Το Ελληνικό Συγκρότημα Σύγχρονης Μουσικής τιμά τη μνήμη του κορυφαίου Ουγγροεβραίου συνθέτη και δασκάλου Γκιέργκι Λίγκετι (1923-2006), με αφορμή τη συμπλήρωση πέντε χρόνων από το θάνατό του.
Με μια συναυλία που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 12 Μαΐου, στις 8.30 το βράδυ, στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος και περιλαμβάνει έξι έργα του τα οποία συγκαταλέγονται στην πρώτη γραμμή της μουσικής πρωτοπορίας του αιώνα που πέρασε.
Έργα που απηχούν τον σκοτεινό και παράλογο κόσμο της μεταπολεμικής περιόδου που έζησε και ο ίδιος από πρώτο χέρι (επιβίωσε του Ολοκαυτώματος, διέφυγε από την κομμουνιστική Ουγγαρία όπου το έργο του ήταν απαγορευμένο κ.ο.κ.) αλλά και το προκλητικό, ιδιότυπο ύφος του που καθορίστηκε από ακούσματα δημοτικής μουσικής, συνθέσεις των Μπέλα Μπάρτοκ και Ζόλταν Κόνταγι, τους πειραματισμούς του με το δωδεκάφθογγο σύστημα, τη μινιμαλιστική σχολή, τους αφρικανικούς και ινδονησιακούς ρυθμούς και την αβάν-γκαρντ μουσική (των Στοκχάουζεν και Μπουλέζ).
«Στη μνήμη του κορυφαίου Δασκάλου Γκιέργκι Λίγκετι (1923-2006)» (In memoriam Gyorgy Ligeti-An international Master), που το ευρύ κοινό γνώρισε κυρίως μέσα από τον κινηματογράφο (πρώτος ο Κιούμπρικ χρησιμοποίησε στο «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος» αποσπάσματα από τα έργα του «Ρέκβιεμ» και «Ατμόσφαιρες»), το ΕΣΣΜ θα ερμηνεύσει τα έργα: «Συμφωνικό ποίημα για 100 μετρονόμους» (θα παρουσιαστεί κατά τη διάρκεια της προσέλευσης του κοινού στην αίθουσα), «Τρίο για βιολί, κόρνο και πιάνο» (1982), «2 Études για πιάνο» (1985), «6 Bagatelles για κουιντέτο ξύλινων πνευστών» (1953), «Τρία κομμάτια για δύο πιάνα» (1976) και «Κοντσέρτο για πιάνο» (1985-1988).
Για τις ανάγκες της παρουσίασης των έργων, συμπράττουν οι σολίστ: Κώστας Αναστασόπουλος (βιολί), Σπύρος Κάκος (κόρνο), Βίκυ Στυλιανού (πιάνο) και Ανδρέας Ζαφειρόπουλος (πιάνο). Το ΕΣΣΜ θα διευθύνει, αντί του Θόδωρου Αντωνίου που ακύρωσε τη συμμετοχή του για λόγους υγείας, ο υπεύθυνος του Συγκροτήματος, Ιάκωβος Κονιτόπουλος.
Η εκδήλωση εντάσσεται στο πλαίσιο της Σειράς Μουσικές του 20ού & 21ου Αιώνα-Σταθμοί Σύγχρονης Μουσικής.
Το «Συμφωνικό ποίημα για 100 μετρονόμους» που θα ακουστεί πριν την επίσημη έναρξη της συναυλίας, εισάγει το κοινό του Μεγάρου στο πνεύμα και το ύφος του πρωτοποριακού συνθέτη. Το έργο που σχεδιάστηκε το 1962 ενόσω ο Λίγκετι δούλευε πάνω στο έργο «Aventures», «ερμηνεύεται» μόνο του, χωρίς εμφανή ανθρώπινη βοήθεια: οι μετρονόμοι τίθενται σε κίνηση προτού εισέλθει το κοινό στην αίθουσα. Έτσι αυτό έρχεται σε απευθείας επαφή με τα κρουστά όργανα κι εξασφαλίζεται ο μηχανικός, αυτόματος χαρακτήρας της μουσικής του Λίγκετι.
Η μορφολογική σκέψη του κομματιού βασίζεται σε ένα παιχνίδι εναλλαγής ανάμεσα σε ατομικά καθορισμένους περιοδικούς ρυθμούς και μια συνολική μορφή ταυτόχρονης πολυρρυθμίας.
Η πρώτη εκτέλεσή του πραγματοποιήθηκε το 1963 στην αίθουσα εκδηλώσεων του δημαρχείου του Hilversum στην Ολλανδία, και προκάλεσε τρομερό σκάνδαλο. Διηύθυνε ο ίδιος ο Λίγκετι και οι μετρονόμοι «παίχτηκαν» από δέκα συμμετέχοντες του τμήματος σύνθεσης του ιδρύματος Gaudeamus.
Τη συναυλία ανοίγει το «Τρίο για βιολί, κόρνο και πιάνο» που γράφτηκε το 1982 «ως φόρος τιμής στον Μπραμς», με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 150 χρόνων από τη γέννησή του. Για το έργο αυτό – που οι κύκλοι της αβάντ-γκαρντ χαρακτήρισαν μερικώς ως στροφή του συνθέτη στον νεοσυντηρητισμό – ο Λίγκετι χρησιμοποίησε ως «πρότυπο» το τρίο με κόρνο έργο 40 του Γερμανού συνθέτη. Ακολουθούν Δύο Σπουδές από το πρώτο βιβλίο Σπουδών για πιάνο, με ερμηνεύτρια την Βίκυ Στυλιανού: η Σπουδή αρ.5 (Arc-en-ciel), ένα «εντόνως συναισθηματικό» έργο του συνθέτη που ο ίδιος θεωρούσε ως γέφυρα ανάμεσα στον Σοπέν και την τζαζ, και η Σπουδή αρ. 4 (Fanfares). Το πρώτο μέρος της συναυλίας κλείνει με τις «Έξι Μπαγκατέλες για κουιντέτο ξύλινων πνευστών».
Πρόκειται για έξι από τα έντεκα κομμάτια του πιανιστικού κύκλου Musica Ricercata που ο Λίγκετι προσάρμοσε για κουιντέτο ξύλινων πνευστών ύστερα από προτροπή του γνωστού κουϊντέτου Jeney. Το έργο λόγω της λογοκρισίας δεν εκτελέστηκε δημόσια και ο συνθέτης αρκέστηκε σε μια ιδιωτική ακρόαση. Η πρεμιέρα του δόθηκε δεκατρία χρόνια αργότερα στις 6 Οκτωβρίου του 1969 από το Φιλαρμονικό Κουιντέτο Ξύλινων Πνευστών της Στοκχόλμης και έκτοτε αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των προγραμμάτων αντίστοιχων μουσικών συνόλων.
Τιμές εισιτηρίων: € 5 (Φοιτητικά), € 12 (Β Ζώνη), € 20 (Α Ζώνη)
