Η αγαπημένη αυτή όπερα του Πουτσίνι πρωτοπαρουσιάστηκε από την Εθνική Λυρική Σκηνή το 1942 με την Μαρία Κάλλας στον ομώνυμο ρόλο και είναι ένα έργο - αναφορά για τους φίλους της όπερας παγκοσμίως. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, αυτό που πολλοί υποστηρίζουν πως αν κάποιος που δεν έχει ξαναδεί όπερα στη ζωή του, πρέπει να πάρει το βάπτισμά του με τη Τόσκα.
Η Φλόρια Τόσκα μια ντίβα της όπερας, είναι μία γυναίκα παράφορα ερωτευμένη, που ζηλεύει παθολογικά τον σύντροφό της. Ο Βαρόνος Σκάρπια ένας σκοτεινός άνδρας με απόλυτη εξουσία, ηδονίζεται από τον πόνο των θυμάτων του. Ανάμεσα στους δύο βρίσκεται ο εραστής και αγνός πατριώτης Μάριο Καβαραντόσσι, ο οποίος οδηγείται στο θάνατο, όχι για τις ιδέες του, αλλά επειδή κατέχει την Τόσκα, την οποία ποθεί ο Σκάρπια. Η μηχανή είναι καλά στημένη: απ’ τις παγίδες του Σκάρπια δεν θα ξεφύγει κανείς.
Ο Αργεντινός σκηνοθέτης Ούγκο ντε Άνα μάς παρουσίασε μια Τόσκα συναρπαστική, δραματική, μια Τόσκα σφικτή, αγωνιώδη, σχεδόν καταιγιστική και απολύτως χορταστική, εναρμονισμένη πλήρως με το πνεύμα και στο ιστορικό πλαίσιο του συνθέτη. Ανθρώπινα θεμελιώδη ζητήματα, όπως ο έρωτας, η ζήλεια, η διεστραμμένη λαγνεία, τα ζητήματα της εξουσίας και της επιβολής της, η πίστη στα ιδανικά, αλλά και στη φιλία, αναδείχθηκαν μέσω μιας ενιαίας ραχοκοκαλιάς: τον άκρατο ρεαλισμό που ήθελε ο ίδιος ο Πουτσίνι να προσδώσει στην όπερα. Και ναι, η παράσταση που είδαμε ήταν ένα δείγμα απόλυτα ευθυγραμμισμένο με το ιδεώδες του βερισμού (του Ιταλικού κινήματος του νατουραλισμού). Η αγριότητα των καταστάσεων και των εντάσεων ανάμεσα στους πρωταγωνιστές αποδόθηκαν άριστα, χωρίς καμία ωραιοποίηση: Η εκπληκτική "ανάκριση" του Καβαραντόσσι από τη ζηλότυπη Τόσκα, η ανάκριση της Τόσκας από τον Σκάρπια και ο βασανισμός του Καβαραντόσσι στη Β' Πράξη, η σκηνή του ωμού ερωτικού εκβιασμού και ο φόνος του Σκάρπια από την Τόσκα, η εκτέλεση του Καβαραντόσσι και η αυτοκτονία της Τόσκας στη Γ' Πράξη είναι μερικά μόνο παραδείγματα.
Ιδιαίτερη μνεία δεν μπορούμε να μην κάνουμε στο επιβλητικό σκηνικό του Ούγκο ντε Άνα που απαρτιζόταν από ένα τεράστιο σταυρό με τον εσταυρωμένο, μία ιερή τράπεζα, και ένα εργαστήρι ζωγραφικής και πλαισιώθηκαν από θεαματικές προβολές μνημείων της Ρώμης, θρησκευτικών συμβόλων, αλλά και βίντεο που έδωσαν μια κινηματογραφική διάσταση στην παράσταση
Στο ρόλο της οπερατικής ντίβας Φλόρια Τόσκα, η σπουδαία Τσέλια Κωστέα έδωσε τον καλύτερό της εαυτό ερμηνεύοντας τον αρχετυπικό αυτό ρόλο με πάθος και συναίσθημα. Ωστόσο, αυτός που κέρδισε απόλυτα τις εντυπώσεις μας ήταν ο τενόρος Ρούντυ Παρκ στο ρόλο του Μάριο Καβαραντόσσι. Ο Παρκ έδωσε μία εντυπωσιακή ερμηνεία και δεν ήταν λίγες οι φορές που το πάθος του επισκίασε απόλυτα την Κωστέα. Ο σπουδαίος Έλληνας βαρύτονος Δημήτρης Πλατανιάς έδωσε μία δυναμική ερμηνεία στο ρόλο του Σκάρπια αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά το μέγεθος του ταλέντου του.
Ο Λουκάς Καρυτινός, τέλος, διεύθυνε με ιδιαίτερη ένταση, χρώμα και πάθος την Ορχήστρα, τους Μονωδούς, τη Χορωδία και την Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ.
Τελικά άξιζε να δει κάποιος την Τόσκα αυτή από τη Λυρική Σκηνή; Μάλλον επιβαλλόταν, γι΄αυτό και τα απανωτά sold out της παράστασης ίσως την «ξαναφέρουν» κοντά μας.
Να σημειωθεί εδώ πως η παραγωγή αυτή πρωτοπαρουσιάστηκε το καλοκαίρι του 2012 στο Ηρώδειο και την αναβίωση της σκηνοθεσίας επιμελήθηκε η Κατερίνα Πετσατώδη.
Γεωργία Οικονόμου
[email protected]
