Είδαμε τον Φαέθωντα [και ακούσαμε τις εκκωφαντικές σιωπές του]

21.05.2015
Ο Δημήτρης Καραντζάς μετά την Επιδαύρεια «Ελένη» του και το «Σλάντεκ» στο θέατρο Πόρτα, αποφάσισε να περπατήσει σε πιο επικίνδυνα και δύσβατα καλλιτεχνικά μονοπάτια. Ρίσκαρε και αναμετρήθηκε – για δεύτερη φορά- μ’ ένα δύσκολο και αιρετικό κείμενο του Δημήτρη Δημητριάδη, αυτό του Φαέθωντα, μια εξαιρετική παραβολή για την πάλη του ανθρώπου με το θείο και τη ζωτική ανάγκη της υπέρβασης, της αντίδρασης στην όποια άνωθεν επιβολή.

Με επίκεντρο μια ζοφερή οικογενειακή τραγωδία με οικουμενικές διαστάσεις, ο Δημήτρης Δημητριάδης και ο Δημήτρης Καραντζάς διείσδυσαν στο εσωτερικό ενός σπιτιού, στο Λονδίνο – ευθεία αναφορά στον σαιξπηρικό Άμλετ- και μας μετέφεραν με τρόπο ανατριχιαστικό την αύρα της ενδοοικογενειακής τρομοκρατίας, τις συνέπειές της και μοιραία την αλληλοεξόντωση του οικογενειακού κυττάρου. Ευρεία ψυχολογική βία, καταπίεση και διαρκής ευνουχισμός μέσω του πατρικού βιασμού. Ενός βιασμού άκρως ανυπόφορου και αποτρόπαιου, ενός βιασμού που δεν εξαιρεί κανέναν, ούτε παιδιά ούτε σύζυγο, ενός βιασμού που συντελείται μπροστά στα μάτια όλων, πλην των θεατών. Εμείς, οι θεατές, βιώσαμε αυτά τα ειδεχθή ενδοοικογενειακά εγκλήματα ακουστικά, καθώς η παράσταση λάμβανε χώρα εντός και εκτός σκηνής, στο φουαγιέ, στους διαδρόμους του θεάτρου, ακόμη και στο εξωτερικό του. Και εδώ είναι που συνέβαλε το ταλέντο του νεαρού Δημήτρη Καραντζά καθοριστικά, καθώς κατάφερε κάτι που – τουλάχιστον στα δικά μας μάτια- φαινόταν τελείως ακατόρθωτο. Μετέφερε τη δράση εκτός θεατρικής σκηνής και μας χειραγώγησε απόλυτα, κάνοντάς μας με το… ζόρι συμμέτοχους στα άκρως τραγικά αυτά δρώμενα. Κανείς δεν έμεινε ασυγκίνητος, κανείς δεν έφυγε «ίδιος». Ίσως γιατί πρώτη φορά καταβυθιστήκαμε τόσο έντονα στα μύχια της ανθρώπινης ψυχής, ίσως γιατί πρώτη φορά είδαμε μια τόσο επιτυχημένη ολιστική θεώρηση και αντιμετώπιση της θεατρικής τέχνης, ίσως γιατί για πρώτη φορά νιώσαμε πως τα πιο κρίσιμα και σημαντικά πράγματα του έργου, διαδραματίστηκαν στη φαντασία μας.

Αποκορύφωμα όλων οι σιωπές. Οι μακρόσυρτες βασανιστικές σιωπές της τραγικής αυτής οικογένειας, σιωπές που ηχούσαν στα αφτιά μας εκκωφαντικές, σιωπές που μιλούσαν μέσα από το βλέμμα, τη στάση του σώματος των ηθοποιών και τις στυλιζαρισμένες κινήσεις τους και τα πνιγμένα συναισθήματά τους.

Τι να πει κανείς για την σπουδαία και υποδειγματική ερμηνεία του Περικλή Μουστάκη στο ρόλο του Χάμνετ Λομ, του πατέρα και φορέα του χριστιανικού προτάγματος, του πατέρα, που στο όνομα του Χριστού και του Σταυρού προβαίνει στις πιο ανόσιες πράξεις. Εξαιρετικός στις εντάσεις του και ιδιαίτερα στους μονολόγους του, μας έκανε να παραλύουμε με την επιτακτικότητα και αυστηρότητα της φωνής του και ταυτόχρονα να απορούμε με το γλυκό, σχεδόν σαρδόνιο χαμόγελό του στη θέαση των παιδιών του. Εξαιρετικός στις εξάρσεις του ο Αρης Μπαλής, ισορρόπησε στο δύσκολο ρόλο του Λάλου και με την πολυεπίπεδη ερμηνεία του μας έκανε να κατανοήσουμε αφενός μεν την αδυναμία του να αντιδράσει, αφετέρου δε το τελικό του ξέσπασμα και την… πατροκτονία. Σπαρακτική η Ανέζα Παπαδοπούλου στο ρόλο της μητέρας, ιδιαίτερα όταν αναλαμβάνει επιτέλους το βάρος της ευθύνης που της αναλογεί, μία ευθύνη πιο μεγάλη ακόμη και από το ίδιο καθημερινό έγκλημα που συντελείτο. Η Εύη Σαουλίδου και η Σταυρούλα Σιάμου στο ρόλο των δύο κοριτσιών της οικογένειας και του έργου έδωσαν δύο στιβαρές και έξοχα σωματικές ερμηνείες διεισδύοντας βαθιά στους χαρακτήρες που υποδύονταν…

Άξιζε να δει κάποιος τον Φαέθωντα φέτος; Και βέβαια, αρκεί να έχει γερό στομάχι και νεύρα. Η παράσταση μπορεί να είναι αυστηρώς ακατάλληλη, είναι όμως τόσο δουλεμένη στη λεπτομέρεια και τόσο συμβολική και παραβολική που πραγματικά συγκλονίζει…

Γεωργία Οικονόμου

[email protected]