Είναι γνωστό ότι η υγεία των δοντιών δεν εξαρτάται μόνο από τις διατροφικές συνήθειες, αλλά και από τον χρόνο που αφιερώνουμε καθημερινά για να βουρτσίσουμε τα δόντια μας. Η φροντίδα της στοματικής υγιεινής ξεκινά από την επιλογή της σωστής οδοντόβουρτσας και οδοντόκρεμας, και ολοκληρώνεται με την χρήση οδοντικού νήματος και στοματικού διαλύματος. Και ειδικά οι Έλληνες πρέπει να προσέχουμε ακόμη περισσότερο καθώς η χώρα μας εμφανίζει τους χειρότερους δείκτες στοματικής υγείας, στην Ευρώπη, με την τερηδόνα και την ουλίτιδα να πρωταγωνιστούν στις παθολογικές καταστάσεις των δοντιών σε κάθε ηλικία.

Πόσες φορές την ημέρα πρέπει να βουρτσίζουμε τα δόντια μας;

Υπό ιδανικές συνθήκες, το βούρτσισμα των δοντιών θα πρέπει να γίνεται αμέσως μετά από κάθε γεύμα και ιδιαίτερα μετά την κατανάλωση υδατανθράκων (δηλ. τροφίμων που περιέχουν σάκχαρα). Αν πλύνουμε τα δόντια μας πριν και όχι μετά από ένα γεύμα ή αν ακολουθήσει στο μεσοδιάστημα η κατανάλωση κάποιου βλαπτικού για τα δόντια σνακ, για παράδειγμα μπισκότων ή κέικ καθώς και σακχαρούχων υγρών (αναψυκτικών, χυμών, φρούτων κλπ) η ωφέλεια για τα δόντια μας θα είναι ασφαλώς πολύ μικρότερη.

Πόσος χρόνος χρειάζεται για κάθε βούρτσισμα;

Δυο λεπτά την ημέρα είναι συνήθως ο χρόνος ο οποίος αντιστοιχεί σε τρία βουρτσίσματα και είναι απαραίτητος για να αποφύγουμε τη δημιουργία πλάκας. Όμως και η τεχνική του βουρτσίσματος είναι σημαντική. Για σωστό αποτέλεσμα πρέπει να βουρτσίζονται όχι μόνο οι μπροστινές αλλά και οι πίσω επιφάνειες των δοντιών. Ακόμα πρέπει να δίνεται κλίση στην οδοντόβουρτσα προς το σημείο που τα δόντια ενώνονται με τα ούλα.

Το βούρτσισμα πρέπει να γίνεται με απαλές κινήσεις ή με δύναμη;

Το επίμονο βούρτσισμα καταστρέφει τα δόντια, αφού μετά από έρευνες αποδείχτηκε πως αρκετοί άνθρωποι όταν βουρτσίζουν τα δόντια τους ασκούν τέτοια πίεση που μπορεί να καταστρέψουν την αδαμαντίνη, την ουσία που περιβάλλει το εξωτερικό των δοντιών και τραυματίζει τα ούλα, ευνοώντας έτσι την ανάπτυξη της ουλίτιδας και της τερηδόνας. Γι’ αυτό οι οδοντίατροι συνιστούν την άσκηση πίεσης στην επιφάνεια των δοντιών, ίσης με το βάρος ενός πορτοκαλιού 150 γραμμαρίων σε λεία και οριζόντια επιφάνεια.

Και οι οδοντόβουρτσες με τι κριτήρια πρέπει να επιλέγονται;

Σύμφωνα με τις σωστές προδιαγραφές, η οδοντόβουρτσα πρέπει να είναι από πλαστικές τρίχες με αποστρογγυλεμένες άκρες (κι όχι από φυσική τρίχα γιατί προκαλεί φθορές στα δόντια). Επίσης καλό είναι να προτιμούμε οδοντόβουρτσα μέτριας ή μαλακής σκληρότητας και όχι σκληρή. Είναι προτιμότερο να επιλέγουμε οδοντόβουρτσα μικρού σχετικά μεγέθους για να μπορεί να φτάνει σε όλες τις επιφάνειες και των πίσω δοντιών.

Tι παραπάνω προσφέρει η ηλεκτρική οδοντόβουρτσα;

Στις κλινικές δοκιμές και έρευνες έχει διαπιστωθεί ότι οι περισσότερες από τις ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες έχουν καλά αποτελέσματα στην αφαίρεση της οδοντικής πλάκας, αρκεί η οδοντόβουρτσα να καθοδηγείται σωστά σε όλες τις οδοντικές επιφάνειες και σε όλα τα δόντια. Θα πρέπει ωστόσο να αναφερθεί ότι είναι πιο εύκολο με μία ηλεκτρική οδοντόβουρτσα να βουρτσίσουμε τα μπροστινά δόντια παρά τα πίσω. Είναι επίσης η μέθοδος επιλογής όταν ο ασθενής έχει κάποια σωματική ή διανοητική αναπηρία ή ανικανότητα, η οποία δεν του επιτρέπει το σωστό μηχανικό βούρτσισμα.

Πώς λειτουργούν οι ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες;

Οι περισσότερες λειτουργούν με απλές μπαταρίες, ορισμένες με επαναφορτιζόμενες και μερικές από αυτές διαθέτουν και ένα είδος «χρονομέτρου» δηλαδή εκπέμπουν κάποιο ηχητικό σήμα ή περιστρέφονται ανάποδα μετά την πάροδο 2-3 λεπτών, ειδοποιώντας μας ότι ο χρόνος αυτός αρκεί για την ολοκλήρωση του βουρτσίσματος και μπορούμε να σταματήσουμε. Οι κεφαλές της ηλεκτρικής οδοντόβουρτσας θα πρέπει να αντικαθίστανται κάθε λίγους μήνες με καινούριες, όπως συμβαίνει και στις κλασικές οδοντόβουρτσες.

Πώς θα διαλέξουμε την κατάλληλη οδοντόπαστα και τι ποσότητα χρειάζεται σε κάθε βούρτσισμα;

Η μάρκα της οδοντόπαστας δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, απλώς καλό είναι να αποφεύγουμε ανώνυμα προϊόντα των οποίων η δράση και η σύσταση δε αναφέρεται επακριβώς. Εκεί που θα πρέπει όμως να εστιάζουμε είναι η οδοντόπαστα να περιέχει απαραίτητα φθόριο, που θωρακίζει τα δόντια έναντι της προσβολής από τερηδόνα. Η ποσότητα της οδοντόπαστας σε κάθε βούρτσισμα δεν χρειάζεται σε μέγεθος να ξεπερνά ένα μικρό μπιζέλι.

5 σωστές κινήσεις για την υγιεινή του στόματος

1. Βούρτσιζε (πρωί - βράδυ) όλη την επιφάνεια των δοντιών και τις δύο γνάθους. Εάν παρόλα αυτά, επιθυμείς να βουρτσίσεις τα δόντια σου μία μόνο φορά ημερησίως, προτίμησε να το κάνεις το βράδυ (επειδή κατά τη διάρκεια της νύχτας τα δόντια καταστρέφονται 3 φορές ταχύτερα λόγω της μειωμένης παραγωγής σάλιου, το οποίο προστατεύει τα δόντια).
2. Μην ασκείς υπερβολική δύναμη κατά το βούρτσισμα, διότι υπάρχει ο κίνδυνος να προκληθούν φθορές στην αδαμαντίνη των δοντιών.
3. Να χρησιμοποιείς νήμα (πρωί βράδυ) για κάθε μεσοδόντια επιφάνεια καθώς και στοματικό διάλυμα.
4. Άλλαζε κάθε 3-4 μήνες την οδοντόβουρτσα, και τη μάρκα της οδοντόπαστας κάθε 7-8 μήνες.
5. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη στοματική υγεία είναι ο καθαρισμός των δοντιών από τον οδοντίατρο όπως και η αφαίρεση χρωστικών, το γυάλισμα και η φθορίωση.

Να θυμάσαι:

• Για την τερηδόνα, δεν ευθύνεται μόνο η ποσότητα των γλυκών, αλλά και η συχνότητα με την οποία καταναλώνονται. Η συχνή π.χ. κατανάλωση ζαχαρούχων τροφών, έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή για μεγάλο χρονικό διάστημα οξέων στο στόμα, που τελικά θα προκαλέσουν τερηδόνα.
• Εξαιρετικά σημαντική για τη δημιουργία τερηδόνας, είναι όχι μόνο η σύσταση αλλά και η υφή των τροφίμων. Στην πρώτη κατηγορία των βλαπτικών τροφίμων, περιλαμβάνονται αυτά που περιέχουν ζάχαρη σε στερεή ή υγρή μορφή, τα μαλακά και κολλώδη τρόφιμα.
• Την υγεία των δοντιών επηρεάζει θετικά η κατανάλωση μαύρου ψωμιού, κρέατος, ψαριών, ξηρών καρπών, αλλά και ελαιόλαδου. Τα τρόφιμα αυτά μάλιστα, συμβάλουν και στην υγεία των μαλακών ιστών του στόματος.
• Το γάλα, όταν πίνεται σκέτο (χωρίς ζάχαρη), καθώς και όλα τα γαλακτοκομικά (γιαούρτι, τυρί), είναι τρόφιμα, που παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας των δοντιών. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ασβέστιο που περιέχουν, το οποίο βοηθά επίσης και στο σχηματισμό των οστών.
• Για δόντια γερά με λιγότερα σφραγίσματα, πρέπει να παίρνεις μέσα από αυτά τα τρόφιμα τουλάχιστον 1000 mg ασβέστιο ημερησίως 1 ποτήρι γάλα περιέχει 300- 400 mg ασβεστίου, ένα μικρό γιαούρτι περίπου 280 mg, ενώ τα 30 γραμμάρια τυρί, περιέχουν γύρω στα 200 mg).
• Με 200 γραμμάρια κίτρινο τυρί την ημέρα, προτιμότερο μειωμένων λιπαρών, έχεις την καλύτερη «ασπίδα» προστασίας από την τερηδόνα και την ουλίτιδα. Αυτό, γιατί μια από τις ιδιότητες του τυριού, είναι να εξουδετερώνει κάποια συγκεκριμένα οξέα, που βλάπτουν τα δόντια και τα ούλα και να επαναφέρει το pH του στόματος. Γι αυτό, άλλωστε επικρατεί και η τάση το κίτρινο τυρί να τρώγεται μετά το φαγητό, σαν επιδόρπιο.

Οι παρεχόμενες πληροφορίες στοχεύουν αποκλειστικά στην ενημέρωσή σου και δεν υποκαθιστούν τις προσωπικές συμβουλές του οδοντίατρου σου.

ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 95.

Update: Νοέμβριος 2015.