Η Συνεκδοχή της Νέας Υόρκης

22.04.2009
Μεσήλικας θεατρικός σκηνοθέτης κινδυνεύει να χάσει τον εαυτό του ανάμεσα στις διάφορες γυναίκες της ζωής του και σε ένα μεγαλεπήβολο καλλιτεχνικό όραμα.
Αφού διαβάσετε την παραπάνω σύνοψη, φροντίστε να τη διαγράψετε από το μυαλό σας. Οχι μόνο γιατί δεν κατορθώνει να αποδώσει τίποτα από την εμπειρία στην οποία θα σας υποβάλει επί ένα δίωρο ο Τσάρλι Κάουφμαν. Αλλά κυρίως διότι, προ των πυλών αυτής της εμπειρίας, αξίζει να εισέλθετε ως tabula rasa και να επενδύσετε κάθε διαθέσιμο κύτταρο του εγκεφάλου σας.


Μεγάλα λόγια; Μακάρι, καθώς μόνο αυτά μπορούν να περιγράψουν μια ταινία τόσο φιλόδοξη, που κατάφερε να πείσει τον ευφυή δωρητή απίθανων και δαιδαλωδών σεναρίων (μεταξύ των οποίων η «Αιώνια Λιακάδα Ενός Καθαρού Μυαλού» και το «Στο Μυαλό Του Τζον Μάλκοβιτς») Τσάρλι Κάουφμαν να μην εμπιστευτεί την πραγματοποίησή της σε κανέναν τρίτο. Ισως γιατί μέσα στην πικρά παράλογη, καλειδοσκοπικά θρυμματισμένη ιστορία του σκηνοθέτη που υποδύεται με σπάνια ευαισθησία ο Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν, να αντίκρισε επιτέλους το είδωλο της δικής του ζωής και κατ’επέκταση της ανθρώπινης κατάστασης: η πορεία προς τον θάνατο ως ένα έργο τέχνης καταδικασμένο στην ατέλεια, ως ένα work in progress στου οποίου τον ιδανικό τίτλο θα φτάσουμε όταν είναι πολύ αργά.


Αν λοιπόν ο Κάουφμαν επιλέγει να παραδώσει μια πρώτη ταινία που θα τα πει όλα, που θα μπορούσε δηλαδή να είναι (και) η τελευταία, διαθέτει την ψυχραιμία για να βγει αλώβητος; Εξαρτάται από το ύψος όπου θα θέσουμε το τεντωμένο σχοινί. Ο πειρασμός να συνδέσουμε το συγκεκριμένο ντεμπούτο με τους, λιγότερο ή περισσότερο, εμφανείς προπάτορές του είναι μεγάλος.


Σπάνια μια αμερικανική ταινία προκαλεί συγκρίσεις με την εγκεφαλική δομή των ταινιών του Ρενέ, με το χάος που αντιμετωπίζει ο ήρωας του φελινικού «8 1/2» , με τις αναμονές του Μπέκετ ή του Μπουνιουέλ, με τις ανταλλαγές ταυτοτήτων α λα Λιντς. Και είναι αλήθεια ότι, ως κλαδί ενός τόσο εκλεκτικού γενεαλογικού δέντρου, η «Συνεκδοχή» μπορεί να κατηγορηθεί για έλλειψη ενιαίας ατμόσφαιρας, μικρά ρυθμικά προβλήματα ή μερικές αχρείαστες επεξηγήσεις της τελευταίας στιγμής.

Σχετικές αποτυχίες, που στην ουσία επικυρώνουν την πετυχημένη σύζευξη ενός μοναδικού σεναριογράφου στην ωριμότερή του στιγμή κι ενός μαθητευόμενου σκηνοθέτη που ξέρει να ρισκάρει.


Κωνσταντίνος Σαμαράς