Ένα μυθικό κομμάτι της ιστορίας της τέχνης και της λογοτεχνίας του 20ού αιώνα, το «Μανιφέστο του Σουρεαλισμού» του Αντρέ Μπρετόν, εκτίθεται αυτές τις μέρες στο Λονδίνο, λίγο πριν δημοπρατηθεί στο Παρίσι.

Στο 21 σελίδων χειρόγραφο, που είναι και το μοναδικό αυθεντικό, ο Μπρετόν ορίζει «για πρώτη και τελευταία φορά» τη φύση του σουρεαλισμού. Υπερασπίζεται τα όνειρα, την τρέλα και τη δύναμη της ανθρώπινης φαντασίας έναντι της λογικής. Προκάλεσε, ωστόσο, στον καιρό του, δεκάδες αντιρρήσεις.

Το έγραψε στο διαμέρισμα της οδού Φοντέν στο Παρίσι, όπου μοιραζόταν μαζί με την πρώτη γυναίκα του, καλλιτέχνιδα Σιμόν Κολινέτ, χώρο που έμελλε να γίνει το κέντρο του σουρεαλιστικού κινήματος.

Εκεί ξεκίνησαν τα περίφημα πειράματα «αυτόματης γραφής», όπου το μολύβι ήταν ελεύθερο να ταξιδέψει πάνω στο χαρτί και να καταγράψει εικόνες ή λέξεις που έρχονταν στο μυαλό τυχαία και ασύνδετα χωρίς την παρέμβαση της λογικής.

Η Κολινέτ κράτησε το Μανιφέστο και άλλα χειρόγραφα του Μπρετόν, τα οποία θα δημοπρατηθούν από τους κληρονόμους της στον οίκο Σόθμπις στο Παρίσι τον Μάιο. Το Μανιφέστο εκτιμάται να φτάσει τα 500.000 ευρώ, ενώ τα χειρόγραφα αυτόματης γραφής, που εκδόθηκαν υπό τον τίτλο «Ρoisson soluble», εκτιμώνται γύρω στα 80.000 ευρώ το καθένα.

Ωστόσο, τέσσερα χρόνια πριν, οι Γάλλοι διανοούμενοι εξεγέρθηκαν, όταν πωλήθηκε το διαμέρισμα του Μπρετόν, που περιελάμβανε αυθεντικά χειρόγραφα δικά του και αυθεντικά έργα τέχνης των Μιρό και Μαργκρίτ, αντί να διατηρηθεί από το κράτος ως μουσείο. Μοίρασαν, μάλιστα, χαρτονομίσματα των δέκα ευρώ όπου έγραφαν: «Τα λεφτά σας βρωμάνε πάνω στο πτώμα του ποιητή, που ποτέ δεν θα τολμούσατε να γίνετε».

Τώρα που δημοπρατείται το Μανιφέστο, θα αντιδράσουν;