1. Τρώτε στο εστιατόριο και ο συνοδός σου πνίγεται. Τι κάνεις;

A. Του δίνεις νερό να πιει

Β. Του χτυπάς την πλάτη

Γ. Του δίνεις ψίχα από ψωμί

H σωστή κίνηση είναι η Β. Εάν έχει στραβοκαταπιεί, βήχει ή προσπαθεί να βήξει και κρατάει χαρακτηριστικά τον λαιμό του, αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να τον βοηθήσεις να σκύψει ελαφρώς μπροστά και να του δώσεις πέντε δυνατά χτυπήματα στο κέντρο της πλάτης. Στην περίπτωση που αυτό δεν έχει αποτέλεσμα, τότε πρέπει να σταθείς πίσω του και να πιέσεις δυνατά και απότομα το στομάχι του, με φορά προς εσένα. Με τον τρόπο αυτό προκαλείται απότομη εκπνοή και «εκτόξευση του ξένου σώματος, όπως είναι στην προκειμένη περίπτωση η τροφή. Εάν δεν αποδώσει τίποτα από αυτά, τότε επαναλάμβανε τη διαδικασία εναλλάξ. Τα πρώτα λεπτά είναι ιδιαίτερα κρίσιμα, γι’ αυτό και η βοήθεια των παρισταμένων αλλά και η διατήρηση της ψυχραιμίας είναι καθοριστικής σημασίας.

Να θυμάσαι: Εάν το θύμα χάσει τις αισθήσεις του, το ξαπλώνεις προσεκτικά κάτω και ειδοποιείς αμέσως το 166 (ΕΚΑΒ).

2. Επιασες το παιδί σου στο μπάνιο έχοντας στα χέρια απορρυπαντικό! Τι κάνεις;

A. Του δίνεις να πιει γάλα

Β. Προσπαθείς να του προκαλέσεις εμετό

Γ. Τηλεφωνείς στο Κέντρο Δηλητηριάσεων

H σωστή κίνηση είναι η Γ. Το πρώτο που πρέπει να κάνεις είναι να τηλεφωνήσεις στο Κέντρο Δηλητηριάσεων (210-77.93.777) και να αναφέρεις την ουσία που κατάπιε το παιδί (αναγράφεται στην ετικέτα), ώστε να σε ενημερώσουν αν μπορεί ή όχι να κάνει εμετό (εάν η ουσία είναι καυστική το παιδί δεν πρέπει να κάνει εμετό, επειδή θα προκληθεί έγκαυμα στον οισοφάγο. Στην περίπτωση αυτή ενδέχεται να σε συμβουλεύσουν να δώσεις γάλα στο παιδί μέχρι να μεταφερθεί στο νοσοκομείο.

Να θυμάσαι: H δηλητηρίαση από απορρυπαντικά, καθαριστικά και λευκαντικά αφορούν το 50% των μέσων δηλητηρίασης από είδη οικιακής χρήσης στα παιδιά ηλικίας 3-5 ετών.

3.Ο σύντροφός σου αλλάζει τη λάμπα και τον χτυπά το ρεύμα. Τι κάνεις;

A. Κλείνεις το γενικό προτού τον προσεγγίσεις

Β Τηλεφωνείς στο 166 για βοήθεια

Β. Προσπαθείς να τον βοηθήσεις, ενώ είναι σε επαφή με το ηλεκτρικό ρεύμα

Η σωστή κίνηση είναι η A. Kατ’ αρχάς φροντίζεις να κλείσεις το γενικό. Αλλιώς, αν τον αγγίξεις ενώ είναι ακόμη σε επαφή µε το ηλεκτρικό ρεύμα, το ρεύμα θα διαπεράσει και το δικό σου σώμα. Εάν για κάποιο λόγο δεν μπορείς να κλείσεις το γενικό, προσπάθησε να αποµακρύνεις το θύμα (χωρίς να το αγγίξεις), χρησιμοποιώντας για παράδειγμα ένα ξύλινο κοντάρι ή κάποιον άλλο κακό αγωγό του ηλεκτρισμού. Για μεγαλύτερη δική σου προστασία, φόρεσε λαστιχένια γάντια ή παπούτσια. Στη συνέχεια έλεγξε την αναπνοή και το σφυγµό του πάσχοντος και κάλεσε το 166.

Να θυμάσαι: Η επαφή µε το ηλεκτρικό ρεύμα είναι πολύ επικίνδυνη, γιατί εκτός από εγκαύματα μπορεί να προκαλέσει ακόμα καρδιακή ανακοπή και εσωτερικές βλάβες.

4. Βρίσκεσαι στην εξοχή και μπαίνει ένα αγκάθι στο μάτι κάποιου από την παρέα σου. Τι κάνεις;

Α. «Φυσάς» το μάτι του, για να το διώξεις

Β. Τον πάτε αμέσως στο νοσοκομείο

Γ. Προσπαθείς να το αφαιρέσεις με τσιμπιδάκι των φρυδιών

Σωστή κίνηση είναι Β: Το πρώτο που πρέπει να κάνεις μόλις διαπιστώσετε το αγκάθι ή οτιδήποτε άλλο ξένο σώμα έχει σφηνωθεί στο βολβό, στην ίριδα ή στην κόρη του ματιού είναι να πας τον φίλο σου στο νοσοκομείο. Το μάτι θα πρέπει να μείνει ανοικτό (για να μην εισχωρήσει βαθύτερα το ξένο σώμα). Το καλύτερο, λοιπόν, είναι να του δέσεις το άλλο μάτι, που δεν είναι τραυματισμένο, έτσι ώστε να μην κινείται το τραυματισμένο μάτι.

Να θυμάσαι: Τα σωματίδια σκόνης ή άμμου στο μάτι δεν είναι επικίνδυνα, διότι ξεπλένονται με φυσικό τρόπο με τα δάκρυα. Αντίθετα, σοβαρές καταστάσεις που πρέπει να αντιμετωπίζονται ως επείγοντα περιστατικά είναι οι αμυχές, τα αντικείμενα που έχουν τρυπήσει το μάτι και τα κοψίματα στο βολβό του ματιού ή στο βλέφαρο.

5. Η γειτόνισσα παίζει με το κατοικίδιό σου και... τη δαγκώνει. Τι κάνεις;

Α Πλένεις το τραύμα με νερό και το δένεις

Β Δίνεις τις πρώτες βοήθειες και παράλληλα συμβουλεύεσαι το γιατρό

Γ Αν το «δάγκωμα» δεν αιμορραγεί, το αφήνεις χωρίς φροντίδα

Σωστή κίνηση είναι η Β: Αφού δώσεις τις πρώτες βοήθειες (πλένεις δηλαδή καλά το τραύμα με νερό και σαπούνι για 10-15 λεπτά και το δένεις με γάζα ή ένα καθαρό πανί), πρέπει παράλληλα να συμβουλευθείς το γιατρό σου για τυχόν πρόσθετη φροντίδα. Αν είναι μεγάλο το τραύμα ή πρόκειται για δάγκωμα από γάτα (οι γάτες προκαλούν πιο βαθιά τραύματα γιατί έχουν μυτερά δόντια), θα πρέπει να δοθεί αντιβίωση για λίγες ημέρες.

Να θυμάσαι: Καμιά φορά, έπειτα από δάγκωμα μικρής γάτας, είναι δυνατό να εμφανιστεί ή «νόσος εξ ονύχων γαλής». Πρόκειται για τη μετάδοση ενός μικροβίου το οποίο, ύστερα από λίγες εβδομάδες, εκδηλώνεται με πρήξιμο στους λεμφαδένες, ενώ μπορεί να εκδηλωθεί και πυρετός. Σε αυτή, λοιπόν, την περίπτωση είναι απαραίτητη η χορήγηση αντιβίωσης.

Μύθος ή πραγματικότητα;

Δες ποια είναι η αλήθεια για δύο πολύ γνωστές παρανοήσεις που σχετίζονται με τις πρώτες βοήθειες

Αν «ανοίξει» η μύτη του παιδιού, πρέπει να γείρει το κεφάλι προς τα πίσω.

ΛΑΘΟΣ! Aν γείρει προς τα πίσω το κεφάλι του ή αν ξαπλώσει, είναι πιθανό να καταπιεί το αίμα και να πνιγεί.

H σωστή κίνηση: Ρίχνεις το κεφάλι του μπροστά και αφήνεις να τρέξει το αίμα (του κρατάς το μέτωπο, αν σου πει ότι ζαλίζεται). Στη συνέχεια του λες να πιέσει δυνατά το μαλακό μέρος της μύτης πάνω στα ρουθούνια με το δείκτη και τον αντίχειρα, για περίπου τρία λεπτά. Αν τρέχει ακόμα λίγο αίμα, πρέπει να φυσήξει δυνατά, ώστε να φύγουν τυχόν υπολείμματα. Καλό θα είναι, επίσης, να τοποθετήσεις ένα σακουλάκι με παγάκια πάνω στη μύτη (τα αγγεία συστέλλονται με το κρύο και η αιμορραγία σταματά πιο γρήγορα).

Για να βγάλουμε το κεντρί της μέλισσας από το δέρμα, χρησιμοποιούμε τσιμπιδάκι των φρυδιών

ΛΑΘΟΣ! Με το τσιμπιδάκι, μπορεί να σπρώξεις το κεντρί περισσότερο μέσα στο δέρμα.

Η σωστή κίνηση: Αφαιρείς το κεντρί της μέλισσας χρησιμοποιώντας το νύχι, τη λάμα ενός σουγιά ή νυχοκόπτη, ή ένα άλλο αιχμηρό αντικείμενο, ακόμη και μια τηλεκάρτα ή κάρτα ανάληψης. Βάζεις την κάρτα ή το νύχι σου στο δέρμα, ακριβώς δίπλα από το κεντρί, ασκώντας μικρή πίεση στο σημείο, σπρώχνοντας πάντα προς μία κατεύθυνση, μία-δύο φορές με λίγη προσοχή, τη ρίζα του κεντριού, έως ότου αποκολληθεί.

Πώς θα αναγνωρίσεις την καρδιακή προσβολή

Μάθε ποια είναι τα «πρόδρομα συμπτώματα», έτσι ώστε, αν χρειαστεί, να αναγνωρίσεις το πρόβλημα εγκαίρως. Θυμήσου ότι ενδεχομένως να μην εμφανιστούν όλα τα συμπτώματα μαζί.

• Ιδρώτας
• Ωχρό χρώμα
• Μπλε χείλη
• Δύσπνοια
• Εντονος πόνος ή σφίξιμο στο στήθος (σαν μέγκενη)
• Πόνος που απλώνεται από το στέρνο στους ώμους, τις ωμοπλάτες και το αριστερό χέρι

Αυτό το ήξερες;

Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί από την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία, μερικές φορές το έμφραγμα δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα ή μάλλον «ειδοποιεί» με παραπλανητικά συμπτώματα. Ένα από αυτά είναι ο πόνος στο στομάχι, που συνήθως αποδίδεται σε γαστρεντερικό πρόβλημα. Άλλα παραπλανητικά συμπτώματα είναι η ζαλάδα, η λιποθυμική τάση αλλά και η ανεξήγητη καταβολή δυνάμεων, που αποδίδεται σε κούραση ή υπόταση. Αρκετές φορές πάλι τα συμπτώματα υποχωρούν, εφησυχάζοντας τον ασθενή, για να εμφανιστούν πάλι δριμύτερα ύστερα από μισή ώρα. Έτσι, ο ασθενής, μέχρι να ξεδιαλύνει την κατάσταση, μπορεί να χάσει πολύτιμο χρόνο ή ακόμα και τη ζωή του!

Τι να κάνεις:

Κάλεσε χωρίς καθυστέρηση το 166, ακόμα και αν τα συμπτώματα έχουν στο μεταξύ υποχωρήσει. Το ιδανικό είναι να βρίσκεσαι στο νοσοκομείο πριν περάσει μία ώρα από τη στιγμή που εμφανίστηκαν τα πρώτα συμπτώματα. Σε περίπτωση αμφιβολίας (αν, δηλαδή, φτάνοντας στο νοσοκομείο το καρδιογράφημα στο οποίο θα υποβληθείς δεν δείξει με σαφήνεια κάποια βλάβη στην καρδιά), ίσως είναι χρήσιμο να γίνουν μία σειρά από ειδικές αιματολογικές εξετάσεις, οι οποίες μαρτυρούν έμμεσα αν υπήρξε όντως έμφραγμα, όπως και τη βαρύτητά του.

Απλός οδηγός CPR (Καρδιοαναπνευστικής ανάνηψης)

Αν δεν είσαι εσύ ο ασθενής, αλλά έχεις αναλάβει τη μεταφορά ασθενούς, μην τον αφήνεις από τα μάτια σου. Αν χάσει τις αισθήσεις, και ιδίως αν οι χτύποι της καρδιάς του δεν ακούγονται όταν βάζεις το αυτί σου στο στήθος του, ξάπλωσέ τον στο έδαφος και, εφόσον γνωρίζεις την τεχνική της καρδιοπνευμονικής ανάνηψης (μάλαξη της καρδιάς), εφάρμοσέ τη για να επαναφέρεις τη ροή του αίματος όσο και την αναπνοή. Συνέχισε αυτές τις ζωτικές για τον άρρωστο προσπάθειες, μέχρι να έρθει το ασθενοφόρο.

• Ξάπλωσε τον πάσχοντα ανάσκελα σε σκληρή επιφάνεια. Γονάτισε πλάι του, εένωσε το δείκτη και το μέσο του ενός χεριού και σύρε τα δύο δάχτυλα πάνω στο θώρακά του, ανάμεσα στα πλευρά, στο ύψος όπου ενώνονται τα πλευρά με το στέρνο. Κρατώντας τα δάχτυλά σου στο σημείο αυτό, βάλε από πάνω τους την παλάμη σου και πλέξε τα δάχτυλα των δύο χεριών σου.
• Τέντωσε τα χέρια σου και πίεσε με δύναμη 15 φορές προς τα μέσα το στήθος. Κανονικά, σε κάθε πίεση το στήθος πρέπει να υποχωρεί κατά 3,5-5 εκ. Άφηνε το στήθος να επανέρχεται έπειτα από κάθε πίεση, χωρίς να απομακρύνεις τα χέρια σου.
• Σταμάτησε τις πιέσεις μετά τη 15η φορά και εφάρμοσε τεχνητή αναπνοή.
• Επανάλαβε άλλες 15 πιέσεις και μετά κάνε πάλι τεχνητή αναπνοή. Έλεγξε αν έχουν αποκατασταθεί η αναπνοή και ο σφυγμός.

ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 131

Update: Σεπτέμβριος 2015.