Γιάννης Φάγκρας: Μάς ταξιδεύει στις παγωμένες θάλασσες της Αλάσκας [συνέντευξη]

26.10.2015
Στις παγωμένες θάλασσες της Αλάσκας ταξίδεψε ο κινηματογραφιστής Γιάννης Φάγκρας για τα γυρίσματα της ταινίας “Forget Me Not”, στην οποία πρωταγωνιστεί ο Γιάννης Στάνκογλου. Η ταινία αυτή, που η περιπέτειά της κράτησε δέκα χρόνια, αποκαλύπτει έναν κόσμο μυθικών διαστάσεων.

Ο ουρανός και η θάλασσα είναι τα όρια. Κάτω από τις παγωμένες επιφάνειες το αίμα βράζει. Όλα είναι δυνατά αρκεί να έχουμε πίστη.

Εμείς μιλήσαμε με τον Γιάννη Φάγκρα στην προσπάθειά μας να αποκωδικοποιήσουμε την νέα του αυτή δημιουργία…

Ο κεντρικός σας ήρωας μοιάζει να είναι το alter ego σας, αλλά και ένας σύγχρονος Οδυσσέας. Ήδη, οι αναφορές στον Οδυσσέα και στην Πηνελόπη προδίδουν την πρόθεσή σας…

Πρόθεση μου ήταν να κάνω μια θαλασσινή ταινία δρόμου και όχι μια μεταφορά της Οδύσσειας. Είναι αναπόφευκτο όταν κάνεις κάτι τέτοιο η Οδύσσεια να εμφανιστεί και δεν προσπάθησα να το κρύψω. Όλες οι ιστορίες δρόμου από εκεί ξεκινάνε, είναι η πιο παλιά που ξέρουμε.

Ταυτόχρονα όμως, η λογοτεχνία της περιπλάνησης και της θάλασσας, η «μυθολογία» της Αμερικής και πάνω από όλα η προσωπική μου εμπειρία, διαμόρφωσαν το τελικό σενάριο.

Είστε ο μοναδικός διεθνώς κινηματογραφιστής ταινίας fiction που έφτασε στον Βερίγγειο Πορθμό. Ένας άθλος αλλά και μια πρωτιά. Η φύση σας φέρθηκε καλά; Έπρεπε να την τιθασέψετε; Κινδυνέψατε; Γιατί έπρεπε ο σύγχρονος Οδυσσέας σας να φτάσει στην άκρη του κόσμου και ειδικά εκεί;

Η φύση δε γνωρίζει τη διαφορά του καλού με το κακό κι αδιαφορεί για τα ανθρώπινα αισθήματα. Είναι ψευδαίσθηση ότι μπορείς να την τιθασεύσης. Αν δεν παραβιάσεις τους κανόνες της, συνήθως, με λίγη τύχη, σε αφήνει να περάσεις. Τέτοιες σκέψεις κάνεις σε ένα μικρό σκάφος στη Θάλασσα Μπέρινγκ όταν η μηχανή ξαναπάρει μπρος αφού έμεινε για μια ώρα ακυβέρνητο.

Αυτό απαντά εν μέρη και στην ερώτηση γιατί εκεί. Γιατί αυτά που ζουν οι ηθοποιοί και το συνεργείο μεταφέρονται στην οθόνη.

Ένας άλλος λόγος είναι ότι για μένα αυτή είναι μια περιοχή μυθική. Οι εικόνες της ταινίας συνηγορούν σε αυτό. Εκεί τελειώνει η Δύση και αρχίζει η Ανατολή, η Ασιατική ήπειρος. Τα δυο νησιά του τέλους απέχουν μεταξύ τους ενάμιση μίλι, το ένα ανήκει στην Αμερική και το άλλο στη Ρωσία. Ανάμεσα τους περνά η διεθνής γραμμή αλλαγής ημέρας, αν στο ένα είναι Δευτέρα, στο άλλο είναι Τρίτη ίδια ώρα. Είναι το μοναδικό μέρος στον κόσμο που συναντούνται δυο διαφορετικές χρονικές στιγμές.

Όλα αυτά, καθώς και η επαφή με την άγρια ζωή της περιοχής, διαμορφώνουν τους ήρωες της ταινίας. Αν πρόκειται για ένα σύγχρονο Οδυσσέα όπως λέτε, σε τέτοια μέρη Θα ταξίδευε.

Το ότι στην ταινία πρωταγωνιστεί η θάλασσα είναι κάτι καθαρά ψυχαναλυτικό;

Για ψυχανάλυση δεν είμαι αρμόδιος να μιλήσω. Πιο πολύ με ενδιαφέρει η σωματική εμπειρία και τραβήξαμε πολλά για να τη μεταφέρουμε, όσο μπορέσαμε, στην οθόνη. Είναι μια ταινία φτιαγμένη για τον κινηματογράφο, τη σκοτεινή αίθουσα. Ελπίζω για όποιον καταφέρει να τη δει εκεί, να είναι πρώτα από όλα μια οπτικοακουστική απόλαυση. Όποιος θέλει να την ακολουθήσει και στις συμβάσεις της, νομίζω μπορεί να βρει κι άλλες χαρές.

Η επιλογή της Νέας Ορλεάνης έγινε γιατί θέλατε να αποτυπωθεί το απόλυτο κοντράστ το υγρού, 'βαλτωμένου¨, ηδυπαθούς αμερικανικού νότου με την κατάλευκη, "πεντακάθαρη",άμωμη Αλάσκα; Πώς επιλέξατε τα δυο γεωγραφικά σημεία;

Ακριβώς για τους λόγους που περιγράψατε, και για κάποιους ακόμα. Η Νέα Ορλεάνη είναι παρακμή, ηδονή, μέθη, αλλά και μουσική που συνδέει το παρελθόν με το παρόν. Είναι ο Μισισίπι που συνδέει το βορρά με το νότο και τελικά με τους ωκεανούς του κόσμου.

Η Αλάσκα πάλι δεν είναι μόνο η καθαρότητα της φύσης αλλά και η πολύπαθη ιστορία του τόπου με θύματα τους ιθαγενείς πληθυσμούς, τα ζώα και το περιβάλλον. Από την εποχή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας μέχρι το σύγχρονο αμερικανικό μύθο του «τελευταίου συνόρου». Αυτό, το ότι εκεί τελειώνει η Δύση που σας έλεγα και νωρίτερα, είναι το στοιχείο που αρχικά με τράβηξε εκεί.

Τι είναι ο κεντρικός ήρωας; Ενας τυχοδιώκτης, ένα αρχέτυπο, ένας σύγχρονος Οδυσσέας;

Είναι ένας άνθρωπος που νοσταλγεί την πατρίδα αλλά ταυτόχρονα ζητά την περιπέτεια και τη γνώση. Ίσως φοβούμενος την «εξημέρωση», αποφασίζει να πάρει το μακρύτερο δρόμο για να γυρίσει πίσω.

Η ταινία για να ολοκληρωθεί χρειάστηκε 10 χρόνια. Γιατί; Δεν σκεφτήκατε ποτέ να την εγκαταλείψετε;

Όχι. Επειδή μου είναι πολύ δύσκολο να αφήνω κάτι στην μέση, δεν μπόρεσα όλο αυτό το διάστημα να δουλέψω "παράλληλα" κάποια άλλη ταινία. Η αίσθηση μου ήταν ότι κάτι τέτοιο θα αποτελούσε προδοσία.

To Forget me not σε τι αναφέρεται, πέρα από τη σχέση του ήρωα με τη γυναίκα που τον αναζητά;

Αναφέρεται στο «μη με λησμόνει», που είναι το λουλούδι σύμβολο της Αλάσκας. Το ανακάλυψα νωρίς στην έρευνά μου πριν γράψω το σενάριο και το βρήκα πολύ ταιριαστό για την ιστορία. Όταν τελείωσα το σενάριο και άρχισε η διαδικασία της παραγωγής υπήρχαν μόλις δυο τρεις προπολεμικές ταινίες με αυτόν τον τίτλο. Από τότε εμφανίστηκαν τόσες που έχω χάσει το λογαριασμό.

Θα τολμήσετε να γυρίσετε κάτι νέο μετά τα εμπόδια που αντιμετωπίσατε στο Forget me not;

Γυρίσαμε μια ταινία μεγάλης παραγωγικής αξίας με έναν low budget προϋπολογισμό. Είμαι έτοιμος να ξεκινήσω κάτι ανάλογο αν βρεθούν οι κατάλληλοι σύμμαχοι.

Δεν λειτουργώ με τη λογική της καριέρας που σε θέλει συνεχώς στην επικαιρότητα αλλά ούτε μπορώ να σταματήσω να κάνω ταινίες. Είναι ο καλύτερος τρόπος που ξέρω να ονειρεύομαι, κάτι απαραίτητο για να ζω.

INFO ταινίας:

Σενάριο – Σκηνοθεσία: Γιάννης Φάγκρας
Πρωταγωνιστούν: Γιάννης Στάνκογλου, Αλίκη Δανέζη – Κνούτσεν, Ηλίας Μωραΐτης, Θορ Γκούκερ, Μάικλ Χίλερ, Ματ Τούνσεθ, Μπρία Χόμπγκουντ, Αλτινάι Μπουρίνα
Παραγωγή: Ντοκ ΕΠΕ, Γιάννης Φάγκρας, ΕΚΚ
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Παναγιώτης Σαλαπάτας
Μοντάζ: Τσακ Φλάναγκαν
Ήχος: Λέανδρος Ντούνης
Σχεδιασμός Ήχου: Πάνος Τζελέκης, Γιάννης Σκανδάμης
Μουσική: Άκης Καπράνος

Γ.Οικονόμου