Κάποια άτομα για να χάσουν γρήγορα κιλά καταφεύγουν σε διάφορες ακραίες δίαιτες και πρακτικές που βρίσκουν συνήθως στο Διαδίκτυο, θέτοντας έτσι σε άμεσο κίνδυνο την υγεία τους. Δεκάδες ιστοσελίδες, διαδικτυακές κοινότητες επικοινωνίας και προσωπικά ημερολόγια αναλύουν ανορθόδοξες μεθόδους αδυνατίσματος και διευκολύνουν την εφαρμογή τους παρέχοντας αναλυτικές οδηγίες, ακόμη και βίντεο με συμβουλές του τύπου «αδυνάτισε τρώγοντας μπάλες βαμβακιού» ή «πώς να προκαλέσεις εμετό σωστά». Και καθώς οι συχνότεροι επισκέπτες των συγκεκριμένων ιστοσελίδων είναι νεαρά άτομα, δεκτικά να δοκιμάσουν οτιδήποτε πολλά υποσχόμενο, δεν είναι να απορεί κανείς γιατί έχουν αυξηθεί τόσο πολύ τα κρούσματα σοβαρών διατροφικών διαταραχών, όπως η βουλιμική υπερφαγία και η ψυχογενής ανορεξία – γονείς, προσοχή στα παιδιά σας!
Οι χειρότερες των χειροτέρων
«Δίαιτες» άκρως επικίνδυνες για τη σωματική και ψυχική υγεία. Μην κάνεις καμία και ποτέ, απότρεψε άτομα που σκέφτονται να κάνουν κάποια από αυτές!
Η δίαιτα του βαμβακιού
Πέραν πάσης λογικής!
Χρησιμοποιείται κατά κόρον από ασθενείς με ψυχογενή ανορεξία, συνήθως μαζί με την πρόκληση εμετού. Υποτίθεται ότι είναι η μέθοδος που εφαρμόζουν αρκετά μοντέλα με σκοπό να παραμείνουν πολύ αδύνατα ή για να χάσουν κιλά πριν ανέβουν στην πασαρέλα: αντί για φαγητό τρώνε βαμβάκι ή χαρτομάντιλα ή άλλο χαρτί που του δίνουν σχήμα μικρής μπάλας! Οι μπάλες αυτές καταναλώνονται ως έχουν ή εμποτίζονται σε λίγο χυμό ή αρωματίζονται με κάποια τεχνητή γεύση ή αναμειγνύονται με ζελέ. Μέσα στο στομάχι διογκώνονται ρουφώντας υγρά, το γεμίζουν και κόβουν την επιθυμία για πραγματικό φαγητό. Παραλλαγή αυτής της πρακτικής, επίσης άκρως επικίνδυνη, είναι η δίαιτα του πηλού (αργίλου), όπου το άτομο καταναλώνει μια κουταλιά πηλό μαζί με νερό πριν από το γεύμα.
Πιθανοί κίνδυνοι: Σοβαρά γαστρεντερικά προβλήματα, θρεπτικές ελλείψεις, δυσεπίλυτες οργανικές δυσλειτουργίες, ακόμη και θάνατος από πνιγμό ή εντερική απόφραξη.
Η δίαιτα της αναπνοής
Αέρας κοπανιστός και θανατηφόρος!
Φαγητό και ροφήματα τέλος, λίγο νεράκι επιτρέπεται πού και πού, τώρα μπορούμε να γεμίζουμε το στομάχι μας εισπνέοντας άφθονο αέρα – όσο θέλουμε, απεριόριστη ποσότητα, κανένας περιορισμός! Όπως υποστηρίζουν οι οπαδοί της δίαιτας αυτής, ανάμεσά τους και διασημότητες με ιδιαίτερες πνευματικές αναζητήσεις, η τροφή δεν αποτελεί ανάγκη ζωτικής σημασίας, αλλά επίκτητη συνήθεια. Τονίζουν, δε, ότι τα μόνα που χρειάζεται πραγματικά ο άνθρωπος για να συντηρηθεί και να ζήσει σε πλήρη αρμονία με το σύμπαν είναι ο καθαρός αέρας και η ηλιακή ακτινοβολία – όλα τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνει το prana, δηλαδή η ενσωματωμένη μέσα στην αναπνοή εσωτερική μας ενέργεια σύμφωνα με τον ινδουισμό. Για όσους όμως έχουν κάπως αδύναμη θέληση, υπάρχουν κάπως πιο… light συμβουλές εφαρμογής, όπως για παράδειγμα να βάζουμε μπροστά μας ένα πιάτο με φαγητό και απλώς να το μυρίζουμε ή να προσποιούμαστε ότι το τρώμε, ενώ χορταίνουμε καταπίνοντας αέρα…
Πιθανοί κίνδυνοι: Στην «καλύτερη» περίπτωση απώλεια μυϊκής μάζας, καταστροφή του μεταβολισμού και είσοδος στον προθάλαμο της ψυχογενούς ανορεξίας, στη χειρότερη περίπτωση πλήρης οργανική κατάρρευση και θάνατος!
Η δίαιτα των παιδικών τροφών
Για μωρά ίσως, για ενήλικες όμως;
Δημιούργημα μιας προσωπικής γυμνάστριας, η δίαιτα αυτή, που προβάλλεται ιδιαίτερα από αρκετές ηθοποιούς του Hollywood, προτείνει να τρώμε ημερησίως έως και 14 βαζάκια παιδικών τροφών με διάφορες γεύσεις ή πολτοποιημένα γεύματα για μωρά, όπως φρούτα, λαχανικά, κρέας και λευκό ψάρι, όλα σε μορφή πουρέ. Τα πολτοποιημένα γεύματα και οι έτοιμες παιδικές τροφές, που φυσικά ανταποκρίνονται στις ανάγκες αυτών των ηλικιών και όχι των ενηλίκων, μπορεί να είναι χαμηλά σε θερμίδες, ωστόσο δεν απαιτούν μάσηση, δεν προκαλούν κορεσμό και δεν μπορούν να αποτελούν την αποκλειστική μας διατροφή.
Πιθανοί κίνδυνοι: Σοβαρές θρεπτικές ελλείψεις, πεπτικά και εντερικά προβλήματα, ιδιαίτερα αυξημένη πείνα και όρεξη, συχνά επεισόδια υπερφαγίας.
Η δίαιτα της λαχανόσουπας
Αν είναι δυνατόν!
Κυκλοφορεί σε πολλές παραλλαγές, π.χ. με κρεμμυδόσουπα ή κοτόσουπα, ακόμη και με βρασμένα μήλα, ωστόσο η βασική ιδέα είναι ίδια: για 1-2 εβδομάδες τρώμε μόνο τη συγκεκριμένη σούπα – τίποτα άλλο! Η σούπα, που υποτίθεται ότι χορταίνει, καίει τα λίπη και αδυνατίζει, παρασκευάζεται συνήθως με λάχανο, κρεμμύδια, ντομάτες ξεφλουδισμένες, σέλινο, πιπεριές, πιπέρι κόκκινο και κάρι. Για να ενισχυθεί η άποψη ότι πρόκειται περί επιστημονικής μεθόδου αδυνατίσματος, οι οπαδοί της υποστηρίζουν ότι πρόκειται για δίαιτα που εφαρμόζεται από γιατρούς του Memorial Hospital σε υπέρβαρους ασθενείς, οι οποίοι πρέπει να χάσουν γρήγορα βάρος για να υποβληθούν σε εγχείρηση – δεν ισχύει!
Πιθανοί κίνδυνοι: Θρεπτικά ελλιπής, σοκάρει τον οργανισμό, μπορεί να προκαλέσει πολλές δυσλειτουργίες και οργανικά προβλήματα, άλλα πρόσκαιρα, π.χ. άφθονα αέρια, και άλλα μόνιμα, π.χ. πτώση μεταβολικού ρυθμού.
Μονοφαγική δίαιτα
Το ίδιο φαγητό για 24 ώρες!
Προτείνει να τρώμε κάθε ημέρα ένα μόνο τρόφιμο, π.χ. τη μία ημέρα μόνο κοτόπουλο, την επομένη μόνο φρούτα, την άλλη μόνο ψάρι κ.λπ., σε όποια ποσότητα θέλουμε, απεριόριστη, μέχρι να νιώσουμε ικανοποίηση και κορεσμό. Η γευστική μονοτονία οδηγεί τις περισσότερες φορές σε μείωση των προσλαμβανομένων θερμίδων και συνεπώς στην απώλεια βάρους. Εντούτοις η έλλειψη διατροφικής ποικιλίας και η ανεπαρκής πρόσληψη αναγκαίων θρεπτικών στοιχείων την καθιστούν ιδιαιτέρως επικίνδυνη. Παρομοίως επικίνδυνες είναι όλες οι δίαιτες που βασίζονται στην κατανάλωση του ίδιου τροφίμου ή τροφίμων από την ίδια ομάδα τροφών επί πολλές ημέρες συνεχόμενα, π.χ. μέθοδοι «αποτοξίνωσης» μόνο με χυμούς ή φρούτα ή λαχανικά, διατροφικές «θεραπείες», π.χ. σταφυλοθεραπεία, ή επιστροφής στη νηπιακή μας ηλικία, π.χ. αποκλειστική σίτιση με γάλα.
Πιθανοί κίνδυνοι: Έλλειψη απαραίτητων βιταμινών και μετάλλων, απώλεια μυϊκής μάζας, πτώση μεταβολικού ρυθμού, εκδήλωση βιοχημικών δυσλειτουργιών, στερητικό σύνδρομο τροφής κ.ά.
Η (υποτιθέμενη) δίαιτα της κλινικής Mayo
Ο ορισμός της παραπλάνησης!
Επειδή η Mayo Clinic θεωρείται παγκοσμίως από τις πλέον έγκυρες και εξειδικευμένες στην αντιμετώπιση της νοσογόνου παχυσαρκίας, οποιαδήποτε δίαιτα φέρει το όνομά της αναδημοσιεύεται σε εκατοντάδες ιστοσελίδες και γίνεται ανάρπαστη. Η αλήθεια όμως είναι ότι καμία επονομαζόμενη «δίαιτα Mayo» δεν προέρχεται από αυτήν, ούτε έχει την έγκρισή της. Πώς θα μπορούσε, άλλωστε, να εγκρίνει ημερήσια μενού του τύπου «τρώτε καθημερινά επί 14 ημέρες 2-3 γκρέιπφρουτ, 2-6 αβγά βραστά, 100 γρ. ψητό κρέας σε ένα γεύμα, λίγα ωμά λαχανικά, τσάι και καφέ χωρίς ζάχαρη»; Δυστυχώς αρκετά άτομα εξακολουθούν να κάνουν τέτοιου είδους δίαιτες, πεπεισμένα μάλιστα ότι είναι επιστημονικές!
Πιθανοί κίνδυνοι: Διάρροιες ή δυσκοιλιότητα, πονοκέφαλοι, ζαλάδες, ατονία και έντονη κόπωση. Μπορεί επίσης να δημιουργήσει προβλήματα στα νεφρά και στο καρδιαγγειακό, ενώ μακροπρόθεσμα νευρολογικές και ψυχικές διαταραχές.
Η δίαιτα των αστροναυτών
Έτσι είναι αν έτσι νομίζεις!
Γνωστή και ως «δίαιτα των πόντων», υποτίθεται ότι είναι η ειδική δίαιτα που δίνει η NASA στους… υπέρβαρους υποψήφιους αστροναύτες, ώστε να αποκτήσουν το επιθυμητό βάρος πριν από τη διαστημική τους πτήση! Πρόκειται για μια διατροφή υψηλών πρωτεϊνών και λιπαρών, που όμως δεν προτείνει συγκεκριμένο μενού γευμάτων παρά μόνο απαιτεί το μέτρημα της προσλαμβανόμενης ποσότητας υδατανθράκων. Κάθε γραμμάριο υδατάνθρακα βαθμολογείται με 1 πόντο. Όταν επιδιώκουμε τα αδυνάτισμα πρέπει να προσλαμβάνουμε κάθε ημέρα από 40 έως 60 γραμμάρια υδατανθράκων (40-60 πόντοι), ενώ για τη διατήρηση του βάρους πρέπει να βρούμε το «άριστο προσωπικό όριο ανοχής μας στους υδατάνθρακες», πειραματιζόμενοι κάπου ανάμεσα στα 60 με 125 γραμμάρια (60-125 πόντοι). Αν σου θύμισε τη δίαιτα Atkins, έχεις απόλυτο δίκιο…
Πιθανοί κίνδυνοι: Ελλείψεις μικροθρεπτικών στοιχείων, αύξηση ουρικού οξέος, προβλήματα σε αγγεία, καρδιά, νεφρά, αρθρώσεις και νευρικό σύστημα, όπως τρέμουλο, νευρικότητα, αδυναμία συγκέντρωσης, σποραδική απώλεια μνήμης κ.ά.
Δίαιτα hCG
Εξαιρετικά δημοφιλής, ιδιαιτέρως αμφιλεγόμενη!
Γνωστή και ως μέθοδος Simeons. Συνδυάζει δίαιτα 400-800 θερμίδων με λήψη ανθρώπινης χοριακής γοναδοτροπίνης (hCG), ορμόνης που παράγεται από το γυναικείο πλακούντα κατά τη διάρκεια της κυήσεως. Η χοριακή γοναδοτροπίνη φέρεται ότι μειώνει την πείνα, αυξάνει το μεταβολικό ρυθμό και εντείνει την καύση λίπους. Στην ιατρική χρησιμοποιείται κυρίως για την πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας σε υπογόνιμες γυναίκες, ενώ στους άντρες για να διεγερθεί η ενδογενής παραγωγή τεστοστερόνης. Όπως όμως επισημαίνει ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις ότι η συγκεκριμένη αγωγή βοηθάει στο αδυνάτισμα.
Πιθανοί κίνδυνοι: Σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών, συμπτώματα εγκυμοσύνης στους άντρες, απώλεια μυϊκού ιστού, ανισορροπία ηλεκτρολυτών, πονοκέφαλοι, σωματική εξάντληση, χολόλιθοι, καρδιακές αρρυθμίες, ψυχολογικές μεταπτώσεις, νευρολογικές διαταραχές κ.ά.
Εξωφρενικές πρακτικές αδυνατίσματος
Η τρέλα δεν πάει στα βουνά!
Αποξήρανση: Γνωστή και ως μέθοδος Σροτ. Συνδυάζει τη δραστική μείωση της κατανάλωσης νερού (λιγότερο από 4 ποτήρια ημερησίως) με ένα διαιτολόγιο 400 θερμίδων αποκλειστικά με αφυδατωμένα τρόφιμα. Κίνδυνος-θάνατος!
Αργοκαταποσία: Μασάμε κάθε μπουκιά φαγητού τουλάχιστον 32 φορές, έχοντας το κεφάλι πλήρως κατεβασμένο. Μόλις ολοκληρώσουμε το μέτρημα, ανασηκώνουμε απότομα το κεφάλι και ωθούμε τη μασημένη τροφή να γλιστρήσει προς τον οισοφάγο, ενώ ό,τι παραμείνει στο στόμα ή σταθεί στο λαιμό το φτύνουμε υποχρεωτικά. Ο σίγουρος τρόπος για να πάθεις αυχενικό!
Πάτερ ημών: Τιμάμε τον Δημιουργό με συχνές προσευχές και τρώμε αποκλειστικά ό,τι αναγράφεται στο πρώτο κεφάλαιο της Γένεσης, δηλαδή μόνο φρούτα και ωμά λαχανικά. Επιτρέπεται όμως το 10-15% αυτών να είναι νερόβραστα – προφανώς υπήρχε κατσαρόλα στον παράδεισο!
Σκουλήκι ταινία: Προμηθευόμαστε το γνωστό σκουλήκι (ή καταναλώνουμε τροφή μολυσμένη με αυτό), το καταπίνουμε αμάσητο, το αφήνουμε να μεγαλώσει στα έντερά μας και κατόπιν τρώμε άφοβα τα πάντα – «ταινία έχεις μέσα σου και δεν παχαίνεις;». Δεν πρόκειται για αστείο, υπάρχουν άνθρωποι που το έχουν κάνει – είναι παρανοϊκό!
Το αδυνάτισμα του πολεμιστή: Γυμναζόμαστε με τις ώρες μιμούμενοι τους επίλεκτους των ειδικών δυνάμεων στα πεδία των μαχών, τρεφόμαστε το πολύ με 1.000 θερμίδες ημερησίως και κάποιες φορές δεν τρώμε καθόλου επί αρκετές ημέρες για να σκληραγωγηθούμε έτι περισσότερο – ο ορισμός του μαζοχισμού!
Χειρουργική συρραφή αυτιού: Ο οξύς και συνεχόμενος πόνος που προκαλεί το ράψιμο του αυτιού ενεργοποιεί τα σήματα καταστολής πείνας από τον εγκέφαλο και έτσι αφού δεν πεινάμε, δεν τρώμε. Αν όμως δεν έχει επιτυχία, τότε εμφυτεύουμε, πάλι χειρουργικά, μια ειδική συσκευή στη γλώσσα που καθιστά τη μάσηση άκρως ενοχλητική. Μην τα τολμήσετε!
Πόσες και πόσες διάσημες «δίαιτες» παραλείψαμε; Του ανανά, του λεμονιού, των μπισκότων, της τηγανητής πατάτας, του hot-dog, του γέλιου, του σωλήνα, της ωραίας κοιμωμένης, του ανθρώπου των σπηλαίων, του Σπαρτιάτη πολεμιστή, του Αδάμ και της Εύας, της τελευταίας ευκαιρίας… ων ουκ έστιν αριθμός διαιτών και ευφάνταστων ονομασιών – ευχαριστούμε, δεν θα πάρουμε καμία!
Και πώς θα αδυνατίσω;
Μην δοκιμάσεις ποτέ καμία από τις παραπάνω δίαιτες και πρακτικές, ούτε βεβαίως παρεμφερείς – όχι και πάλι όχι! Αν θέλεις να χάσεις 2-3 κιλά, περιόρισε γλυκά και πρόχειρα φαγητά, μείωσε σταδιακά τις συνήθεις μερίδες σου κατά 10-20% το πολύ, αύξησε την κατανάλωση νερού και κάνε τακτικά γυμναστική. Αν όμως θέλεις να χάσεις περισσότερα από 5 κιλά, τότε να επισκεφτείς έναν πτυχιούχο διαιτολόγο και να συνεργαστείς μαζί του για να λύσεις εξατομικευμένα το πρόβλημά σου, σωστά και με ασφάλεια.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΔΕΔΟΥΚΟ
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 168
Επικαιροποίηση: Ιούλιος 2015.
