Το κλασικό αριστούργημα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι «Οι Δαιμονισμένοι» επέλεξε να φέρει επί σκηνής -στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών 2010- ο σπουδαίος Γερμανός σκηνοθέτης Πέτερ Στάιν.

Οι 950 σελίδες μυθιστορήματος έχουν μετατραπεί σε ένα θέαμα διάρκειας σχεδόν 12 ωρών, που ξεπερνάει κατά πολύ την κλασική μορφή της θεατρικής παράστασης, με 30 Ιταλούς ηθοποιούς επί σκηνής και την Μανταλένα Κρίπα στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Βαρβάρα Πέτροβνα.

Οι Δαίμονες, που συνάντησαν πολλές δυσκολίες μέχρι την πραγματοποίησή τους, πρωτοπαίχτηκαν το 2009 στην ιταλική εξοχή, όπου οι ηθοποιοί και οι 400 θεατές πέρασαν μία ημέρα στο δάσος και πηγαινοέρχονταν στο κοντινό χωριό στα διαλείμματα. Η παράσταση βραβεύτηκε με το βραβείο Ubu, το βραβείο των ιταλών κριτικών θεάτρου. Είναι η πρώτη φορά που ο Πέτερ Στάιν «παραβιάζει» μία πάγια αρχή του και ανεβάζει μη θεατρικό κείμενο, και μάλιστα συμμετέχοντας και ο ίδιος στην παράσταση, οδηγώντας το κοινό στους διάφορους τριγύρω χώρους και υποδυόμενος τον ρόλο του πάστορα.

Λίγα λόγια για τους Δαίμονες
Γραμμένο το 1871-72, το μυθιστόρημα του ρώσου συγγραφέα Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι μιλάει για μία ολόκληρη γενιά ανθρώπων που έχασε την πίστη της στο θεό και έπεσε θύμα της ιδεολογίας, όπως συνέβη στην πραγματικότητα λίγα χρόνια αργότερα στη Ρωσία με το σταλινικό καθεστώς. Αυτό είναι το κεντρικό σημείο της ματιάς του Peter Stein, που με τους Δαίμονες παρουσιάζει επί σκηνής ανθρώπους που μεγάλωσαν σε μία ιδιαίτερη χρονική συγκυρία, σε μια κοινωνία σε κρίση. Ιστορίες τρυφερών, αλλά και απάνθρωπων ανθρωπίνων σχέσεων εκτυλίσσονται σε ένα σκοτεινό σκηνικό, όπου διαφορετικά πρόσωπα αντιμετωπίζουν με τον δικό του τρόπο ο καθένας τις δυσκολίες της ζωής και τα διαχρονικά ερωτήματα για ζητήματα όπως η πολιτική, η θρησκεία, ο ρόλος της διανόησης, η έννοια του ηθικού χρέους. Όμως, μαζί με την απελπισία, την τρέλα, τους φόνους και τις αυτοκτονίες, το κοινό μπορεί να διακρίνει και την αστεία πλευρά της ζωής.

Ο Stein θέλησε να συμπεριλάβει στην παράσταση όλο το μυθιστόρημα και έφτασε έτσι σε ένα θέαμα συνολικής διάρκειας 12 ωρών (από τις 11 το πρωί έως τις 22:30 το βράδυ, με 6 ενδιάμεσα διαλείμματα). Πρόκειται για μια ιδιαίτερη εμπειρία για το κοινό, η οποία έχει προκαλέσει ενθουσιασμό και θαυμασμό όπου κι αν έχει περιοδεύσει ανά τον κόσμο. Οι 30 ηθοποιοί κάθονται, κινούνται και «ζουν» ανάμεσα στο κοινό, με αποτέλεσμα στο τέλος της ημέρας ο θεατής να αισθάνεται ο ίδιος μέρος της παράστασης, αλλά και να νιώθει μέσα του τους Δαίμονες που κατέστρεψαν μία ολόκληρη γενιά ανθρώπων.

Λίγα λόγια για τον Πέτερ Στάιν (Peter Stein)
Ο Γερμανός σκηνοθέτης γεννήθηκε το 1937 και σπούδασε γερμανική λογοτεχνία και ιστορία τέχνης πριν αφοσιωθεί στο θέατρο. Έχει συνδέσει το όνομά του με την καλλιτεχνική καταξίωση της Schaubühne am Lehniner Platz, στην οποία υπήρξε διευθυντής από το 1970 μέχρι το 1985. Επί των ημερών του ο θίασος γνώρισε την μεγαλύτερη καλλιτεχνική επιτυχία του και καθιερώθηκε στο παγκόσμιο θεατρικό στερέωμα, ενώ με τη δραστηριότητά του δήλωνε εμπράκτως την αντίδραση στο υπάρχον ρεπερτόριο και το κρατικό θεατρικό κατεστημένο της Γερμανίας. Έχει σκηνοθετήσει πολυάριθμες παραστάσεις θεάτρου και όπερας, έχει περιοδεύσει σε όλο τον κόσμο και έχει βραβευτεί δεκάδες φορές για το σκηνοθετικό του έργο, αποτελώντας σήμερα ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα ονόματα του παγκοσμίου θεάτρου.

Εδώ και πολλά χρόνια ζει στην Ιταλία με την σύζυγό του Μανταλένα Κρίπα, η οποία είναι συχνά πρωταγωνίστρια των παραστάσεών του. Έχει τιμηθεί στη Γαλλία με τους τίτλους του Διοικητή του Τάγματος των Γραμμάτων και των Τεχνών και του Ιππότη του Τάγματος της Τιμής. Το ελληνικό κοινό έχει παρακολουθήσει πολλές φορές παραστάσεις του σκηνοθέτη, μεταξύ των οποίων και η αξιομνημόνευτη Μήδεια το 2005 στην Επίδαυρο, με την Μανταλένα Κρίπα στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η τελευταία σκηνοθεσία του στην Ελλάδα ήταν η Ηλέκτρα, σε παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου το 2007.

INFO
Πού: ΠΕΙΡΑΙΩΣ 260 (Δ)
Πότε: 3 & 4 Ιουλίου
Ώρα Έναρξης: 11 π.μ.
Τιμές εισιτηρίων: 25 €, 20 € (μειωμένο), 15 € (φοιτητικό)
Η παράσταση διαρκεί 8 1/2 ώρες με 6 ενδιάμεσα διαλείμματα (συνολικά 12 ώρες)

Προσαρμογή - σκηνοθεσία: Peter Stein
Μουσική: Arturo Annecchino
Σκηνικά: Ferdinand Woegerbauer
Κοστούμια: Anna Maria Heinreich
Φωτισμοί: Joachim Barth
Ερμηνεύουν: Andrea Nicolini, Elia Schilton, Maddalena Crippa, Maria Grazia Mandruzzato, Ivan Alovisio, Alessandro Averone, Rosario Lisma, Fausto Russo Alesi, Irene Vecchio, Franca Penone, Pia Lanciotti, Franco Ravera, Paolo Mazzarelli, Paola Benocci, Graziano Piazza, Giovanni Visentin, Carlo Bellamio, Fulvio Pepe, Luca Iervolino, Riccardo Ripani, Armando de Ceccon, Matteo Romoli, Peter Stein, Nanni Tormen, Federica Stefanelli, Antonia Renzella
Πιάνο: Giovanni Vitaletti

Ελληνικοί υπέρτιτλοι: Μαρία Σπυριδοπούλου
Παραγωγή: Tieffeteatro Milano & Wallenstein Betriebs-GmbH Berlin
Συμπαραγωγή: Napoli Teatro Festival Italia

Πρόγραμμα διαλειμμάτων
11.00 Πρώτο μέρος 1.30’ παράσταση
12.30 Διάλειμμα 15’ διάλειμμα
12.45 Παράσταση 1.25’ παράσταση
14.10 ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ 60’ διάλειμμα
15.10 Δεύτερο μέρος 1.20’ παράσταση
16.30 Διάλειμμα 15’ διάλειμμα
16.45 Παράσταση 1.05’ παράσταση
17.50 Τρίτο διάλειμμα 15’ διάλειμμα
18.05 Παράσταση 45’ παράσταση
18.50 ΔΕΙΠΝΟ 60’ l διάλειμμα
19.50 Τρίτο μέρος 50’ παράσταση
20.40 Τέταρτο Διάλειμμα 10’ διάλειμμα
20.50 Παράσταση 1.40’ παράσταση
22.30 Τέλος