Είδαμε την sold out Αΐντα δια χειρός Ενρίκο Καστιλιόνε

13.06.2016
Τη θρυλική «Αΐντα» του Βέρντι είδαμε στο Ηρώδειο σε μια νέα παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής από το Φεστιβάλ Όπερας της Ταορμίνας. Η δράση της Αϊντα εκτυλίσσεται στη Μέμφιδα και στις Θήβες την εποχή ισχύος των φαραώ και περιστρέφεται γύρω από ένα ισχυρό ερωτικό τρίγωνο. Η Αΐντα, κόρη του βασιλιά της Αιθιοπίας, είναι σκλάβα της Αμνέριδας, κόρης του Βασιλιά της Αιγύπτου.

Και οι δύο γυναίκες αγαπούν τον Ρανταμές, αρχιστράτηγο των Αιγυπτίων, ο οποίος επιστρέφει νικητής από τον πόλεμο κατά των Αιθιόπων. Υποκύπτοντας στις πιέσεις του πατέρα της, η Αΐντα εκμαιεύει από τον ερωτευμένο Ρανταμές ένα στρατιωτικό μυστικό. Εξοργισμένη, η Άμνερις τον κατηγορεί για προδοσία. Στη συνέχεια προσπαθεί να τον σώσει, αλλά μάταια· ο Ρανταμές καταδικάζεται από το ιερατείο να ταφεί ζωντανός σε μία υπόγεια κρύπτη. Εκεί έχει κρυφτεί η Αΐντα, επιθυμώντας να πεθάνει στο πλευρό του αγαπημένου της.

Η όπερα αυτή αποτελεί έργο ορόσημο της Ιταλικής μουσικής γιατί διακρίνεται από ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό. Αφενός μεν καταφέρνει και ισορροπεί θαυμάσια ανάμεσα στη ρομαντική και τη γαλλική μεγαλόπρεπη όπερα συνδυάζοντας σπουδαίες άριες, εκτενή ντουέτα και επικές σκηνές πλήθους με ένα ρομαντικό, αλλά ταυτόχρονα υποβλητικό ύμνο στον έρωτα των δύο πρωταγωνιστών που παγιδευμένοι στα συναισθήματά τους προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τα ισχυρά διλήμματα με τα οποία βρίσκονται διαρκώς αντιμέτωποι, αφετέρου δε δίνει για πρώτη φορά λόγο στη φωνή των ηττημένων δίνοντας στην ιστορία μία καθολικά διαχρονική διάσταση.

Η Αϊντα που σκηνοθέτησε ο Ενρίκο Καστιλιόνε, μας άφησε ανάμεικτα συναισθήματα, καθώς εκτός από κάποια θετικά, είχε και πολύ ισχυρά αρνητικά στοιχεία. Ο διευθυντής του Φεστιβάλ Όπερας της Ταορμίνας σκηνοθέτησε την παράσταση κινούμενος σε καθαρά κλασικές γραμμές, χωρίς ιδιαίτερες εκπλήξεις και πειραματισμούς, δίνοντας το κύριο βάρος του στο σκηνικό υπόβαθρο. Αυτό ήταν όντως εντυπωσιακό, καθώς με βιντεοπροβολές φώτισε τις πύλες του Ηρωδείου στηριζόμενος στα δομικά στοιχεία του ίδιου του Ρωμαϊκού Ωδείου (τους κίονες, τις κόγχες και τις καμπύλες του) και δημιούργησε πάνω τους ολόκληρους κόσμους, αρμονικά ως επί το πλείστον δεμένους μαζί του (μολονότι κάποιες υπερβολές δεν απεφεύχθησαν τελικά).

Σοβαρή ένσταση και αντιρρήσεις ωστόσο, έχουμε ως προς τα βαρυφορτωμένα, κακόγουστα και ανέμπνευστα αιγυπτιακά κοστούμια της Σόνια Καμμαράτα που «έριξαν» κατά πολύ το αισθητικό επίπεδο της παράστασης, αλλά και ως προς το μπαλέτο της Λυρικής που χορογράφησε ο Φώτης Διαμαντόπουλος, καθώς δεν κατάφερε να εναρμονιστεί ούτε με την επική, αλλά ούτε και με τη ρομαντική πνοή του έργου του Βέρντι. Τουναντίον, έδιναν μία φαιδρή, πολλές φορές ακόμη και ασυγχρόνιστη νότα σε ό,τι διαδραματιζόταν στη σκηνή.

H Τσέλια Κοστέα, αγαπημένη σοπράνο του Ελληνικού κοινού και καλλιτέχνιδα που ουκ ολίγες φορές έχει δώσει τα διαπιστευτήριά της, κινήθηκε με περίσσια και αέρινη άνεση στα αμέτρητα σκαλιά της σκηνής και έδωσε μεν μία αισθαντική και αλάνθαστη ερμηνεία στο ρόλο της Αϊντας, νιώσαμε δε πως δεν υπερέβαλλε εαυτόν. Εμφανώς πιο αδύναμη, η ερωτική της αντίζηλος στο ρόλο της Αμνέριδος, Έλενα Γκαμπούρι, λίγες οι καλές στιγμές του Βάλτερ Φρακκάρο που δικαιιολογείται εν μέρει, καθώς αντικατέστησε τελευταία στιγμή τον ασθενή Ντάριο Ντι Βιέτρι στο ρόλο του Ρανταμές και κακή καρικατούρα ο βασιλιάς του Δημήτρη Κασιούμη. Τις εντυπώσεις, αλλά και το θερμό χειροκρότημα του κοινού, κέρδισε ο Τάσος Αποστόλου στο ρόλο του Ράμφις.

Εντυπωσιακή φωνητικά ήταν η Χορωδία της Λυρικής Σκηνής που, υπό τη διεύθυνση του Αγαθάγγελου Γεωργακάτου, έδωσε τον καλύτερό της εαυτό. Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Μύρων Μιχαηλίδης, διηύθυνε χωρίς ιδιαίτερο χρώμα, κρεσέντο και κορυφώσεις την Ορχήστρα της ΕΛΣ, η οποία με τη σειρά της ερμήνευσε τη μουσική του Βέρντι με την ανάλογη διάθεση.

Συμπέρασμα; Η Αϊντα που παρακολουθήσαμε σε σκηνοθεσία Ενρίκο Καστιλιόνε ήταν μία αξιοπρεπής κλασικότατη στη βάση της μεταφορά της μεγαλειώδους όπερας του Βέρντι, που, ωστόσο, δεν ευτύχησε να έχει την αρμόζουσα αισθητική.

Γεωργία Οικονόμου

[email protected]