Η Ελένη (Μυρτώ Αλικάκη) έχει εδώ και χρόνια φτιάξει τη ζωή της στο Λονδίνο. Είναι ευτυχισμένη από το γάμο της με τον Χάρι (Τζον Μπίνκελ), με τον οποίο έχουν μία κόρη, την Άννα (Ίρις Μήττα), ενώ η καριέρα της ως καρδιολόγος προχωρά περίφημα.
Μία απροσδόκητη εξέλιξη, όμως, υποχρεώνει τον Χάρι να πάρει εσπευσμένα μετάθεση για την Κίνα. Έχοντας βρεθεί προ τετελεσμένου, η Ελένη αποφασίζει να επισκεφθεί με την Άννα την Ελλάδα για τις πασχαλινές διακοπές, αποδεχόμενη την πρόσκληση του πατέρα της.
Μόνο που ο Κυριάκος (Ηλίας Λογοθέτης) έχει αποξενωθεί από την κόρη του από τότε που εκείνη αποφάσισε να φύγει για το εξωτερικό. Συν τοις άλλοις, όμως, η Ελένη καλείται να αντιμετωπίσει στο πατρικό της μια κατάσταση πολύ διαφορετική από εκείνη που φανταζόταν, καθώς μία γυναίκα από τη Σερβία, η Νίνα (Μιριάνα Καρανόβιτς), είναι εγκατεστημένη εκεί, μαζί με την κόρη της, Μίρα (Ελένη Κουλέτση).
Το «Δέντρο και η Κούνια» αντλεί την έμπνευσή του από αληθινό περιστατικό, ενώ βασίζεται σε ιδέα της Ελένης Ατσίκμπαση. Πρόκειται για την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της Μαρίας Ντούζα, σκηνοθέτιδας αρκετών μικρού και μεσαίου μήκους ταινιών μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, καθώς επίσης και των διαφημιστικών.
Το φιλμ, που ταξίδεψε στο φεστιβάλ του Μόντρεαλ για την παγκόσμια πρεμιέρα του και προβλήθηκε στις πρόσφατες Νύχτες Πρεμιέρας, καταπιάνεται σε αδρές γραμμές αφενός με το ζήτημα τοly ανήκειν και αφετέρου με την καταλυτική επίδραση της μετανάστευσης στο άτομο αλλά και την κοινωνία που το περιβάλλει.
Κρατώντας επιτυχώς τη λεπτή ισορροπία ανάμεσα στους χαρακτήρες της και όσα συμβολίζουν, η Ντούζα διανύει διακριτικά την απόσταση ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό, καθώς επίσης στο χθες και το σήμερα. Δεν είναι άλλωστε τυχαία η τοποθέτηση των Βαλκανίων στο επίκεντρο της ιστορίας, ενός γεωγραφικού τόπου που - ας μην ξεχνάμε - βρίσκεται σε διαρκή ανακατάταξη από τον καιρό της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Οι δύο βασικοί ήρωες της ταινίας, τους οποίους υποδύονται η Αλικάκη και ο Λογοθέτης, φέρουν το κοινό γνώρισμα της διπλής ζωής. Η μεν πρώτη βρίσκεται ανάμεσα στην Ελλάδα, την Αγγλία και εσχάτως την Κίνα, ενώ η ιστορία του δεύτερου περιλαμβάνει ένα άγνωστο παρελθόν, από τότε που ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος τον οδήγησε να ζήσει για χρόνια στην πρώην Γιουγκοσλαβία.
Το «Δέντρο και η Κούνια» λειτουργεί περισσότερο ως μια ιστορία οικογενειακής συμφιλίωσης με νύξεις πάνω στο τίμημα τού να ζει κανείς διπλή ζωή, παρά σαν ένα υπαρξιακό δράμα για τον πολλαπλό αντίκτυπο της μετανάστευσης, ηθελημένης ή αναγκαστικής. Ως προς το σημείο αυτό, το φιλμ της Ντούζα επιλέγει να επικεντρωθεί στους χαρακτήρες του, αφήνοντας το δεύτερο επίπεδο της ιστορίας όχι ακριβώς ανεξερεύνητο, αλλά αχνά υπογραμμισμένο.
Από την άλλη πλευρά, βέβαια, το «Δέντρο και η Κούνια» αξιοποιεί το ζωηρό ενδιαφέρον της σκηνοθέτιδας για τις επιμέρους ιδιαιτερότητες του δράματος των ηρώων της, αποφεύγοντας να προπαγανδίσει υπέρ του επίκαιρου της θεματικής του. Κι αυτό είναι ένα στοιχείο που προσδίδει στο φιλμ μια καλοδεχούμενη μετριοπάθεια.
