Όποιος/-α ασχολείται σοβαρά και για πολλά χρόνια με τη yoga, σίγουρα ακολουθεί και την ανάλογη διατροφή. Ωστόσο, δεν υπάρχει μία και μόνο «διατροφή yoga»: η κεντρική φιλοσοφία και οι κατευθυντήριες γραμμές είναι παρόμοιες, αλλά ο τρόπος εφαρμογής, π.χ. αυστηρός ή πιο χαλαρός, και το ιδανικό διαιτολόγιο διαφέρουν ανάλογα με το σύστημα. Για παράδειγμα, άτομα που κάνουν Hatha yoga είναι συνήθως πιο προσεκτικά στις επιλογές τους, ενώ άτομα που ασχολούνται με την Bhakti yoga τρώνε σχεδόν τα πάντα. Εντούτοις, πέρα από τις διαφορές και τις παραλλαγές, αποτελεί κοινή παραδοχή ότι η yoga έχει βοηθήσει χιλιάδες άτομα σε όλο τον κόσμο να επιτύχουν συναισθηματική και πνευματική ισορροπία αλλά και να χάσουν βάρος μέσω του επαναπροσδιορισμού της σχέσης τους με το φαγητό. Χωρίς περίπλοκα μενού, χωρίς υπολογισμούς θερμίδων, χωρίς ανελαστικές απαγορεύσεις, χωρίς πολύπλοκους κανόνες...

Με αφορά;

Εάν δεν είσαι ενημερωμένη γύρω από την κουλτούρα και τη φιλοσοφία της yoga, ίσως παραξενευτείς με το πόσο σύγχρονες, απλές και ουσιαστικές είναι οι διατροφικές της αρχές αλλά και πόσο εύκολα μπορεί να γίνουν μόνιμος τρόπος διατροφής. Το μόνο προαπαιτούμενο είναι η επιθυμία να ζήσεις μια καλύτερη ζωή – δεν χρειάζεται καν να κάνεις γυμναστική yoga, αν και σου το συστήνουμε! Πολύ σύντομα θα ανακαλύψεις ότι η διατροφική yoga (διεθνώς: yoga diet) έχει πολλές κοινές ρίζες με τη δική μας πατροπαράδοτη διατροφή, αυτή που, αν και απολύτως ελληνική, συνηθίζουμε να αποκαλούμε «μεσογειακή». Άλλωστε από εδώ ξεκίνησαν όλα, από το φιλόσοφο και μαθηματικό Πυθαγόρα. Ο Πυθαγόρας υπήρξε ο πιο γνωστός συνειδητοποιημένος φυτοφάγος της αρχαιότητας, τόνιζε στις ομιλίες του την άρρηκτη σύνδεση τροφής, ψυχής, σώματος και νου και δίδασκε στους μαθητές του το «στοχασμό» ή αλλιώς διαλογισμό κατά την yoga – σύμπτωση;

Τα πιθανά οφέλη

• Αποκατάσταση βιοενεργειακής ισορροπίας.
• Περισσότερη ευεξία και ζωτική ενέργεια.
• Αρμονία ανάμεσα σε σώμα και πνεύμα.
• Αυξημένη πνευματική διαύγεια.
• Καλύτερη διαχείριση του άγχους, ψυχική γαλήνη.
• Έλεγχος των περιττών κιλών.
• Αντιγήρανση και μακροβιότητα.
• Νεανικό σφρίγος και οξύνοια νου ακόμα και σε προχωρημένη ηλικία!

Υπάρχουν αποδείξεις; Δεν έχουν γίνει εκτεταμένες επιστημονικές μελέτες με αντικείμενο τη yoga diet. Ως εκ τούτου, οι ισχυρισμοί και τα πιθανολογούμενα οφέλη βασίζονται σε γενικές παρατηρήσεις και έρευνες που δείχνουν ότι μια καλά δομημένη φυτοφαγική διατροφή δύναται να καλύψει πλήρως τις θρεπτικές ανάγκες των περισσότερων υγιών ατόμων και να είναι μακροπρόθεσμα επωφελής.

Γνώρισε τα διατροφικά της χαρακτηριστικά

Η yoga diet βασίζεται στην κατανάλωση τροφίμων ανεπεξέργαστων ή πολύ αδρά επεξεργασμένων, ωμών ή ελάχιστα μαγειρεμένων, όπως π.χ. λαχανικά, φρούτα, ρύζι, όσπρια, ξηρούς καρπούς, σπόρους, σούπες και αφεψήματα βοτάνων. Όσοι την ακολουθούν απολύτως αυστηρά, διατρέφονται σχεδόν αποκλειστικά με τρόφιμα που χαρακτηρίζονται ως sattvic και εξαιρούν από το διαιτολόγιό τους τα ζωικά προϊόντα και ειδικά το κρέας, γιατί η κατανάλωσή του παραβιάζει την αρχή της «μη βίας» (ahimsa: μη βλάψεις κανέναν με κανέναν τρόπο). Αποφεύγουν επίσης το σκόρδο και το κρεμμύδι γιατί πιστεύουν ότι οδηγούν το σώμα σε κατάσταση σεξουαλικής διέγερσης, τα μανιτάρια γιατί προκαλούν λήθη και θολή αντίληψη της πραγματικότητας, την κόκκινη ντομάτα γιατί έχει το χρώμα του αίματος και, σε κάποιες περιπτώσεις, το μέλι, γιατί θεωρούν ότι προέρχεται από τη βάναυση εκμετάλλευση των μελισσών.

Κάθε τρόφιμο έχει το ρόλο του

Σύμφωνα με τη yoga, κάθε τρόφιμο και συνδυασμός τροφίμων έχει διαφορετική επίδραση στο ανθρώπινο σώμα και πνεύμα. Με βάση αυτή την επίδραση, όλα τα τρόφιμα ταξινομούνται σε τρεις βασικές κατηγορίες:

Sattvic (ηρεμία, γαλήνη): Τα τρόφιμα αυτά, όπως π.χ. φρούτα, καρποί, φυλλώδη πράσινα λαχανικά και γενικά τα ανεπεξέργαστα προϊόντα βιολογικής προέλευσης, πρέπει να αποτελούν τη βάση της διατροφής, γιατί τρέφουν το υλικό και το ενεργειακό σώμα, ηρεμούν το νου και διατηρούν σε γαλήνια κατάσταση την ψυχή, οδηγώντας στην αληθινή υγεία.

Razasic (δραστηριότητα): Εδώ ανήκουν όλα τα τρόφιμα που ναι μεν τονώνουν το σώμα, αλλά χαλάνε την ισορροπία νου-σώματος σε βάρος του νου, γιατί δρουν διεγερτικά, όπως π.χ. κρέας, αβγά, ψάρι, κρεμμύδι, σκόρδο, πικάντικα φαγητά, καφές, τσάι κ.ά.

Tamasic (σκοτάδι, αδράνεια): Τα συγκεκριμένα τρόφιμα, όπως π.χ. όσα έχουν υποστεί ευρεία επεξεργασία ή/και περιέχουν πολλή ζάχαρη, αλκοόλ ή χημικά πρόσθετα, αλλά και η πολυφαγία θεωρείται ότι βλάπτουν και το νου και το σώμα, μειώνουν τη ζωτική ενέργεια, προκαλούν λήθαργο και εξασθενούν τον οργανισμό.

Προσοχή όμως: Η yoga diet δεν διαχωρίζει τα τρόφιμα σε «καλά» ή «κακά», αλλά απλώς σε περισσότερο και λιγότερο «ζωντανά», περισσότερο ή λιγότερο ωφέλιμα. Άλλωστε, κάθε φυσικό τρόφιμο έχει το επωφελές χαρακτηριστικό του και με βάση αυτό θα το επιλέξουμε, αρκεί να γνωρίζουμε σε ποια κατηγορία ανήκει και τι επίδραση έχει. Αν π.χ. νιώσουμε κάποια στιγμή ότι χρειαζόμαστε σωματική τόνωση και διέγερση, μπορούμε να καταναλώσουμε ένα τρόφιμο razasic. Αυτή, όμως, η επιλογή αποτελεί την εξαίρεση και όχι τον κανόνα – ο κανόνας είναι μια διατροφή βασισμένη σε τρόφιμα sattvic!

Πώς το ωφέλιμο γίνεται βλαβερό;

Αναλόγως του τρόπου παραγωγής, του σταδίου ωρίμανσης ή του βαθμού επεξεργασίας του, το ίδιο τρόφιμο μπορεί να έχει διαφορετική επίδραση και να προκαλέσει μια διαφορετική αντίδραση του οργανισμού. Ένα λαχανικό, για παράδειγμα, έχει άλλες ιδιότητες όταν καταναλώνεται ωμό και άλλες όταν καταναλωθεί αφού πρώτα μαγειρευτεί, ενώ ένα φρούτο έχει sattvic ιδιότητες μόνο όταν τρώγεται στην εποχή του και εφόσον βρίσκεται σε μια ενδιάμεση φυσιολογική κατάσταση ωρίμανσης. Γι’ αυτό αποφεύγουμε όσο μπορούμε τρόφιμα και φαγητά που:

• Προέρχονται από ζώα συμβατικής, εντατικής εκτροφής, όπως το κρέας και τα παράγωγά του, αλλά και τα ψάρια από ιχθυοκαλλιέργειες.
• Μαγειρεύονται περισσότερο από ό,τι πρέπει ή σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, όπως π.χ. τα τηγανητά.
• Είναι πολύ ζεστά/καυτά, π.χ. οι πολύ καυτές σούπες.
• Είναι τεχνητά πικρά, ξινά, ξηρά ή αλμυρά, π.χ. τα πολύ αλατισμένα.
• Έχουν υποστεί βιαία ζύμωση, όπως π.χ. κάποια αλκοολούχα ποτά.
• Περιέχουν χημικά πρόσθετα, υπολείμματα φαρμάκων ή ορμόνες.
• Διατηρούνται με χημικά συντηρητικά ή έχουν υποστεί ακτινοβόληση.
• Είναι πολυεπεξεργασμένα, μπαγιάτικα, σαπισμένα ή εκτός της φυσιολογικής τους εποχής, π.χ. φρούτα πρώιμα ωριμασμένα.
• Δεν είναι δημιουργήματα της φύσης, αλλά αποκλειστικά και μόνον του ανθρώπου, όπως π.χ. τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα.

--- Δες τη Yoga diet εδώ ---

AΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΔΕΔΟΥΚΟ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 143

Update: Νοέμβριος 2015.