Δικό μας ελαιόλαδο ή αγοραστό;

Ένα λάδι που χαρακτηρίζεται ως «σπιτικό» ή «από το χωριό», δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι και ποιοτικά καλό. Προτιμάμε λοιπόν το δικής μας παραγωγής ελαιόλαδο (του συγγενή, του κουμπάρου, του φίλου κ.λπ.) μόνον όταν είμαστε απολύτως σίγουροι για την ποιότητά του, που σημαίνει ότι έχουμε ελέγξει και αναλύσει τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά σε αναγνωρισμένο χημικό εργαστήριο. Εάν όμως οι αναλύσεις δείξουν ότι είναι υποβαθμισμένο, τότε θα πρέπει να αναζητήσουμε κάποια καλύτερη επιλογή.

Χύμα ή τυποποιημένο;

Τα επώνυμα τυποποιημένα ελαιόλαδα από αναγνωρισμένους παρασκευαστές, διασφαλίζουν ότι το προϊόν που αγοράζουμε πληροί όλες τις απαιτήσεις της νομοθεσίας, έχει περάσει από όλους τους προβλεπόμενους ελέγχους, διαθέτει την απαιτούμενη, σταθερή ποιότητα ανάλογα με την κατηγορία του και πλήρη στοιχεία ιχνηλασιμότητας. Αντίθετα, όταν αγοράζουμε χύμα ελαιόλαδο που δεν γνωρίζουμε ούτε την ακριβή προέλευσή του ούτε τα χαρακτηριστικά του, δεν μπορεί να είμαστε ποτέ σίγουροι για την ποιότητά του και, σε κάποιες περιπτώσεις, όπως στην περίπτωση νοθείας του, ίσως έχει αρνητικές επιδράσεις στην υγεία μας.

Νοθεία

Όπως όλα τα φυσικά προϊόντα, έτσι και το ελαιόλαδο μπορεί να νοθευτεί, συνήθως με πρόσμειξη φθηνών σπορέλαιων ή άλλων, υποδεέστερης ποιότητας, ελαιολάδων. Ωστόσο, η τυποποίηση και οι συστηματικοί έλεγχοι, έχουν περιορίσει τις περιπτώσεις νοθείας στη χώρα μας σε σημαντικό βαθμό, χωρίς βεβαίως να τις έχουν εξαλείψει εντελώς. Επειδή όμως το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως σε ελαιόλαδα που κυκλοφορούν ανώνυμα από πόρτα σε πόρτα αλλά και σε ελαιόλαδα εισαγωγής από τρίτες χώρες, το καλύτερο μέτρο προφύλαξής μας είναι να προτιμάμε συσκευασμένο ελληνικό ελαιόλαδο από εγκεκριμένες εταιρείες τυποποίησης και επώνυμους παρασκευαστές.

Πώς θα επιλέξουμε ελαιόλαδο από το ράφι;

• Ανάλογα με τη χρήση του: Σκεφτόμαστε πού κυρίως θέλουμε να το χρησιμοποιήσουμε. Για παράδειγμα ένα εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, όπως επίσης και το αγουρέλαιο, είναι ιδανικό για να καταναλωθεί ωμό όπως π.χ. σε σαλάτες, χόρτα. Το παρθένο ελαιόλαδο είναι προτιμότερο για το μαγείρεμα, το τηγάνισμα, τις ζεστές σάλτσες κ.ά., ενώ το «απλό» ελαιόλαδο και το πυρηνέλαιο είναι πολύ ανθεκτικά στο τηγάνισμα.
• Συσκευασία: Το ελαιόλαδο πρέπει να είναι συσκευασμένο σε φιάλες ή δοχεία έως 5 λίτρων, πάνω στα οποία να αναγράφονται όλα τα απαιτούμενα από την νομοθεσία στοιχεία. Προτιμάμε φιάλη από σκουρόχρωμο γυαλί, βεβαιωνόμαστε ότι το πώμα της είναι καλά σφραγισμένο, ερμητικά κλεισμένο.
• Διαύγεια: Πρέπει να έχει κρυστάλλινη καθαρότητα (διαυγές). Ωστόσο, όταν η θερμοκρασία είναι χαμηλή, π.χ. το χειμώνα, μπορεί να δημιουργηθούν στο κάτω μέρος της φιάλης αιωρήματα ή/και ίζημα, κάτι που είναι απολύτως φυσιολογικό και δεν αλλοιώνει την ποιότητά του.
• Χρώμα: Επειδή παρουσιάζει αρκετές αποκλίσεις δεν αποτελεί πολύ αξιόπιστο κριτήριο ποιότητας ή γεύσης. Εντούτοις, καλό είναι να προτιμάμε ελαιόλαδο με χρώμα μεταξύ ανοικτού χρυσοπράσινου και πράσινου ή σκούρου πράσινου και να αποφεύγουμε όσα έχουν πιο άσπρο χρώμα, με εξαίρεση όσα από τη φύση τους είναι πιο κίτρινα.
• Ημερομηνία λήξης: Σε γενικές γραμμές, το ελαιόλαδο μπορεί να διατηρηθεί σε καλή κατάσταση για 12-18 μήνες. Επομένως, πρέπει να ελέγχουμε τις ημερομηνίες παραγωγής και λήξης και να αγοράζουμε αυτό που η ημερομηνία λήξης του απέχει αρκετό διάστημα από την ημερομηνία που το αγοράζουμε.

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 145

Update: Δεκέμβριος 2015.