Ποιος δεν γνωρίζει το Τροπάριο της Κασσιανής; Μπορεί να μην το αναγνωρίζουμε την Μεγάλη Τρίτη όταν ψάλλεται, ωστόσο οι πάντες γνωρίζουμε την Κασσιανή ως όνομα.
Ελάχιστοι όμως γνωρίζουν αυτό που η νεαρή σκηνοθέτις Ιόλη Ανδρεάδη μας συστήνει με τον μονόλογό της, Κασσία: Την ερωτική ιστορία που κρύβεται πίσω από το πρόσωπο της Κασσιανής και τον αυτοκράτορα Θεόφιλο.
Είχαμε μια όμορφη συζήτηση με την Ιόλη Ανδρεάδη, η οποία τα τελευταία χρόνια ζει στο Λονδίνο…
e-go: Μιλήστε μας λίγο για την παράσταση
Ιόλη Ανδρεάδη: Η παράσταση είναι μέρος του προγράμματος του Κέντρου Ελέγχου Τηλεοράσεων στην Κυψέλη, που μας προσκάλεσε στην Αθήνα. Είναι ένας γυναικείος μονόλογος εμπνευσμένος από στοιχεία για τη ζωή της Κασσιανής, που έγραψα και σκηνοθετώ. Χρησιμοποίησα ιστορικά στοιχεία της εποχής -9ος αιώνας στην Κωνσταντινούπολη. Τα γραπτά της Κασσιανής, την αλληλογραφία της με το Θεόδωρο Στουδίτη, Βυζαντινές συνταγές, στοιχεία για την Εικονομαχία, και θρύλους για τη σχέση της με τον Αυτοκράτορα Θεόφιλο. Ο μονόλογος χωρίζεται σε εννιά σκηνές-στιγμές από τη ζωή του χαρακτήρα, τις οποίες γεφυρώνει η μουσική που έγραψε για την παράσταση η μόνιμη συνεργάτις μου Ερατώ Α. Κρεμμύδα. Με την Ερατώ έχουμε δουλέψει μαζί στη Νέα Υόρκη. Την Κασσία ερμηνεύει η Ραχήλ Λιαποπούλου. Η Ισιδώρα Μπουζιούρη τραγουδά το Τροπάριο της Κασσιανής. Η Δήμητρα Λιάκουρα ανέλαβε την εικαστική επιμέλεια. Ο Δήμος Αβδελιώδης μας έκανε την τιμή να σχεδιάσει τους φωτισμούς της παράστασης. Στην προσπάθεια αυτή μας βοήθησαν και άλλοι συνεργάτες στο Λονδίνο και την Αθήνα, όπως η Κάρμεν Ζωγράφου, η Μαρία Κοντογιώργου, η Manuela Batas, και ο Σπύρος Ανδρεόπουλος.
e-go: Τι σας ενέπνευσε ώστε να συγγράψετε και να σκηνοθετήσετε το συγκεκριμένο έργο;
Ι.Α: Το Τροπάριο της Κασσιανής, που άκουσα το 2010 στο Ναό του Αγίου Νικολάου Ραγκαβά, και για πρώτη φορά πρόσεξα την ομορφιά του, με έκανε να προτείνω την ιδέα στο Lincoln Center Theater Director’s Lab στη Νέα Υόρκη. Εκεί σκηνοθέτησα μια μικρότερη εκδοχή του έργου με έξι ηθοποιούς. Το 2011 αποφάσισα να το γράψω ως μονόλογο για μια παρουσίαση στο Λονδίνο. Εκεί τον άκουσε η ηθοποιός Ραχήλ Λιαποπούλου κι από τότε αρχίσαμε να σκεφτόμαστε να το δουλέψουμε μαζί. Το καλοκαίρι μου πρότεινε ο Άρης Ασπρούλης, με τον οποίο είχαμε συνεργαστεί το 2010 στην Αθηναΐδα, να φέρω μια παράσταση στο ΚΕΤ. Και έτσι ξεκινήσαμε να δουλέυουμε με τη Ραχήλ από τον Οκτώβρη.
e-go: Τι είναι αυτό που κάνει τόσο ξεχωριστό το πρόσωπο της Κασσιανής;
Ι.Α: Υπάρχουν φορές που δουλεύεις πάνω σε πράγματα που σε συγκινούν χωρίς να έχεις ακόμη ονομάσει αυτά τα πράγματα. Έτσι, όταν σε μια συζήτησή μας η Κάτια Γέρου χρησιμοποίησε τη λέξη μετουσίωση, πήρε όνομα αυτή η συγκίνησή μου. Η Κασσιανή μετουσιώνει το τραύμα, τον έρωτα, την πίστη σε τέχνη. Είναι μια πολύ σημαντική γυναίκα δημιουργός.
e-go: Τι και αν συνδέει την «Κασσία» με το σήμερα;
Ι.Α: Η «Κασσία» είναι ένα έργο για τον έρωτα που είναι πληγή, για την αιωνιότητα που αναζητάμε στον έρωτα πέρα από τις πληγές μας. Για την εγγύτητα ακόμη κι όταν δεν υπάρχει η φυσική παρουσία. Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί πως το έργο αναφέρεται στους έρωτες που αναπτύσσονται μέσω ίντερνετ. Σήμερα φοβόμαστε να ερωτευτούμε, και υπάρχει μια μεγάλη δυσκολία στο να πλησιάσουμε τους άλλους ουσιαστικά. Ωστόσο στην «Κασσία» ο έρωτας αυτός βιώνεται. Και η ελπίδα αυτή αφορά πολύ κόσμο νομίζω.
e-go: Γιατί έχετε επιλέξει ως μόνιμη βάση σας το Λονδίνο;
Ι.Α: Είχα πάει στο Λονδίνο για να σπουδάσω σκηνοθεσία το 2007 και μπόρεσα να μείνω, έχοντας την οικονομική στήριξη του Ιδρύματος Ωνάση, που μου επέτρεψε να ολοκληρώνω φέτος τη διατριβή μου παρόλη τη δεινή οικονομική κατάσταση που υπάρχει στην Ελλαδα.
e-go: Κάντε μας μία σύγκριση Αθήνας- Λονδίνου όσον αφορά τη σύγχρονη θεατρική κουλτούρα των δύο πόλεων…
Ι.Α: Στο Λονδίνο βρίσκεις τα πάντα. Μεγάλες παραγωγές, μιούζικαλ, νέα έργα – ο συγγραφέας έχει κεντρική θέση στο αγγλικό θέατρο - πειραματικές παραστάσεις, περφόρμανς. Το θέαμα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της αγγλικής κουλτούρας. Παρόλο που ο πολιτισμός βάλλεται από την κυβέρνηση, είναι ακόμη πολύ ισχυρή και η βιομηχανία του θεάματος και η συνήθεια του κοινού να το εντάσσει στο πρόγραμμά του. Για την Αθήνα δεν μπορώ να έχω ολοκληρωμένη γνώμη επειδή λείπω και δεν παρακολουθώ πολύ συστηματικά τις παραστάσεις που ανεβαίνουν σε μεγάλο αριθμό εδώ. Βλέπω πάντως ότι η κρίση δεν έχει αναστείλει την καλλιτεχνική παραγωγή στην Ελλάδα. Αντίθετα, ακούω για μεγάλη άνθιση, πράγμα που συζητείται και στο Λονδίνο. Βλέπω φίλους μου καλλιτέχνες να ζορίζονται οικονομικά αλλά να βρίσκουν τρόπους να εκφραστούν ουσιαστικά. Πονάω γι’ αυτό που γίνεται στην πατρίδα μου και όσες δουλειές έχω κάνει μέχρι σήμερα, εδώ και σε άλλες χώρες, έχουν άμεση αναφορά στα βιώματα και τις συγκινήσεις που έχω νιώσει στην Ελλάδα.
e-go: Θα επιστρέφατε αυτήν την δύσκολη περίοδο μόνιμα στην Ελλάδα;
Ι.Α: Ξέρω μία περίπτωση μιας σκληρά εργαζόμενης φίλης που γύρισε πίσω πριν λίγο καιρό. Είχε δουλέψει χρόνια στο Λονδίνο, ήθελε να γυρίσει και το κατάφερε. Ούτε εγώ θέλω να διακόψω τους δεσμούς μου με τη χώρα μου. Έχω έρθει τρεις φορές τα τελευταία χρόνια για παραστάσεις, έχω δουλέψει στην Επιτροπή Ρεπερτορίου του Θεάτρου Τέχνης, και συμβάλει στο βιβλίο της Κατιας Γέρου «Αλλάζοντας τους παλμούς της καρδιάς, Συζητήσεις για το θέατρο με την Ιόλη Ανδρεάδη». Αυτή τη στιγμή, όπως και πολλοί άλλοι, δε βλέπω μπροστά μου συγεκριμένη προοπτική στην Ελλάδα. Τα πράγματα είναι πολύ ρευστά. Θα δείξει.
Γεωργία Οικονόμου
