Οι γιορτές είναι γεγονός πως αποτελούν μια «μικρή απειλή» για το πεπτικό μας σύστημα, εξαιτίας των διατροφικών παραστρατημάτων. Πόσω μάλλον για όσους πάσχουν από τη λεγόμενη «γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση», γνωστή με τα αρχικά ΓΟΠ. Μια κατάσταση, τα κύρια συμπτώματα της οποίας είναι οι ξινίλες στο στόμα (συνήθως όταν ξαπλώνουμε ή όταν σκύβουμε), που πολλές φορές συνοδεύονται από καούρα, δυσπεψία, ναυτία ή θωρακικό πόνο. Ειδικά σε περιόδους έντονου στρες, το άγχος «χτυπάει» το γαστρεντερικό σύστηµα µε τέτοιου είδους συµπτώµατα, ενώ είναι δεδοµένο ότι επιδεινώνουν τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα ορισμένες ερεθιστικές ουσίες όπως τα οινοπνευματώδη, τα καρυκεύματα, η καφεΐνη και η νικοτίνη. Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να συμβεί στον καθένα έπειτα από ένα πλούσιο ή βαρύ γεύμα. «Όταν όμως το πρόβλημα επαναλαμβάνεται σχεδόν σε καθημερινή βάση ή διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε ο ασθενής θα χρειαστεί σίγουρα ιατρική βοήθεια», επισημαίνουν οι ειδικοί του Ελληνικού Ιδρύματος Γαστρεντερολογίας και Διατροφής (ΕΛΙΓΑΣΤ), οι οποίοι και σου λύνουν τις απορίες για ό,τι σχετίζεται με την πάθηση και την αντιμετώπισή της.

Έχω ένα κάψιμο...

H γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση κάνει την εμφάνισή της όταν ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας χαλαρώνει και επιτρέπει στο περιεχόμενο του στομάχου να ξαναγυρίσει στον οισοφάγο. Ενώ δηλαδή φυσιολογικά, κατά τη διαδικασία της κατάποσης, ο σφιγκτήρας του οισοφάγου ανοίγει –επιτρέποντας στο φαγητό να φτάσει στο στομάχι– και ξανακλείνει, για να το εμποδίσει να ξαναγυρίσει στον οισοφάγο, στην περίπτωση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης μένει «ανοικτός». Τότε «το φαγητό ανεβαίνει από το στομάχι» δημιουργώντας ξινίλες και αίσθημα καψίματος, καθώς ο βλεννογόνος του οισοφάγου, σε αντίθεση με αυτόν του στομάχου, δεν είναι σχεδιασμένος έτσι ώστε να δέχεται όξινο περιεχόμενο.

Mα τι έφταιξε;

Με δυο λόγια η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να οφείλεται σε:

• Υπερβολική αύξηση του υδροχλωρικού οξέος στο στομάχι.
• Μειωμένη κινητικότητα ή διάταση του στομάχου.
• Διαφραγματοκήλη.

Όσο για τη διάγνωσή της, επιβεβαιώνεται με γαστροσκόπηση και μέτρηση της οξύτητας του στομάχου.

Μήπως τρέχει κάτι άλλο; Κάνε το τεστ σε 1 λεπτό

Για να είσαι σίγουρη, δεν έχεις παρά να κάνεις το παρακάτω τεστ. Αν απαντήσεις καταφατικά σε δύο ή περισσότερες ερωτήσεις, τότε απευθύνσου οπωσδήποτε στο γιατρό σου.

1. Νιώθεις συχνά ένα ή παραπάνω από τα παρακάτω συμπτώματα: *Αίσθημα δυσφορίας ή ακόμη πόνο πίσω από το στήθος που μοιάζει να ανεβαίνει από το στομάχι προς τα πάνω; * Κάψιμο πίσω από το στήθος ή στο λαιμό; * Όξινα υγρά στο στόμα;
2. Αισθάνεσαι τα παραπάνω συμπτώματα μετά το φαγητό ή αφότου κατανάλωσες αλκοόλ;
3. Οι ενοχλήσεις εμφανίζονται δύο ή περισσότερες φορές την εβδομάδα;
4. Λαμβάνεις συχνά φάρμακα για το κάψιμο, αλλά η ενόχληση επιμένει;

Πες μου πώς θα ανακουφιστώ!

Όταν η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση συμβαίνει περιστασιακά, συνήθως έπειτα από κάποιες διατροφικές καταχρήσεις, μπορείς να ανακουφίσεις τα συμπτώματά της, αν:

• Απόφυγε να πέσεις στο κρεβάτι αμέσως μετά το φαγητό. Το καλύτερο είναι να αφήσεις να περάσουν τουλάχιστον 3 ώρες από το γεύμα και μετά να ξαπλώσεις. Και αυτό γιατί, όταν είμαστε ξαπλωμένοι, διευκολύνεται η «άνοδος» του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο. Εάν θέλεις οπωσδήποτε να ξεκουράσου, βάλε δύο μαξιλάρια στην πλάτη σου, ώστε να είσαι ανασηκωμένη και να παρεμποδίζεται η παλινδρόμηση.
• Δώσε σημασία στη... στάση. Όσοι υποφέρουν από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση νιώθουν πιο δυσάρεστα όταν ξαπλώνουν στη δεξιά πλευρά και όταν είναι μπρούμυτα. Ένα σωστό μέτρο εάν αντιμετωπίζεις συχνά το πρόβλημα, είναι να ξαπλώνεις ανάσκελα ή από την αριστερή πλευρά.
• Φρόντισε ακόμη να έχεις ανασηκωμένο το κεφάλι του κρεβατιού σου κατά 10 έως 20 εκατοστά.

Κι όταν η ενόχληση δεν λέει να φύγει;

Όταν τα συμπτώματα επαναλαμβάνονται συχνά ή για μεγάλα χρονικά διαστήματα, τότε μπορεί να προκληθούν σοβαρά πεπτικά προβλήματα. Για παράδειγμα, με τον καιρό η παλινδρόμηση του όξινου περιεχομένου μπορεί να οδηγήσει σε κάποιο βαθμό οισοφαγίτιδας ή ακόμα φλεγμονή και καρκίνο του οισοφάγου (οισοφάγος Barrett). Για να αποφύγεις λοιπόν τα χειρότερα, πρέπει να αναζητήσεις ιατρική βοήθεια.

Μήπως να κάνω κάποια εξέταση;

• Με τη μέθοδο της γαστροσκόπησης (δηλαδή ενδοσκόπηση του στομάχου με γαστροσκόπιο), ο γαστρεντερολόγος μπορεί εύκολα και ακίνδυνα να εντοπίσει το πεπτικό πρόβλημα, καθώς και τα αίτια που το προξενούν. Επίσης, υπάρχουν και ειδικά φάρμακα, που έχουν τη δυνατότητα να μειώνουν την έκκριση του γαστρικού οξέος.
• Όταν τα συμπτώματα επιμένουν και ο ασθενής δεν συμμορφώνεται με τη φαρμακευτική αγωγή, τότε ενδέχεται να συστηθεί μια λαπαροσκοπική επέμβαση, προκειμένου να «σφίξει» ο οισοφαγικός σφιγκτήρας. Μια νεότερη μέθοδος ενίσχυσης του σφιγκτήρα του στομάχου αφορά και το «σφίξιμό» του μέσω του γαστροσκοπίου από το στόμα (esophy X).

Τι μπορώ να τρώω;

Οι ειδικοί του (ΕΛΙΓΑΣΤ) συμβουλεύουν:

• Μην τρως λαίμαργα, βιαστικά και αγχωμένα: Το φαγητό «στο πόδι» είναι από τους χειρότερους εχθρούς της καλής λειτουργίας του πεπτικού συστήματος.
• Απόφυγε τις τροφές που ερεθίζουν το στομάχι. Τέτοιες είναι: τα τυποποιημένα προϊόντα (περιέχουν πολλά χημικά πρόσθετα), τα τηγανητά, πιπεράτα (κρεμμύδια, σάλτσες ντομάτας) και λιπαρά γεύματα, τη σοκολάτα, τον καφέ, το αλκοόλ και τους ξηρούς καρπούς, γιατί συχνά προκαλούν καούρες, δυσκολεύουν την πέψη και χαλαρώνουν το σφιγκτήρα του οισοφάγου.
• Μην καπνίζεις αμέσως μετά το φαγητό. Η νικοτίνη έχει επίσης την ιδιότητα να χαλαρώνει τον οισοφαγικό σφιγκτήρα, επιτρέποντας στο φαγητό να «ανέβει από το στομάχι».
• Απόφυγε και τα αναψυκτικά μαζί με το φαγητό ή έπειτα από αυτό. Τα αεριούχα ποτά, όπως και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, μπορούν να χαλαρώσουν τον οισοφαγικό σφιγκτήρα, διευκολύνοντας τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
• Μην φορτώνεις το στομάχι, με μεγάλες ποσότητες φαγητού. Μάθε στις κανονικές μερίδες και προτίμησε καθημερινά τα μικρά και συχνά γεύματα: π.χ. 5 μικρά γεύματα (πρωινό, δεκατιανό, μεσημεριανό, απογευματινό, βραδινό).

Έχεις βήχα; Μπορεί να φταίει το στομάχι!

Οι καούρες, ο πόνος στο στομάχι και το κάψιμο στο στήθος είναι τα τυπικά συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, όμως μην σου κάνει εντύπωση αν αποδειχθεί ότι και ο χρόνιος βήχας σου οφείλεται σε αυτή την πάθηση. Κι αυτό γιατί πολλές φορές τα γαστρικά υγρά προχωρούν ψηλότερα στον οισοφάγο και ερεθίζουν τις βηχογόνες ζώνες του λάρυγγα και του φάρυγγα, μέσω των νεύρων που «ενεργοποιούν» τα αντανακλαστικά του οισοφάγου, της τραχείας και των βρόγχων. Οι ειδικοί, επίσης, επισημαίνουν ότι λόγω της στενής ανατομικής σχέσης του άνω στομίου του οισοφάγου με την αναπνευστική οδό συχνά τα άτομα με γαστροισοφαγική παλινδρόμηση παρουσιάζουν βραχνάδα και αίσθημα κόμπου στο λαιμό.

Με μια ματιά

Νιώθεις έναν «κόμπο στο λαιμό;» Συχνά πολλοί ασθενείς που πάσχουν από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, εκτός από τα κλασικά συμπτώματα (καούρες και ξινίλες) παρουσιάζουν και συμπτώματα όπως χρόνιο βήχα, βραχνάδα, αίσθημα κόμπου και συνεχή προσπάθεια καθαρισμού του λαιμού.

Συμβαίνει περιστασιακά; Τότε οι συνέπειες δεν είναι σοβαρές. Aν όμως οι ενοχλήσεις στο στομάχι επιμένουν και εσείς δεν κάνεις τίποτα για να τις αντιμετωπίσεις, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρότερα προβλήματα (π.χ. οισοφαγίτιδα κ.ά).

Πήρες κιλά; Πρέπει να τα χάσεις, καθώς πιέζουν το στομάχι, διευκολύνοντας τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και τις καούρες, που είναι από τα κύρια συμπτώματα της πάθησης. Θυμήσου ακόμη ότι οι υπέρβαροι τείνουν να έχουν πιο χαλαρό οισοφαγικό σφιγκτήρα και ταλαιπωρούνται έως και 2-3 φορές συχνότερα από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση σε σύγκριση με όσους έχουν φυσιολογικό βάρος.

Η ΓΟΠ ταλαιπωρεί 4 στους 10 Έλληνες προκαλώντας καούρες, ρεψίματα, πόνο πίσω από το στήθος ακόμη και έντονο ξηρό βήχα!

ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ

Πρώτη Δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 136

Update: Ιανουάριος 2015.