Σε αντίθεση με περασμένες εποχές, η τωρινή μορφή κριτικής μοιάζει λίγο με υπαλληλίκι: όλοι καλούμαστε να γεμίσουμε έναν συγκεκριμένο χώρο κάθε Πέμπτη και καταλήγουμε να γράφουμε βιαστικά τηλεγραφήματα παρά ουσιώδη κείμενα. Γιατί πλέον τα έντυπα παραχωρούν τόσο λίγο χώρο στους κριτικούς και τα θεωρητικά κείμενα απουσιάζουν πλήρως; Μήπως γιατί κανείς δεν θέλει να τα γράψει ή μήπως κανείς δεν θέλει να τα διαβάσει;

Είναι μια συνάρτηση και των τριών. Σίγουρα παλιότερα η κριτική είχε και μια λογοτεχνίζουσα διάθεση. Και όντως έτσι μπήκα κι εγώ στον χώρο, μελετώντας κείμενα, όχι τόσο του Βασίλη Ραφαηλίδη στα ελληνικά, όσο της Πολίν Κέιλ και του Ρίτσαρντ Σίκελ, ανθρώπων που με έβαλαν με έναν τρόπο πολύ προσωπικό μέσα στον κινηματογράφο. Γιατί αυτή άλλωστε είναι και η ουσία. Σε μια εποχή που η υπερπληροφόρηση είναι δίπλα μας -μπορούν να γράφουν όλοι για όλα- αναγκαστικά θα πρέπει να περιορίζονται κάπως τα πράγματα. Είναι πολυτέλεια να μπαίνεις στη διαδικασία του θεωρητικού λόγου - ή τουλάχιστον έτσι νομίζουμε. Γιατί, κατά τη δική μου γνώμη, ακριβώς επειδή διανύουμε μια τέτοια εποχή, ένα θεωρητικό κείμενο ίσως να έκανε τη διαφορά. Υπάρχει επίσης ο παράγοντας του εντύπου και του κοινού. Εχουμε καταλήξει να πιστεύουμε ότι ο κόσμος θέλει να διαβάζει μικρά, σύντομα πράγματα, με αποτέλεσμα οι εφημερίδες να μπαίνουν επίσης σ' αυτή τη λογική προκαλώντας μια αλυσιδωτή αντίδραση που καταλήγει στο συνοπτικό κείμενο. Το οποίο δεν είναι πάντοτε ευκολότερο απ το μεγάλο. Απλώς είναι λίγο πιο άχαρο.

Υπάρχει κάποιος κριτικός που σας ενέπνευσε και σας δημιούργησε την επιθυμία να μπείτε στον χώρο της θεωρίας του κινηματογράφου;

Εγώ μεγάλωσα διαβάζοντας «Τime». Δύο κριτικούς εκτίμησα: τον Ρίτσαρντ Κόρλις και τον Ρίτσαντ Σίκελ. Τον Ρίτσαρντ Κόρλις μάλιστα -που θεωρώ ότι υπήρξε καθοριστικός στη ζωή μου- τον γνώρισα από κοντά σε κάποιο φεστιβάλ και του το είπα! Οσο για την Ελλάδα, ο Γιάννης Μπακογιαννόπουλος ήταν ένας από τους ανθρώπους που μου προσέφερε το έδαφος να ασχοληθώ σοβαρά με το σινεμά.

Την ίδια ώρα έγκριτες πένες χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για να εκφράσουν τη γνώμη τους πέρα από τον περιορισμό αρχισυντακτών και εντύπων, ενώ εδώ αν δεν μας πληρώνουν δεν γράφουμε τίποτα. Γιατί λείπουν από την Ελλάδα τέτοια κρούσματα «ελεύθερης βούλησης»;

Απ όσο ξέρω υπάρχουν bloggers στην Ελλάδα. Ο Παναγιώτης Τιμογιαννάκης, ας πούμε, έχει δικό του blog. Προσωπικά δεν θα μπορούσα σε αυτή τη φάση της ζωής μου να έχω blog, γιατί η πίεση της δουλειάς είναι τέτοια που δεν μου επιτρέπει να ασχοληθώ με άλλα πράγματα. Και δυστυχώς η μέρα έχει μόνο 24 ώρες. Αλλά πιθανότατα στο μέλλον να το κάνω. Μόλις χτες είχα αυτή την κουβέντα με έναν συνάδελφο και μου το πρότεινε κι αυτός!

Πόσο ελεύθερη είναι η κριτική και τι περιορισμοί υπάρχουν; Ολοι ξέρουμε ότι εξαιτίας της διαφήμισης και των δημοσίων σχέσεων έχουμε αναγκαστεί να βάλουμε νερό στο κρασί μας.

Δυστυχώς δεν μπορώ να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση γιατί δεν έχω δεχτεί ποτέ πίεση. Νομίζω ότι το συγκρότημα στο οποίο δουλεύω με προστατεύει από τέτοιου είδους καταστάσεις. Δεν έχω κινδυνεύσει ποτέ. Ακόμα...

Ποια άμυνα υπάρχει απέναντι σε φαινόμενα που στρέφονται κατά του κριτικού και που υπό συνθήκες θα μπορούσαν να θεωρηθούν μέχρι και λογοκρισία;

Είναι θέμα προσωπικό. Εγώ μέχρι πρότινος δεν ένιωθα ευάλωτος γιατί είμαι πολύ ειλικρινής σε αυτό που κάνω. Δεν προσπαθώ να κρυφτώ και αυτό που βλέπει ο καθένας πάνω μου ή αυτό που διαβάζει στα κείμενα μου, αυτό είμαι! Δεν σκέφτηκα ποτέ με δολιότητα. Γράφω και μιλάω όπως ακριβώς νιώθω. Η διατύπωση όμως είναι ένα θέμα αρκετά περίεργο. Αναρωτιέμαι αν πρέπει κανείς να είναι νομικός πλέον για να γράφει για τέχνη. Ωστόσο, πιστεύω ότι αν είσαι εντάξει με τον εαυτό σου και ξέρεις ποιος είσαι, δεν έχεις τίποτα να φοβηθείς. Μπορείς να πεις και το πιο ωμό πράγμα και να μη θεωρηθείς κακός. Απλά να θεωρηθείς ειλικρινής. Αλλωστε ο κριτικός δεν υπάρχει αποκλειστικά για να κλείνει το μάτι σε κάποιους. Υποτίθεται ότι κάνει και μια δουλειά.

Πόση σχέση νομίζετε ότι έχουν οι κριτικοί με την ελληνική κινηματογραφική πραγματικότητα; Γνωρίζουν τα τεκταινόμενα στην ελληνική κινηματογραφική παραγωγή;

Στην ελληνική βιοτεχνία είναι πιο εύκολα τα πράγματα γιατί είναι μικρότερη. Μια οικογένεια είμαστε όλοι. Νομίζω ότι η πρόσβαση είναι αρκετά μεγάλη για όποιον θέλει να ασχοληθεί. Το ευτύχημα είναι ότι, ανεξαρτήτως ποιότητας ταινιών, ο ελληνικός κινηματογράφος τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να παίρνει τα πάνω του. Αρα, ο έντυπος λόγος έχει αρχίσει να ασχολείται σοβαρότερα μαζί του. Αυτό τουλάχιστον έχω αφουγκραστεί εγώ. Τις παρασκηνιακές λεπτομέρειες δεν έχει νόημα να τις μεταφέρουμε στους αναγνώστες.

Πώς σας φαίνονται οι συνθήκες των δημοσιογραφικών προβολών, όπου ο καθένας κανονίζει τις δουλειές του ή τα λέει με το διπλανό του ενώ στην οθόνη παίζει κάποια ταινία που αργότερα θα κληθούμε να κρίνουμε; Είναι τρόπος αυτός να βλέπουμε ταινίες; Τι έχει αλλάξει με το downloading;

Εμένα μου άρεσε περισσότερο παλιά. Υπήρχε μια ζύμωση, ήμασταν ένα μικρό κοινό. Βλέπαμε μια ταινία και τη συζητούσαμε, την επεξεργαζόμασταν, κάναμε και λίγο πλάκα, υπήρχε κάτι... Τώρα παρατηρώ μια απομόνωση στις δημοσιογραφικές προβολές και δεν μου αρέσει. Εντάξει, πάντοτε ήταν μια πρακτική δουλειά που έπρεπε να γίνει, αλλά τώρα έχει καταντήσει πια δημοσιοϋπαλληλίκι. Δεν νιώθεις σαν να μοιράζεσαι την ταινία με κάποιον. Ξέρεις απλά ότι πρέπει να τη δεις γιατί πρέπει να γράψεις - τώρα το πώς θα τη δεις δεν έχει σημασία. Μπορείς να την κατεβάσεις απ το ίντερνετ, μπορείς να τη δεις σε ένα παράνομο dvd, μπορείς να πας σε μια δημοσιογραφική προβολή, γενικά είναι λίγο τσαπατσούλικα τα πράγματα. Δεν ξέρω, ίσως είμαι ρομαντικός, αλλά μου άρεσε που παλιότερα η κάθε εταιρεία είχε τη δική της αίθουσα προβολής. Βλέπαμε ταινίες, κάναμε πλάκα, καπνίζαμε, θύμωνε κάποιος για τον καπνό, αλλά υπήρχε κάτι... Εστω κι αν ήταν ένταση. Τώρα δεν υπάρχει τίποτα. Εχουμε χάσει κάπως την επαφή μεταξύ μας που -ακόμα και πρακτικά μιλώντας- είχαμε παλιότερα, αφού οι χώροι ήταν στενότεροι.

Τώρα με το διαδίκτυο όλοι μπορούν να γίνουν κριτικοί. Τι έχετε να πείτε για το φαινόμενο bloggers που διακηρύσσουν τη γνώμη τους χωρίς καμία υποδομή και καμία εμπειρία; Είναι τα blogs η νέα κινηματογραφική κριτική;

Καταρχάς δεν μπορώ να το θεωρήσω κακό. Αυτό θα ήταν φασιστικό. Ειδικά απ τη στιγμή που υπάρχει το ίντερνετ. Θεωρώ κακό όταν ο χομπίστας έρχεται να θίξει εμένα που είμαι επαγγελματίας. Είναι λεπτές ισορροπίες αυτές. Κι εγώ είμαι επαγγελματίας. Πληρώνομαι γι αυτό το πράγμα. Κι όχι μόνο για την κριτική αλλά για τη δημοσιογραφία γενικότερα. Κι ο χαβαλές μπορεί να με θίξει. Από κει και πέρα η πόρτα είναι ανοιχτή και ο καθένας κάνει ό,τι θέλει. Αλλά να ξέρουμε ποιοι είμαστε! Μπορεί οι bloggers να είναι η νέα κινηματογραφική κριτική, αλλά ευτυχώς υπάρχουν ακόμα τα έντυπα, σε όποια μορφή κι είναι αυτά.

Ποιοι πιστεύετε ότι είναι οι αναγνώστες σας; Εχετε κάποιο συγκεκριμένο target group στο μυαλό σας όταν γράφετε;

Δεν έχω κάποιο συγκεκριμένο, αλλά ξέρω ότι με διαβάζουν. Και το ξέρω γιατί μου το λένε. Δεν ξέρω βέβαια πόσοι είναι, αλλά σίγουρα υπάρχουν. Απ τη στιγμή που ένα έντυπο πωλείται στα περίπτερα και ο κόσμος το αγοράζει, τότε, αν τον ενδιαφέρει ο κινηματογράφος, είναι πολύ πιθανόν να το διαβάσει.

Ποιο πιστεύετε ότι είναι τελικά το μέλλον της κριτικής;

Δεν μπορώ να κάνω τον προφήτη, αλλά νομίζω ότι η κριτική πάντοτε θα υπάρχει γιατί είναι μέσα στη φύση του ανθρώπου. Ακόμα και το μ αρέσει-δε μ αρέσει που λέγαμε κάποτε. Αν ένας θεατής, βγαίνοντας από μια ταινία, αναρωτηθεί αν του άρεσε ή όχι και απαντήσει στο ερώτημα αυτό, έχει ήδη κάνει την κριτική του και μπορεί να διαμορφώσει άποψη και σε μελλοντικούς πιθανούς θεατές. Αν βέβαια ζούμε αποκλειστικά στην εποχή του μ αρέσει δε μ αρέσει, τότε το κρίμα στο λαιμό μας!