Είδαμε τον Ταρτούφο με Χειλάκη- Κούρκουλο [και βουτήξαμε στην υποκρισία]

02.03.2016
Τη σκοτεινή κωμωδία του Μολιέρου “Ταρτούφος ή Οι απατεώνες’’ παρακολουθήσαμε στο θέατρο Κιβωτός σε διασκευή και σκηνοθεσία των Αιμίλιου Χειλάκη και Μανώλη Δούνια με τον ίδιο και τους Άλκι Κούρκουλο, Ράνια Οικονομίδου , Αθηνά Μαξίμου στους πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Στο έργο ο Ταρτούφος, ένας ψευτοθρησκευόμενος επαρχιώτης υποδυόμενος τον ψευτόπαπα, παρουσιάζεται ως υπέρμαχος της ενάρετης ζωής και «εισβάλλει» φιλοξενούμενος σε μια πλούσια, αστική οικογένεια του Παρισιού διαταράσσοντας τις ενδοοικογενειακές σχέσεις. Πείθει τον μεγαλοαστό Οργκόν, τον πατέρα της οικογένειας, για τις «αγαθές» του προθέσεις και κυριολεκτικά τον «τυφλώνει». Ο Οργκόν παρά τις εκκλήσεις των υπολοίπων να τον πείσουν ότι ο Ταρτούφος είναι κατ’ επίφαση μόνο άνθρωπος της εκκλησίας, επιμένει ότι η παρουσία του μέσα στο σπίτι είναι προς όφελος ολόκληρης της οικογένειας. Όλο αυτό ωστόσο το σκηνικό καταρρέει απότομα και οι συνέπειες είναι πολύ δυσάρεστες για όλους...

Ο Αιμίλιος Χειλάκης και ο Μανώλης Δούνιας επεξεργάστηκαν εις βάθος τη κλασική μαύρη κωμωδία του Μολιέρου, ανέδειξαν κάθε διαχρονική της πτυχή και την μετέφεραν πολύ εύστοχα στο σήμερα. Πολύτιμος αρωγός σ΄αυτήν τους την προσπάθεια η νέα έμμετρη και στιβαρή μετάφραση του βραβευμένου ποιητή Γιώργου Μπλάνα, που μπορεί να ξενίζει λίγο στην αρχή, αλλά αργότερα γίνεται ελκυστική, καθώς ρέει αβίαστα από τα στόματα των ηθοποιών.

Η σκηνοθετική οπτική τους ήταν σφριγηλή, ευρηματική και αρκούντως ευφάνταστη, καθώς προσέδωσε μία φρέσκια ρηξικέλευθη οπτική σ΄ένα έργο που γράφτηκε στα μέσα του 17ου αιώνα χτυπώντας στο μεδούλι του το τρίπτυχο “Πατρίς -Θρησκεία-Οικογένεια”, που ταλανίζει μέχρι σήμερα το δυτικό κυρίως άνθρωπο. Σ΄ αυτήν την ανάγνωση του Ταρτούφου, είναι το γεγονός πώς κανένας δεν είναι αθώος στην οικογένεια του Οργκόν, άρα ούτε και θύμα του Ταρτούφου. Τουναντίον, όλοι οι ήρωες συνιστούν έναν λάκκο πεινασμένων λεόντων μέσα στον οποίο πέφτει μοιραία ο Ταρτούφος. Έτοιμοι να κατασπαράξουν όποιον βρεθεί στο διάβα τους και τραγικά επικίνδυνοι και άγονται και φέρονται από το συμφέρον τους, όντας θιασώτες μιας υποκριτικής στάσης σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της κοινωνικής, αλλά και της πολιτικής ζωής. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που το όνομα «Ταρτούφος» έχει καταχωρηθεί στο επίσημο λεξικό της Γαλλικής Ακαδημίας, ως συνώνυμο της λέξης «απατεώνας». Γιατί πραγματικά η παράσταση αυτή βρίθει… απατεώνων μέσα και, κυρίως, έξω από τους κόλπους της εκκλησίας.

Πρωτότυπη και ευφάνταστη η σύλληψη του κεκλιμένου παραμορφωτικού καθρέφτη του σκηνικού από τον Κωνσταντίνου Ζαμάνη, σύμβολο της επικρατούσας υποκρισίας όλων ανεξαιρέτως, αλλά και οι περούκες των ηρώων που έβγαιναν σταδιακά από τα κεφάλια τους με την σταδιακή αποκάλυψη της αλήθειας και την επικράτηση του δικαίου.

Το καστ της παράστασης ήταν καλοκουρδισμένο σε γενικές γραμμές και ως προς την δύσκολη κινησιολογία του, αλλά και υποκριτικά. Ο Αλκις Κούρκουλος στο ρόλο του Οργκόν έδωσε μία στιβαρή και υψηλού επιπέδου ερμηνεία. Εξαιρετικός στις εξάρσεις του, κατάφερε να μας μεταφέρει μέσα στην ψυχή του ήρωα που παρασύρεται συνειδητά από τον απατεώνα Ταρτούφο και στο τέλος δικαιώνεται. Ο Αιμίλιος Χειλάκης έδωσε μία, επίσης, πολύ καλή ερμηνεία, μολονότι θα περιμέναμε να έχει δώσει στον Ταρτούφο του ένα μεγαλύτερο αν όχι συναισθηματικό, τουλάχιστον μυστηριώδες βάθος. Εξαιρετική η Ράνια Οικονομίδου, ιδιαίτερα στο μονόλογό της περί των… απατεώνων, όπου και απεικόνισε τραγικά γλαφυρά όλη την επικράτουσα πολιτικοκοινωνικοικονομική κατάσταση που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και όχι μόνο. Συμπαθητική, αλλά υπερβολικά στυλιζαρισμένη κινησιολογικά η Αθηνά Μαξίμου στο ρόλο της γυναίκας του Οργκόν. Πολύ καλές ερμηνείες έδωσαν και οι υπόλοιποι ηθοποιοί με προεξάρχοντες τον Αλέξανδρο Βάρθη (τον νεαρό αυτό ηθοποιό τον θαυμάσαμε φέτος και στο Καπλάνι της Βιτρίνας) και τον Αγγελο Μπούρα.

Αξίζει να δει κανείς αυτόν τον Ταρτούφο; Ναι, γιατί η συγκεκριμένη ανάγνωση δίνει στην κλασική αυτή κωμωδία του Μολιέρου άλλες πιο ευρείες διαστάσεις που αγγίζουν τις ευαίσθητες χορδές του σήμερα κάνοντάς τες να πάλλονται.

Γεωργία Οικονομου

[email protected]