Γράψε Λάθος

26.01.2012
Ένας πατέρας και ο γιος του, που ασχολούνται ακαδημαϊκά με τη μελέτη του ιερού ισραηλίτικου βιβλίου του Ταλμούδ, μετατρέπονται σε θανάσιμους ανταγωνιστές όταν ο πρώτος βραβεύεται με τη μεγαλύτερη διάκριση που υπάρχει στον τομέα τους.

Πόσο συχνά εμφανίζεται μία ταινία που μιλάει για τη σχέση πατέρα-γιου χωρίς κλισέ, ωραιοποιήσεις ή συντηρητισμό; Και πόσο συχνά μπορεί μια τέτοια ταινία να έχει στο κέντρο της το απόλυτο σημείο αναφοράς της εβραϊκής θρησκείας και ταυτόχρονα να είναι τόσο συναρπαστική που ο αντίκτυπός της απλώνεται πολύ πιο πέρα από το Ισραήλ; Η απάντηση είναι ποτέ. Ή, καλύτερα, σχεδόν ποτέ, γιατί ο Τζόζεφ Σένταρ με το «Γράψε Λάθος» απέδειξε πέρυσι στις Κάννες πως όλα είναι δυνατά με ένα εξαιρετικό σενάριο στο χέρι και ένα σίγουρο βλέμμα πίσω από την κάμερα. Στην περίπτωση αυτή, μπορούμε να μιλάμε για ένα μικρό κινηματογραφικό θαύμα, με την έννοια ότι ενώ η κεντρική πλοκή της ταινίας περιστρέφεται γύρω από μία ακαδημαϊκή διαμάχη σε ένα πολύ περιορισμένο πεδίο ενδιαφέροντος, το φιλμ καταφέρνει να παρασύρει ακόμη και τον μέσο θεατή σε μία απολαυστική εμπειρία στη σκοτεινή αίθουσα.

Ο Ελιέζερ είναι ο πεισματάρης πατέρας, ο απόλυτος καθαρολόγος του Ταλμούδ, που έχτισε την καριέρα του πάνω σε μία ξεχασμένη υποσημείωση (από εκεί είναι παρμένος και ο αυθεντικός τίτλος της ταινίας). Ο γιος του, Ουριέλ, έχει καθιερωθεί ως το πιο λαμπρό αστέρι του πεδίου και η φήμη του έχει ήδη ξεπεράσει εκείνη του πατέρα του. Όταν ο τελευταίος παρουσιάζεται ως ο νικητής της μεγαλύτερης διάκρισης που μπορεί να ονειρευτεί ένας επιστήμονας του χώρου τους, όλη η ματαιοδοξία και η ανάγκη προβολής του γιου χτυπάει πάνω στην ξεροκεφαλιά και τη δογματικότητα του πατέρα.

Χτίζοντας το φιλμ ως θρίλερ γεμάτο σασπένς, ο Σένταρ δανείζεται άφοβα από τις καλύτερες ταινίες του είδους, παραθέτοντας στιγμές χιτσκοκικού μεγαλείου εμποτισμένες με άφθονο μαύρο χιούμορ. Το σάουντρακ του Αμίτ Ποζνάνσκι μπαίνει στην υπηρεσία του παραπάνω σχεδίου, όπως ακριβώς και οι εξαιρετικές ερμηνείες όλου ανεξαιρέτως του καστ. Η τεταμένη σχέση πατέρα και γιου γίνεται το πεδίο που παρελαύνουν η βωβή αποδοχή, ο φόβος της απόρριψης και η ανάγκη για επιβεβαίωση, χωρίς όμως τη σοβαροφάνεια ή την επιτήδευση ενός κλασικού δράματος. Αντίθετα, το «Γράψε Λάθος» είναι από τις πιο ύπουλα αστείες ταινίες που θα δείτε φέτος στις αίθουσες.

Κι αν το φινάλε μοιάζει πιο επίπεδο απ’ ό,τι υποσχόταν η ταινία στη διάρκειά της, είναι επειδή αντιπαραθέσεις τόσο αρχετυπικές σπάνια καταλήγουν σε τιτανομαχίες. Η ζωή αντίθετα είναι γεμάτη τετριμμένες λεπτομέρειες και αντικρουόμενες οπτικές γωνίες - τόσες που αρκεί μια μικρή υποσημείωση για να βάλει φωτιά και στην πιο ακλόνητη βεβαιότητα.