Η υπόθεση αρκεί όχι για να κερδίσει μερικά εισιτήρια παραπάνω η καλύτερη ταινία του Τζιμ Τζάρμους, αλλά για να τη γλιτώσει από τους «κατά λάθος» θεατές. Θεατές σαν πολλούς από όσους βγήκαν από την πρώτη προβολή στης ταινίας στις Κάννες 12 χρόνια πριν, ξύνοντας το κεφάλι τους και προσπερνώντας τούτο το κινηματογραφικό υπόδειγμα ανεξάρτητου cool χωρίς user friendly οδηγίες. Τόσο το καλύτερο: ο «Νεκρός» δεν είναι ταινία για όλους. Χρόνια όμως μετά, διατηρεί το μυστήριο, τη μυσταγωγία και το απρόοπτο χιούμορ του, τραβώντας κοντά του το κοινό που του αξίζει κι αδιαφορώντας για τους άλλους - ακριβώς ό,τι, δηλαδή, θα έπρεπε ένα έργο τέχνης να κάνει.
Ενα μέρος από την πραγματική δύναμη του «Νεκρού» είναι ότι δεν «πουλάει» τον εαυτό του. Στην ουσία, δεν πλασάρεται καν σαν τέχνη - τουλάχιστον όχι το είδος της τέχνης που θα χωρούσε έναν προφανώς λευκό Ινδιάνο ονόματι Κανένας να απαγγέλλει Μπλέικ και τον παππού του πανκ Ιγκι Ποπ ντυμένο... γιαγιά. Δεν ταιριάζει στους ακαδημαϊκούς, που θα εξοργιστούν με την τόση ελαφρότητα. Δεν ταιριάζει στις life style νεανικές ορδές του ‘95, που ούτε θα άντεχαν τους υπνωτικούς ρυθμούς ούτε θα έπιαναν το αστείο (πόσο μάλλον το σοβαρό) της όλης υπόθεσης. Σίγουρα όχι στους λάτρεις του κλασικού, καθώς, γουέστερν μόνο στο όνομα, ο «Νεκρός» δεν αποδομεί απλά ένα είδος: κλείνει το μάτι στην Δύση, τη χρησιμοποιεί πολυδιάστατα σαν μύθο ή σύμβολο, σκηνικό ή ιστορικό μουσείο προς παιχνιδιάρικη παραβίαση των εκθεμάτων. Δεν ταιριάζει στη φορμαλιστική και πολιτική κριτική α λα 70s, καθώς το free base σύμπαν του φιλμ αποδεικνύεται πολύ ευρύτερο από τη δογματική ματιά της. Τα 80s μπορούσαν να υποψιάζονται, έχοντας δει τις πρώτες δουλειές του Τζάρμους - ως εκεί, όμως. Γιατί κανείς δεν θα μπορούσε να περιμένει τον «Νεκρό».
Αφήσαμε έξω πάρα πολύ κόσμο. Μα αν όχι για την εποχή του, αν όχι για όλους αυτούς, ποιον σινεφίλ περιμένει τούτος ο ιδιότροπος, ο φευγαλέος, ο άχρονος «Νεκρός»; Κι επιτέλους, πότε; Ισως εσένα. Ισως ακριβώς τώρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΕΛΗΟΛΑΝΗΣ
