφεύει σε μια πορεία ανάπτυξης και ωρίμανσης μέσα από την οποία θα βρεις τις δικές σου απαντήσεις και θα πάρεις τις δικές σου αποφάσεις. Κι αυτό γιατί τελικά, εσύ θα ζήσεις τη ζωή σου και κανένας άλλος.

Κάποιος να με… «αναλάβει»

Μερικά πράγματα έρχονται εύκολα, άλλα χρειάζονται επιμονή και κουράγιο, ενώ άλλα αποδοχή και συνθηκολόγηση. Αυτές οι… άχαρες καθυστερήσεις που είναι αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας, συχνά θυμώνουν, απογοητεύουν και αποθαρρύνουν. Και, ενώ μπορούν να είναι χρήσιμο μέρος της δουλειάς επιφέροντας ουσιαστικές αλλαγές, μερικοί καταλογίζουν τη δυσκολία να εμβαθύνουν, να ρισκάρουν ή να αποδεχθούν, σε αδυναμία του θεραπευτή να τους βοηθήσει. Μένουν έτσι «προσκολλημένοι» αλλά ασφαλείς σε μια άβολη μεν, γνωστή και προβλέψιμη δε πραγματικότητα και μια μέτρια ποιότητα ζωής.

Η αλλαγή θεραπευτή ενδεχομένως να φέρει νέα ώθηση στα πράγματα ή μπορεί απλώς να προσθέσει τον νέο θεραπευτή στην αυξανόμενη λίστα με τους προηγούμενους.

Πώς θα καταλάβω αν κάτι δεν πάει καλά;

Την θεραπευτική σχέση διέπουν λεπτομερείς κώδικες δεοντολογίας. Αυτοί δίνουν σαφείς οδηγίες στους θεραπευτές για το τι οφείλουν να κάνουν και τι όχι, καθώς και πώς πρέπει να είναι με τους πελάτες τους. Ξέχασε λοιπόν όσα άκουσες ή όσα είδες σε ταινίες του Χόλιγουντ. Οι θεραπευτές οφείλουν να σέβονται το απόρρητο και να φροντίζουν για την ανωνυμία των πελατών τους. Τους απαγορεύονται ρητά οι σεξουαλικές και φιλικές σχέσεις με θεραπευόμενους. Κι ακόμη οι κώδικες επικεντρώνονται στις παραμέτρους χώρος, χρόνος, χρήμα. Να ξέρεις λοιπόν πως:

• Ο χώρος θα πρέπει να είναι ευχάριστος και ήσυχος. Ο θεραπευτής καθαρός, αξιοπρεπώς ενδεδυμένος (όχι στις υπερβολές). Να κάθεται σχετικά κοντά σου. Να καπνίσει μόνο αφού πάρει την άδειά σου και να σου μιλά στον ενικό μόνο αφού του δώσεις το ΟΚ.
• Τα ραντεβού είναι συνήθως εβδομαδιαία και σπάνια ξεπερνούν τη μια ώρα.
• Η πληρωμή είναι σταθερή και καθορισμένη από την αρχή και αφορά αποκλειστικά τη ψυχοθεραπεία ή την συμβουλευτική σου.
• Η συνολική διάρκεια συνεργασίας εξαρτάται από τον άνθρωπο και τις ανάγκες του, την ψυχοθεραπευτική κατεύθυνση, και συνεχίζεται οικειοθελώς και μόνο!

Πρόσεξε αν…

• Σου ζητούν να πηγαίνεις συχνότερα απ’ ότι συμφώνησες -κατά τη γνώμη σου χωρίς λόγο,
• Σε διώχνουν νωρίτερα ή σε κρατούν περισσότερο,
• Δεν αρχίζεις στην ώρα σου ή η συνεδρία διακόπτεται συχνά π.χ. από τηλεφωνήματα,
• Μεταθέτουν ή ακυρώνουν τα ραντεβού σου αδικαιολόγητα και συχνά,
• Σου ζητούν να συναντηθείτε σε άλλους χώρους εκτός του γραφείου,
• Μπαίνοντας και φεύγοντας «πέφτεις» πάνω σε άλλα ραντεβού.
• Σου ζητούνται επί πλέον χρήματα από αυτά που συμφωνήθηκαν.

Και οι θεραπευτές άνθρωποι είναι

Και σίγουρα δεν έχουν λύσει όλα τους τα προβλήματα, όπως ενδεχομένως να πιστεύεις. Τα προβλήματα υπάρχουν και σ΄εκείνους αφού η διαδικασία εξέλιξης μας αφορά όλους. Αλίμονο στους θεραπευτές που θέτουν εαυτόν υπεράνω!

Πρόσεξε πολύ αν ένας θεραπευτής ή σύμβουλος…

• Σε επικρίνει ή σου μιλά με ανάρμοστο τρόπο
• Σε κατευθύνει
• Κάνει τον σπουδαίο.
• Αποζητά την παρέα σου ή ζητά να βγείτε μαζί
• Σε αγγίζει με οποιοδήποτε τρόπο που σας φέρνει σε αμηχανία
• Μιλά για τον εαυτό του ή τα προσωπικά του
• Τραβά επίμονα την κουβέντα εκεί που θέλει αυτός
• Αρχίζει να σου ζητάει εξυπηρετήσεις
• Σου μεταφέρει το μήνυμα πως θα τον απογοητέψεις, στενοχωρήσεις, θυμώσεις αν δεν κάνεις το Α ή το Β.

ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΡΑΣΙΔΑΚΗ, Συμβουλευτική ψυχολόγο-σύμβουλο σχέσεων

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 104

Update: Μάιος 2016.