Σύμφωνα με τους τελευταίους κανονισμούς της ΕΕ (1234/2007 και 29/2012), οι ποιοτικές κατηγορίες του ελαιολάδου έχουν καθοριστεί ως εξής:
1. Παρθένα ελαιόλαδα
Έλαια λαμβανόμενα από τον ελαιόκαρπο μόνο με μηχανικές μεθόδους ή άλλες φυσικές επεξεργασίες με συνθήκες που δεν προκαλούν αλλοίωση του ελαίου, και τα οποία δεν έχουν υποστεί καμία άλλη επεξεργασία πλην της πλύσης, της μετάγγισης, της φυγοκέντρησης και της διήθησης.
- Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο: Παρθένο ελαιόλαδο του οποίου η οξύτητα δεν υπερβαίνει το 0,8%.
- Παρθένο ελαιόλαδο: Παρθένο ελαιόλαδο του οποίου η οξύτητα δεν υπερβαίνει το 2%.
2. Ελαιόλαδο αποτελούμενο από εξευγενισμένα ελαιόλαδα και παρθένα ελαιόλαδα
Έλαιο που αποτελείται από ανάμειξη εξευγενισμένου ελαιόλαδου και παρθένων ελαιόλαδων, εκτός από το ελαιόλαδο λαμπάντε, του οποίου η οξύτητα δεν υπερβαίνει το 1%.
3. Πυρηνέλαιο
Έλαιο που αποτελείται από μείγμα εξευγενισμένου πυρηνελαίου και παρθένων ελαιολάδων, εκτός από το ελαιόλαδο λαμπάντε, του οποίου η οξύτητα δεν υπερβαίνει το 1%.
Προσοχή! Για να καταταχθεί ένα ελαιόλαδο σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες, δεν αρκεί μόνο το κριτήριο της οξύτητας, αλλά θα πρέπει επίσης και τα άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του να είναι σύμφωνα με τα προβλεπόμενα πρότυπα της συγκεκριμένης κατηγορίας.
Για αναλυτικότερες πληροφορίες: ΕΦΕΤ, 2012 «Κανόνες Εμπορίας & Επισήμανσης Ελαιολάδου» (www.efet.gr).
Τι είναι η οξύτητα;
Το ελαιόλαδο αποτελείται από λιπαρά οξέα που είναι είτε δεσμευμένα είτε ελεύθερα. Η ποσοστιαία περιεκτικότητα σε ελεύθερα λιπαρά οξέα, εκφραζόμενη σε ελαϊκό οξύ, προσδιορίζει την οξύτητα του ελαιολάδου. Όσο πιο μεγάλος είναι ο αριθμός αυτός, τόσο μεγαλύτερη οξύτητα έχει το λάδι και το αντίστροφο. Τα ελαιόλαδα με υψηλή οξύτητα έχουν συνήθως μια δυσάρεστη επίγευση, ενώ αλλοιώνονται ευκολότερα και ταχύτερα από τα υπόλοιπα.
Κατά κανόνα, τα ελαιόλαδα που έχουν καλές οργανοληπτικές ιδιότητες έχουν και χαμηλή οξύτητα.
Άλλο οξύτητα, άλλο οξείδωση
Η οξείδωση (κοινώς τάγγισμα) είναι μία φυσική αλλοίωση που συμβαίνει όταν το ελαιόλαδο έρχεται σε επαφή με το οξυγόνο, π.χ. γιατί έχει εκτεθεί στον αέρα. Η οξείδωση προσδίδει στο ελαιόλαδο ανεπιθύμητη γεύση και οσμή και υποβαθμίζει την ποιότητα και τη διατροφική του αξία.
Ελαιόλαδα ΠΟΠ και ΠΓΕ
Αρκετά ελαιόλαδα προερχόμενα από διάφορες περιοχές της Ελλάδος έχουν αναγνωριστεί και κατοχυρωθεί με την ένδειξη ΠΟΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης) ή την ένδειξη ΠΓΕ (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη). Τα προϊόντα αυτά φέρουν στη συσκευασία τους την ανάλογη επισήμανση.
Βιολογικό ελαιόλαδο
Πρόκειται για το ελαιόλαδο που παράγεται σύμφωνα με τις αρχές τις βιολογικής γεωργίας (νέοι κανονισμοί ΕΕ 834/2007, 889/2008 και 271/2010) και φέρει στη συσκευασία του όλες τις απαιτούμενες από την νομοθεσία επισημάνσεις και πιστοποιήσεις, οι οποίες υποδηλώνουν τον ιδιαίτερο τρόπο παραγωγής του.
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 145
Update: Ιανουάριος 2016.
