Υπάρχουν κάποια πράγματα που δεν ξέρουμε για έναν από τους μεγαλύτερους θεατρικούς συγγραφείς όλων των εποχών και δεν θα τολμούσαμε να ρωτήσουμε; Μελετητές του Σαίξπηρ δοκιμάζουν να απαντήσουν, πολλές φορές διαφωνώντας μεταξύ τους, με αφορμή την πρεμιέρα της παράστασης «The Man from Stratford» («Ο Αντρας από το Στράτφορντ») στο Βασιλικό Θέατρο του Πλίμουθ, την επόμενη βδομάδα.
Ηταν γκέι, στρέιτ ή απλώς σεξομανής; Τα σονέτα του έχουν εκληφθεί ως αποδεικτικά στοιχεία της αμφισεξουαλικότητάς του. Εχουν γραφτεί θεωρίες που υποστηρίζουν ότι μπορεί να ήταν ερωτευμένος με τον προστάτη του Ερλ του Σαουθάμπτον, τον Ερλ του Πέμπροουκ ή ακόμα και με τον θεατρικό συγγραφέα Τζον Φλέτσερ. «Το γεγονός είναι ότι ήταν παντρεμένος και είχε παιδιά» λέει ο Τζόναθαν Μπέιτ. «Ομως στο έργο του οραματίστηκε κάθε είδος ρομαντικού ή σεξουαλικού έρωτα. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα, όταν ο Σαίξπηρ βρισκόταν στο Λονδίνο να είχε δοκιμάσει τα πάντα».
Συνεχίζοντας τα βασικά ερωτήματα της ύπαρξης, οι μελετητές απαντούν «πού ξόδευε τα χρήματά του». «Ηταν ο πρώτος μεγάλος συγγραφέας της Βρετανίας που έβγαλε πολλά λεφτά γράφοντας. Ηταν εξαιρετικός επιχειρηματίας» απαντά ο Μπέιτ. «Αυτό το κατάφερε σχηματίζοντας μια κοινή εταιρεία με τους ηθοποιούς του, με τους οποίους θα μοιραζόταν τα έσοδα των εισιτηρίων. Ολοι οι κορυφαίοι ηθοποιοί της ομάδας του έγιναν πλούσιοι και αγόρασαν μεγάλα σπίτια σε όμορφα προάστια του Λονδίνου. Ο ίδιος αγόρασε κτίρια γύρω από το Στράτφορντ και αγροτεμάχια. Πέθανε πάρα πολύ πλούσιος».
Εγραψε τόσα έργα, ήταν και παραγωγός του εαυτού του. Προλάβαινε καθόλου να διασκεδάσει; «Υπάρχει ένα πρώιμο ανέκδοτο που λέει ότι απομονωνόταν στην κατοικία του στο Σόουρντιτς. Οταν οι συνάδελφοί του ηθοποιοί τον καλούσαν εκτός πόλης, εκείνος προφασιζόταν πονοκέφαλο». «Είμαι απολύτως σίγουρος ότι στη συναναστροφή θα ήταν μονοσυλλαβικός» πιστεύει ο ηθοποιός που θα τον ερμηνεύσει και βιογράφος, Σάιμον Κάλοου. «Αν έκανες μια συζήτηση με τον Σαίξπηρ, αυτός θα άκουγε και εσύ θα μιλούσες». Ο Πίτερ Γουέλαν διαφωνεί: «Αν έβρισκες τον αληθινό Σαίξπηρ στα έργα του, νομίζω ότι θα έβρισκες μια πολύ καλή παρέα για ποτό».
Τι διάβαζε ο συγγραφέας; Δύο έργα υπήρχαν μόνιμα στο γραφείο του: τα «Δοκίμια» του Μοντέν και οι «Μεταμορφώσεις» του Οβίδιου. Ο Μπέιτ εισηγείται πως αυτό που είχε πλάι στο κρεβάτι του ήταν «ο Δον Κιχώτης» του Θερβάντες. Συμπτωματικά, ο Θερβάντες και ο Σαίξπηρ πέθαναν την ίδια μέρα.
Τι είναι αυτό που τον διαφοροποιεί από άλλους συγγραφείς της εποχής του; «Τίποτα εκτός από την ευφυΐα του» απαντάει ο Στάνλεϊ Γουέλς, γνωστός μελετητής του Βάρδου και συγγραφέας του «Shakespeare: Sex & Love». «Η αμιγώς θεμελιώδης εγκεφαλική εργασία του στα έργα είναι αξιοσημείωτη - και μάλιστα σαν φιλόσοφος, γεγονός στο οποίο δεν έχει δοθεί η απαιτούμενη σημασία. Επίσης, μην ξεχνάτε πως ήταν ηθοποιός». Αυτό από μόνο του διαψεύδει τη φήμη ότι μισούσε τους ηθοποιούς. Τέλος, ο Σαίξπηρ πιθανότατα δεν είχε κατοικίδιο, καθώς απεχθανόταν τα σκυλιά.
ΘΑ ΗΤΑΝ ΤΟ ΕΥΡΗΜΑ ΤΗΣ ΧΙΛΙΕΤΙΑΣ
Το απόλυτο εύρημα του Σαίξπηρ θα ήταν η συνέχεια του «Αγάπης Αγώνας Αγονος», το θεατρικό έργο «Love’s Labour’s Won» («Αγάπης Αγώνας Γόνιμος» ίσως τιτλοφορούσαμε το ελληνικό αντίστοιχο). «Υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι κάποτε κυκλοφόρησε, οπότε ίσως μια μέρα βρεθεί» πιστεύει ο Τζόναθαν Μπέιτ. «Θα ήταν το εύρημα της χιλιετίας. Είτε αυτό, ή ένα προσωπικό γράμμα που θα αποκάλυπτε κάτι από την εσωτερική συναισθηματική του ζωή». Ο... Γουέλς λέει: «Θα ήθελα να βρω ένα ντοκουμέντο που να συνδέει τον Σαίξπηρ του Στράτφορντ αδιάψευστα με τα έργα του. Θα έσωζε τον κόσμο από τόνους χαμένου χαρτιού γύρω από το ποιος έγραψε τον Σαίξπηρ».
ΚΑΚΟ ΧΙΟΥΜΟΡ
Γιατί το χιούμορ του ήταν τόσο κακό; «Δεν είναι χειρότερο από των άλλων την ίδια περίοδο» απαντούν οι μελετητές. Κι όσο για το χειρότερό του; Στον «Βασιλιά Ληρ» γράφει: «Ο λόγος που τα αστέρια, που τα εφτά αστέρια δεν είναι περισσότερα από εφτά... Επειδή δεν είναι οκτώ». Μάλλον κανείς δεν γέλασε ποτέ με αυτό το αστείο.
Σοφία Στυλιανού
