Η Αμπράμοβιτς γεννήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 1946 στο Βελιγράδι. Το 1965 έγινε δεκτή στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στο Βελιγράδι και αποφοίτησε το 1970. Το 1972 ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Ζάγκρεμπ και από το 1973 έως και το 1975 δίδασκε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Νόβι Σαντ.
Και τι δεν έχει δηλώσει και τι δεν έχει κάνει αυτή η γυναίκα φαινόμενο... οι απόψεις της για την ουσία του performing και για το θέμα του θανάτου είναι θεμελειώδεις για αυτή την ακροβάτισσα του σώματος και της ψυχής: «Για να είσαι ένας performance artist πρέπει να μισείς το θέατρο. Το θέατρο είναι ψεύτικο. Το μαχαίρι δεν είναι αληθινό, το αίμα δεν είναι αληθινό και τα συναισθήματα δεν είναι αληθινά. Η performance είναι ακριβώς το αντίθετο: το μαχαίρι είναι αληθινό, το αίμα είναι αληθινό και τα συναισθήματα είναι αληθινά».
«Όσον αφορά στο θάνατό μου, το πιο σημαντικό πράγμα για μένα είναι να πεθάνω με συνείδηση. Συνειδητά ευτυχισμένη και χωρίς καμία μετάνοια ή θυμό. Είναι πάρα πολύ σημαντικό. Οι Σούφι λένε ότι η ζωή είναι ένα όνειρο και ο θάνατος είναι το ξύπνημα. Επομένως, θέλω να ξυπνήσω με όμορφο τρόπο».
H 70χρονη Μαρίνα Αμπράμοβιτς έδωσε συνέντευξη τύπου στο Μουσείο Μπενάκη με αφορμή τη συνεργασία του Marina Abramović Institute (MAI) με τον Οργανισμό Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ που εγκαινιάζεται φέτος.
Ο λόγος για το πρόγραμμα As One που αποσκοπεί στο να αναδείξει μια νέα γενιά καλλιτεχνών performance στην Ελλάδα. Το As One θα παρουσιάσει, για διάστημα επτά εβδομάδων, την περίφημη Μέθοδο Abramović και ένα εκτεταμένο πρόγραμμα από performance, διαλέξεις, φιλμς και εργαστήρια. Το ελληνικό πρόγραμμα είναι ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα αφιερωμένα στην performance στην Ευρώπη, το οποίο δημιουργήθηκε και υλοποιείται από τους δύο οργανισμούς.
Μια συμμετοχή - εμπειρία: Στους επισκέπτες ζητείται να αφήσουν όλα τα προσωπικά τους αντικείμενα
Η Μέθοδος Abramović, ως μέρος του As One, λαμβάνει χώρα στο ισόγειο του Μουσείου Μπενάκη στο κτίριο της οδού Πειραιώς. Καθώς οι επισκέπτες μπαίνουν στη Μέθοδο, τους ζητείται να αφήσουν όλα τα προσωπικά τους αντικείμενα σε ειδικό χώρο φύλαξης: ρολόγια, κινητά τηλέφωνα και κάμερες. Με την καθοδήγηση των μεσολαβητών, οι οποίοι εκπαιδεύτηκαν από τη συνεργάτη της Marina Abramović Lynsey Peisinger, οι επισκέπτες ακολουθούν μια σειρά ασκήσεων προθέρμανσης, προκειμένου να «ξυπνήσουν» οι αισθήσεις, να τεντωθεί το σώμα και να επικεντρωθεί το μυαλό σε αυτό που θα ακολουθήσει. Αυτή η προετοιμασία επιτρέπει στους συμμετέχοντες να επικεντρώσουν την προσοχή τους στο να είναι παρόντες σε αυτό που συμβαίνει, ακίνητοι και συνδεμένοι με έναν ανεμπόδιστο τρόπο.
Μεταξύ άλλων, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς είπε στη συνέντευξη τύπου:
- Αν πρέπει να κάνεις μια performance θα πρέπει να είσαι σε πολύ καλή φυσική κατάσταση.
- Ενα από τα πιο δύσκολα πράγματα σε μια performance είναι να είσαι εκεί με το σώμα και το μυαλό. Μόνο αν είσαι εκείνη τη στιγμή παρών μπορεί να έχεις την ολοκληρωμένη προσοχή του κοινού.
- Γι' αυτούς τους καλλιτέχνες που θα κάνουν μια τόσο δύσκολη δουλειά είναι πολύ σημαντικό να είναι εκεί το κοινό. Χωρίς το κοινό, η τέχνη δεν υπάρχει.
- Η Μέθοδος Αμπράμοβιτς πραγματοποιήθηκε μετά από 40 χρόνια δουλειάς και είναι γνωστή σε τόσο πολλούς πολιτισμούς.
- Προέρχομαι από την πρώην Γιουκοσλαβία.Δεν μπορώ να πάω στη χώρα μου, κι όταν έρχομαι στην Ελλάδα είναι σαν να φθάνω «σπίτι» χωρίς τον ... πόνο που νιώθω όταν είμαι εκεί. Είναι τόσο ανθρώπιονο μέρος, τόσο σημαντικό με τόσο πολλούς καλλιτέχνες... Ηταν απίστευτος «συναγερμός» ότι 370 καλλιτέχνες ήθελαν να πάρουν μέρος σ' αυτό... Η Ελλάδα ήταν το σωστό μέρος για να το κάνουμε.
- Η πιο υψηλή μορφή τέχνης για μένα είναι η μουσική. Είναι τόσο... εκτός ύλος, είναι παντού.
- Ξόδεψα όλη μου τη ζωή για να κάνω την performance μια mainstream μορφή τέχνης. Το βίντεο και η φωτογραφία δεν ήταν ποτέ mainstream. Για την ακρίβεια δεν ήταν σχεδόν καθόλου τέχνη.
Performances
Συνολικά τριακόσιοι εβδομήντα ΄Ελληνες καλλιτέχνες ενδιαφέρθηκαν να συμμετέχουν στην ανοιχτή πρόσκληση που εξαγγέλθηκε από τη Marina Abramović και τους συνεργάτες της Serge Le Borgne και Paula Garcia. Τελικά, 29 έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες συμμετέχουν στο As One. Οι έλληνες καλλιτέχνες, που επιλέχθηκαν θα παρουσιάσουν νέες αναθέσεις έργων. Αναλυτικότερα, στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται 6 μακράς διάρκειας performances από 6 έλληνες καλλιτέχνες, οι οποίες θα πραγματοποιούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης, για 7 εβδομάδες, καθημερινά, επί 8 ώρες την ημέρα. Επιπλέον, 21 performances από 23 καλλιτέχνες (18 έλληνες και 5 ξένους) θα παρουσιαστούν ως performance interventions με διάρκεια από μία έως 6 μέρες.
Τι είναι η Μέθοδος Abramović
Η Μέθοδος Abramović είναι μια σειρά ασκήσεων σχεδιασμένες από τη Marina Abramović, μια βιωματική εμπειρία για τον θεατή-συμμετέχοντα. Η Μέθοδος αντλεί υλικό από μια τεράστια δεξαμενή εμπειριών και performances της δημιουργού τα τελευταία 40 χρόνια, και διυλίζεται σταδιακά σε ένα πρόγραμμα ασκήσεων που σκοπό έχει την επαφή́ με τον εαυτό́ μας και τη σύνδεση με τους άλλους. Η Μέθοδος βασίζεται στην ατομική και τη συλλογική συμμετοχή και αποτελεί μια βιωματική προσέγγιση στην άυλη τέχνη. Καθώς αποτελεί μια διαδικασία σε διαρκή διερεύνηση και διαμόρφωση από τη δημιουργό του, η συγκεκριμένη μορφή της Μεθόδου παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Αθήνα, ως εξέλιξη ανάλογων έργων που έχουν παρουσιαστεί από την καλλιτέχνιδα σε βάθος χρόνου ανά τον κόσμο.
Είναι μια δημόσια συμμετοχική εμπειρία για μεγάλες ομάδες ανθρώπων, σε έναν κοινόχρηστο χώρο, όπου το κοινό καλείται να κάνει μια σειρά ασκήσεων και να παρακολουθήσει και άλλους να κάνουν ακριβώς το ίδιο.
Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν είναι οι εξής:
Μακράς διάρκειας performances – Γιώτα Αργυροπούλου, Δέσποινα Ζαχαροπούλου, Βιργινία Μαστρογιαννάκη, Λάμπρος Πηγούνης, Νάνσυ Σταματοπούλου, Θοδωρής Τράμπας.
Performance interventions – Θανάσης Ακοκκαλίδης, Rafael Abdala και Jessica Goes, Γιάννης Αντωνίου και Σταύρος
Αποστολάτος, Έλενα Αντωνίου, Χριστίνα Βασιλείου, Σεραφίτα Γρηγοριάδου, Θωμάς Διάφας, Μαριάννα Καβαλλιεράτου, Γιάννης Καρούνης, Amanda Coogan, Αλέξανδρος Μιχαήλ, Kira O’Reilly, Κατερίνα Οικονόμου, Nikolaos, Αναστασία Παπαθεοδώρου, Γιάννης Παππάς, PASHIAS, Ευγενία Τσανανά, Σπύρος Χαραλαμπόπουλος, Δημήτρης Χειμώνας, Maria Herranz.
Το πρόγραμμα συμπληρώνεται από 2 re-performances της Marina Abramović, των έργων Cleaning the Mirror (1995) και Art Must Be Beautiful, Artist Must Be Beautiful (1975), που θα παρουσιάσουν οι καλλιτέχνες Μάρθα Πασακοπούλου, Δημήτρης Μπαμπίλης, Δήμητρα Μπίλλια, Γίτσα Κωνσταντουδάκη, Ελιάν Ρουμιέ, Βασιλική Σπάχου κ αι Καλλιόπη Ζερβουλάκου.
Ομιλίες, εργαστήρια, προβολές
Το πρόγραμμα As One πλαισιώνεται από μια σειρά ομιλιών, με σκοπό να εκπαιδεύσει το κοινό στην ιστορία και την εξέλιξη της τέχνης της performance, αναδεικνύοντας πρακτικές που συνδέονται με το χώρο, όπως το θέατρο και ο χορός. Παράλληλα, εργαστήρια με συμμετέχοντες και προσκεκλημένους καλλιτέχνες θα βοηθήσουν το κοινό να κατανοήσει καλύτερα τις δομές και τους μηχανισμούς των έργων performance, εμβαθύνοντας στους τρόπους με τους οποίους οι καλλιτέχνες αναπτύσσουν το έργο τους. Οι ομιλίες και τα εργαστήρια συμπληρώνονται από καθημερινό πρόγραμμα προβολών, με ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους από το έργο της Marina Abramović, έργα που επηρέασαν το έργο της, καθώς και ταινίες προσκεκλημένων ομιλητών και άλλο υλικό από τ ο αρχείο της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Πιο συγκεκριμένα, η Marina Abramović θα δώσει δύο διαλέξεις, μία για την ιστορία της τέχνης της performance (Σάββατο 19/3) και μία για το μέλλον της και το ρόλο που θα παίξει σε αυτό η αυξανόμενη συμμετοχή του κοινού (Τετάρτη 23/3), με υλικό από την πιο πρόσφατη έκθεση του MAI στη Βραζιλία. Επίσης θα συνομιλήσει, σε δύο εργαστήρια, με επιλεγμένους καλλιτέχνες για την πρακτική τ ους (Παρασκευή 11/3 & Τρίτη 22/3).
Για τη σχέση της όπερας με την πρακτική της performance θα συνομιλήσουν ο σκηνοθέτης της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Αλέξανδρος Ευκλείδης και η καλλιτέχνης Κατερίνα Οικονόμου (Πέμπτη 17/3), ενώ για τη μετάβαση από το θέατρο στην τέχνη της performance θα μιλήσει η θεατρολόγος και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Θεάτρου του ΑΠΘ Άννα Σταυρακοπούλου (Σάββατο 2/4). Η διευθύντρια του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης Συραγώ Τσιάρα θα πραγματοποιήσει εργαστήριο για τη θέση του σώματος στην τέχνη της performance (Παρασκευή 15/4) και θα συνομιλήσει με την καλλιτέχνη Λήδα Παπακωνσταντίνου, μια από τους πρώτους στην Ελλάδα που χρησιμοποίησαν την τέχνη της performance τις δεκαετίες ’70 και ’80 (Σάββατο 16/4). Για την αισθητική του σώματος και των ορίων του στην τέχνη της performance θα μιλήσει και η θεωρητικός τέχνης Σοφία Ελίζα Μπουράτση (Τρίτη 19/4), ενώ ο καλλιτεχνικός διευθυντής του MAI Serge Le Borgne θα μιλήσει για τις άυλες μορφές τέχνης (Σάββατο 19/3).
Η λειτουργία της performance μέσα από την ακινησία του σώματος είναι το θέμα του εργαστηρίου της Εύας Λαμπάρα μαζί με τη δασκάλα της και σκηνοθέτη Αννίτα Καπουσίζη, παρουσιάζοντας πώς ένα σώμα ‘περιορισμένο’ κινητικά, δημιουργεί ‘απεριόριστες’ δυνατότητες πρόσληψης και ερμηνείας του κόσμου, καθώς και δείγμα δουλειάς της Λαμπάρα (Τετάρτη 16/3). Σημαντικοί είναι οι διεθνείς προσκεκλημένοι καλλιτέχνες που θα μιλήσουν για τ ο έργο τους: O Damien Jalet θα πραγματοποιήσει εργαστήριο για το έργο του, θα συνομιλήσει με το σκηνοθέτη της τελευταίας του ταινίας, η οποία και θα προβληθεί (Πέμπτη 7/4). O Tehching Hsieh θα μιλήσει για το έργο του, ως πρωτοπόρος της long durational performance που ξεχώρισε τη δεκαετία του ’80 στη Νέα Υόρκη (Κυριακή 10/4). Ο Jacopo Godani, καλλιτεχνικός διευθυντής και χορογράφος της Dresden Frankfurt Dance Company, θα μιλήσει για το έργο του και θα πραγματοποιήσει εργαστήριο με επιλεγμένους καλλιτέχνες (Πέμπτη 21/4). Εργαστήρια θα πραγματοποιήσουν επίσης και οι προσκεκλημένοι καλλιτέχνες performance Rafael Abdala + Jessica Goes. (Πέμπτη-Κυριακή 14-17/4), Maria Herranz (Πέμπτη 31/3), Amanda Coogan (Τρίτη 5/4) και Kira O’Reilly (Κυριακή 24/4), καθώς και το επιτελείο του MAI (Serge Le Borgne, Paula Garcia, Lynsey Peisinger) με επιλεγμένους καλλιτέχνες.
«Μηχανή́ Αμοιβαίων Κυμάτων»
Στο χώρο θα υπάρχει μια εγκατάσταση, η «Μηχανή́ Αμοιβαίων Κυμάτων – Mutual Wave Machine». H μηχανή έχει σχεδιαστεί από τη γνωστική νευρολόγο και καλλιτέχνη Suzanne Dikker και τον καλλιτέχνη και δημιουργό λογισμικού Matthias Oostrik, αντλώντας έμπνευση από την performance της Marina Abramović “Mutual Gaze”, που αποτελεί και μέρος των ασκήσεων της Μεθόδου Abramović. Η εγκατάσταση έγινε από τους Peter Burr, Diederik Schoorl και Παντελή Διαμαντίδη. Πρόκειται για ένα πείραμα της νευροεπιστήμης και μια διαδραστική εγκατάσταση νευροανάδρασης που διερευνά και ενσωματώνει την απατηλή έννοια πως «είμαστε στο ίδιο μήκος κύματος» με έναν άλλο άνθρωπο, μέσω του συγχρονισμού των εγκεφαλικών κυμάτων. Δύο επισκέπτες μπαίνουν μέσα σε μια χωρο-κάψουλα με οπτικοακουστικό περιβάλλον που ανταποκρίνεται και αντανακλά την κοινή εγκεφαλική δραστηριότητά τους. Μπορούν να βιώσουν απευθείας και να χειριστούν τις εσωτερικές δυνάμεις τους για να προσεγγίσουν ή ν α απομακρυνθούν ο ένας από τ ον άλλο.
Η «Μηχανή Αμοιβαίων Κυμάτων» είναι ελεύθερη για το κοινό τις μέρες Πέμπτη-Παρασκευή 13:00-15:00 και 18:00-20:00 και σαββατοκύριακα 13:00-16:00 και 17:00-20:00, με προκράτηση συμμετοχής. Τις υπόλοιπες ώρες λειτουργίας του προγράμματος, η μηχανή θα επεξεργάζεται και θα προβάλει τα εγκεφαλικά κύματα της Marina Abramović, αντανακλώντας την πνευματική της κατάσταση τη στιγμή που έκανε την performance “The Artist is Present” (η εγκεφαλική της δραστηριότητα καταγράφηκε στο The Garage Center for Contemporary Culture στη Μόσχα τ ο 2011).
Περισσότερες πληροφορίες στο http://neon.org.gr/en/
Info:
Πρόγραμμα ΝΕΟΝ-ΜΑΙ As One
Διάρκεια: 10 Μαρτίου – 24 Απριλίου 2016
Open Day: 10 Μαρτίου 2016, 12.00-20.00
Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου, Αθήνα
Το πρόγραμμα As One θα παρουσιαστεί σε όλους τους χώρους του Κτιρίου Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη. Για το σκοπό αυτό, το Μουσείο διευρύνει το ωράριο λειτουργίας του ως εξής:
Ώρες λειτουργίας:
Τρίτη – Τετάρτη – Πέμπτη – Σάββατ ο: 12.00 – 20.00
Παρασκευή: 12.00 – 22.00
Κυριακή: 10.00 – 18.00
Δευτέρα Κλειστά
Είσοδος δωρεάν.
Η Μέθοδος Abramović απευθύνεται σε ηλικίες 15 ετών και πάνω. Η είσοδος στη Μέθοδο επιτρέπεται έως και 45 λεπτά πριν την ώρα λήξης του ωραρίου λειτουργίας του Μουσείου.
