Σώμα με Σώμα

23.11.2012
Εκλεκτικός μάστορας της ανδρικής ψυχοσύνθεσης, ο Ζακ Οντιάρ στην έκτη του ταινία δίνει τον πρώτο λόγο στη γυναίκα, μπολιάζει με φιλγκούντ ενέσεις την δομή του μελοδράματος και ολοκληρώνει ένα έργο συγκλονιστικό, πολυεπίπεδο και ανοιχτό στη ζωή και τον κόσμο. Η επίσημη έναρξη του φετινού Φεστιβάλ ΝΥΧΤΕΣ ΠΡΕΜΙΕΡΑΣ COSMOTE είναι μια από τις καλύτερες ταινίες των τελευταίων χρόνων.

Ο Ζακ Οντιάρ είναι αναμφισβήτητα ένας σκηνοθέτης ανδρών. Στο σύμπαν του, το αρσενικό κυριαρχεί στην οθόνη και ξεγυμνώνεται σε όλη του την αφέλεια, την ενστικτώδη παρόρμηση, την περηφάνια, τη βλακεία, τον πόνο και το - απροσδόκητο - βάθος. Το βλέμμα του δεν είναι φαλλοκρατικό κι οι άνδρες του δεν είναι ποτέ καλύτεροι από τις γυναίκες, αντίθετα προσδιορίζονται (και συνήθως σώζονται) μέσα από αυτές.

Μετά από τον αριστουργηματικό «Προφήτη» λοιπόν, που απέσπασε μία υποψηφιότητα ξενόγλωσσου Όσκαρ και την παγκόσμια αποδοχή, ο σκηνοθέτης του «Χτύπου Που Έχασε η Καρδιά Μου» κάνει μία στροφή προς το είδος του μελοδράματος. Και κερδίζει το στοίχημα επειδή γνωρίζει τέλεια τη δομή του και τον τρόπο που αυτή ανατρέπεται.

Η ιστορία του είναι μία από τις κλασικές αφηγήσεις έρωτα και ταλαιπωρίας. Επιπόλαιο και βασανισμένο αγόρι γνωρίζει κορίτσι - το κορίτσι χρειάζεται έρωτα ενώ το αγόρι δεν έχει ιδέα τι θέλει - το αγόρι θα πληγώσει το κορίτσι. Αλλά δεν είναι η αγάπη που στο τέλος πάντα θριαμβεύει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο;

Επειδή ωστόσο η ταινία είναι του Οντιάρ (και όχι του Γκάρι Μάρσαλ), το αγόρι είναι ο άστεγος Αλί (Ματιάς Σενάρτς), που εγκαθίσταται τελικά στο σπίτι της αδερφής του στις Κάννες, μαζί με τον πεντάχρονο γιο του. Το κορίτσι είναι η εκπαιδεύτρια φαλαινών Στεφανί (Μαριόν Κοτιγιάρ) που μετά από ένα τραγικό ατύχημα στη δουλειά χάνει και τα δύο της πόδια.

Η αναπηρία της Στεφανί όμως αποκαλύπτει και την –συναισθηματική- αναπηρία του Αλί. Ανίκανος να βιώσει τις επιθυμίες του και να εκφράσει αγάπη (ακόμη και για τον ίδιο τον γιο του) θα πέσει ξαφνικά με τα μούτρα πάνω στον συμπαγή συναισθηματικό κόσμο της Στεφανί. Μαζί, θα μάθουνε και οι δύο να περπατάνε ξανά από την αρχή.

Μέσα από τη φιλία που αναπτύσσουν πρώτα οι δύο ήρωες και από τις καθημερινές, μικρές και μεγάλες τραγωδίες με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι (ο Αλί παράλληλα επιδίδεται σε αγώνες πυγμαχίας και άλλες παρανομίες για να κερδίζει χρήματα), στο δρόμο τους βρίσκουν τον έρωτα.

Είναι ένας έρωτας ξαφνικός και ολοκληρωτικός που έρχεται χωρίς να τον ζητήσουν και χωρίς να τον περιμένουν. Είναι ο έρωτας των απελπισμένων, των αγανακτισμένων, των απόκληρων. Ο έρωτας δυο ανθρώπων που βρίσκονται στο περιθώριο της ευημερίας, στο κέντρο της ευρωπαϊκής κρίσης, της ανεργίας, της φτώχιας.

Αλλά- πρώτα από όλα- είναι ο έρωτας που θα τους αποκαλύψει όλα όσα δεν είχαν ιδέα ότι χρειάζονταν στη ζωή τους.

Αν τα παραπάνω ακούγονται μελό και τετριμμένα, ο Οντιάρ φροντίζει να τα μετατρέψει με το δυναμικό οπτικό του στυλ, που αρνείται πεισματικά τις φανφάρες, χτίζει έναν κόσμο με απόλυτη οικονομία και δε φοβάται να δείξει την κατάσταση των πραγμάτων: τις ουλές στα πόδια της Στεφανί, τον αντίκτυπο της ανευθυνότητας του Αλί στους γύρω του, το αίμα και τα σπασμένα κόκαλα των καυγάδων.

Αυτός ο ύμνος στην ανθρωπιά και τη θέληση για ζωή δε φοβάται τα κλισέ (διότι συνεχώς παίζει μαζί τους) και κυρίως δεν φοβάται τις ανατροπές που το οδηγούν σε ένα εξαίσιο, σπαρακτικό, συγκινητικό και λυτρωτικό φινάλε.

Σε κάθε του καρέ το «Σώμα με Σώμα» φανερώνει τη δεξιοτεχνική δεινότητα του σκηνοθέτη του, ο οποίος αποσπά μία από τις καλύτερες ερμηνείες της Μαριόν Κοτιγιάρ μέχρι σήμερα και συστήνει στο ευρύ κοινό τον εξαιρετικό Βέλγο ηθοποιό Ματιάς Σενάρτς («Bullhead»).

Κυρίως όμως, δείχνει πώς οι ήρωές του μαθαίνουν να ζουν με τα ακρωτηριασμένα τους άκρα, τα ματωμένα τους πρόσωπα και τις πιο απίθανες ελλείψεις. Η ελπίδα που τους κρατάει ζωντανούς είναι χτισμένη πάνω σε σκουριά και κόκαλα, όπως δηλώνει και ο πρωτότυπος, γαλλικός, τίτλος.