Tάρτα με ντομάτες & βασιλικό αλά Pandespani

05.07.2015
O βασιλικός είναι το πιο γερό αρωματικό ατού της καλοκαιρινής μαγειρικής. Πλατύφυλλος ή μη (ο λεγόμενος ‘ελληνικός’), καταπράσινος ή ελαφρά κοκκινωπός και πικάντικος είναι η χαρά της μεσογειακής κουζίνας για πολλούς μήνες. Γνωστός από την αρχαιότητα για την αντιμετώπιση τσιμπημάτων από έντομα και φίδια, φαίνεται πως πήρε το χρίσμα από την Αγία Ελένη όταν το άρωμά του την οδήγησε -κατά τον θρύλο- στην ανακάλυψη του Τιμίου Σταυρού, όπου και είχε φυτρώσει, εξ ου λέγεται επίσης ‘σταυρολούλουδο’. Ετήσιο ποώδες φυτό (Ώκιμον το βασιλικόν, λατ. Ocimum basilicum) με απήχηση και στην αρωματοποιϊα, στην φαρμακευτική, στην ποτοποιϊα (περιέχεται στο λικέρ Σαρτρέζ -Chartreuse), στη διακόσμηση (ως καλλωπιστικό) αλλά και στη λαϊκή ποίηση: “Βασιλικιά και ροζμαρί κι ανθό του γλυκανίσου/ο έρωτας τα μάζεψε, κι έκαμε το κορμί σου!” αν και υπάρχει κι εκείνο στο στοιχάκι στα ‘Ρω του έρωτα’ που λέει “Δώσε μου δυόσμο να μυρίσω/ λουίζα και βασιλικό/ Μαζί μ αυτά να σε φιλήσω/και τι να πρωτοθυμηθώ"

Από τις παροιμίες, πολύ μου αρέσει η λιγότερο γνωστή “βασιλικός στη γειτονιά κι αγκάθι μες στο σπίτι” αν και εν προκειμένω σωστότερη είναι η άλλη, που λέει “βασιλικός κι αν μαραθεί, τη μυρωδιά την έχει”. Στη συνταγή ωστόσο, ο βασιλικός είναι φρέσκος και δίνει ωραίο άρωμα στην καλοκαιρινή τάρτα με τις ντομάτες.

Yπάρχουν δύο σημεία προσοχής και εναλλαγών. To πρώτο αφορά στις ίδιες τις ντομάτες, που πρέπει να είναι ώριμες και σφιχτές, μια και καθορίζουν την γεύση της τάρτας. Διαλέξτε λοιπόν τις καλύτερες καλοκαιρινές, να μυρίζουν ει δυνατόν ντομάτα, αυτό το σχεδόν ξεχασμένο χαρακτηριστικό που το βρίσκει κανείς σε κάποιες ‘ασχημούλες’ νορμάλ μικρών παραγωγών, ενίοτε στις βιολογικές και πολλές φορές στις κρητικές. Εναλλακτικά, στην τάρτα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ολόκληρα ντοματίνια και το αποτέλεσμα θα είναι οπτικά διαφορετικό αλλά πολύ ενδιαφέρον. Το δεύτερο έχει να κάνει με τη σφολιάτα, η οποία θα πρέπει να είναι καλής ποιότητας και φτιαγμένη με βούτυρο, με το πάχος της περί τα 2 χιλιοστά όταν είναι άψητη.

Διατηρείστε την στο ψυγείο μέχρι την τελευταία στιγμή που θα την ανοίξετε, γιατί μόλις ζεσταθεί γίνεται πολύ ελαστική και είναι πιο δύσκολο να την δουλέψει κανείς. Επιπλέον, η τοποθέτηση του σκεύους στο κάτω μέρος του φούρνου, θα ψήσει την βάση της τάρτας και η ζύμη θα είναι τραγανή.

Τέλος, εννοείται πως στην τάρτα μπορούν να προστεθούν κι άλλα υλικά όπως αντζούγες, (πρώτα ψημένες και μετά λιωμένες) σκελίδες σκόρδου, λεπτές φετούλες από κολοκύθι (βάλτε τες ανάμεσα στις ντομάτες), ενώ ο βασιλικός μπορεί να αντικατασταθεί τους μήνες που δεν υπάρχει από φασκόμηλο ή δενδρολίβανο ή φρέσκια ρίγανη. Από τις συνταγές που συστήνω να κάνετε.

Προετοιμασία: 15 λεπτά και 30 λεπτά το ψήσιμο. Εύκολη και γρήγορη συνταγή.

Υλικά (για 4 άτομα – σκεύος διαμ. 28-30 εκατ.)

  • 1 φύλλο σφολιάτας

  • 1 μεγάλο κρεμμύδι ψιλοκομμένο

  • 6 κ.σ. ελαιόλαδο

  • 3-4 κλωναράκια θυμάρι, τα φύλλα τους

  • 1 κ.σ. κάπαρη

  • 3-4 μεγάλες ντομάτες ή 6-7 μεσαίες, ώριμες, πλυμένες

  • 8-10 ελιές, χωρίς το κουκούτσι

  • 16 φύλλα βασιλικού ή κορυφές (ανάλογα με το μέγεθος)

  • αλάτι, φρεσκοτριμμένο πιπέρι

Προθερμαίνετε το φούρνο στους 230 βαθμούς C με τη σχάρα στη θέση που απέχει περί τα 10 εκατ. από το κάτω μέρος του. Ο φούρνος θα πρέπει να έχει πιάσει τη θερμοκρασία για τουλάχιστον 20 λεπτά πριν βάλετε την τάρτα να ψηθεί.

Ετοιμάζετε τη σφολιάτα: Καλύπτετε τη βάση του σκεύους με το φύλλο και ισιώνετε τα τελειώματα στο πλάι με μαχαιράκι. Το βάζετε στο ψυγείο.

Κάνετε τα λαχανικά: Σε τηγάνι ρίχνετε τις 4 κ.σ. ελαιόλαδο να ζεσταθεί (μέτρια φωτιά) και προσθέτετε το κρεμμύδι με το θυμάρι. Σοτάρετε για 6-8 λεπτά, να μαραθεί χωρίς να πάρει χρώμα. Χαμηλώστε τη φωτιά, αν χρειάζεται. Ρίξτε αλάτι και πιπέρι και αποσύρετε να κρυώσει.

Αφαιρέστε το ‘μάτι’ απ’ τις ντομάτες και κόψτες τις οριζόντια στη μέση. Με ένα κουταλάκι αφαιρέστε τα σπόρια, χωρίς να πειραχτεί η υπόλοιπη σάρκα. Κόψτε κάθετα κάθε μισόντομάτας και στη συνέχεια κόψτε κάθε τέταρτο σε λεπτές φέτες, περίπου 3-4 χιλ. σε πάχος.

Σύνθεση: Απλώστε πάνω στη σφολιάτα το κρεμμύδι και πάνω σ’ αυτό τις ντομάτες, με τρόπο που η μία να καλύπτει μερικώς την άλλη (βλ.φωτό). Αλείψτε τις ντομάτες (με πινέλο) με το υπόλοιπο ελαιόλαδο (2κ.σ.) και ρίξτε αλάτι και πιπέρι. Προσθέστε τις ελιές και την κάπαρη και τοποθετείστε στον καλά προθερμασμένο φούρνο. Ψήστε για 25-30 λεπτά, μέχρι η σφολιάτα να ροδίσει ωραία.

Σερβίρισμα: Βγάλτε την τάρτα απ’ τον φούρνο και προσθέστε τον βασιλικό. Αφήστε 5 λεπτά να κρυώσει πριν την κόψετε. Αν χρειαστεί να προσθέσετε αλάτι, ρίξτε ελάχιστο απ’ το χοντρό.