Γυρισμένο το 2012 και επίσημη πρόταση της Γερμανίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ το 2013, η «Διπλή Ζωή» των Γκέοργκ Μαας και Τζούντιθ Κάουφμαν αφηγείται την ιστορία της Κατρίν, μιας γυναίκας που γεννήθηκε ως «παιδί πολέμου» Νορβηγίδας μητέρας και Γερμανού πατέρα.
Βασισμένοι σε αληθινά περιστατικά, όπου τα παιδιά από σχέσεις ανάμεσα σε γυναίκες των κατακτημένων από τη Γερμανία χωρών και Ναζί στρατιώτες μετατράπηκαν σε κατασκόπους από τηn γερμανική Stasi τις δεκαετίες μετά τον πόλεμο, οι δυο σκηνοθέτες τοποθετούν την ιστορία τους στις αρχές του ’90 όταν το Τείχος πέφτει και η Κατρίν θα αναγκαστεί να αντιμετωπίσει την διπλή ζωή που έζησε ως φιλήσυχη οικογενειάρχης αλλά και κατάσκοπος.
Το cinemag μίλησε με την πρωταγωνίστρια Γιουλιάνε Κέλερ που δήλωσε πως «είναι πολύ χαρούμενη που η ταινία θα κυκλοφορήσει στην Ελλάδα, μια χώρα που από τότε που γύρισε το [«Παράδεισος στη Δύση» του Κώστα Γαβρά] στη Κρήτη πέρασε τόσο όμορφα με τους Έλληνες συναδέλφους, έχοντας της καλύτερες αναμνήσεις».
Πώς σχετιστήκατε με το πρότζεκτ; Ήρθε ο σκηνοθέτης σε εσάς με το βιβλίο σαν ιδέα ή με έτοιμο σενάριο;
Δέκα χρόνια πριν, μου έδωσε το βιβλίο ο Γκέοργκ και αμέσως το ερωτεύτηκα, είναι τόσο καλή ιστορία και φοβερός ρόλος. Συμφώνησα αμέσως αλλά μας πήρε δέκα χρόνια να κάνουμε την ταινία, γιατί αρχικά δεν βρίσκαμε χρήματα και έπειτα κάναμε αλλαγές στο σενάριο. Έτσι έμεινα με το πρότζεκτ δέκα χρόνια: έκανα νορβηγικά για ένα χρόνο, διάβασα για το ρόλο, έκανα έρευνα...
Σπάνια έχει ένας ηθοποιός την ευκαιρία να προετοιμαστεί για ένα τόσο μεγάλο διάστημα, πρέπει να ήταν ενδιαφέρουσα εμπειρία.
Ήταν, πράγματι! Μου άρεσε πολύ. Και όταν τελικά ξεκινήσαμε γυρίσματα, ήταν όλα ευκολότερα για εμάς, καταλαβαίναμε ο ένας τον άλλο και ήξερα τον χαρακτήρα τόσο καλά, που όλα έγιναν απλούστερα.
Είχατε δηλαδή και συμμετοχή στην διαμόρφωση της ιστορίας και του χαρακτήρα όλον αυτόν τον καιρό; Υποθέτω ότι έφταναν στα χέρια σας διάφορες εκδοχές του σεναρίου, σωστά;
Ο Γκέοργκ έγραφε μαζί με τους συν-σεναριογράφους και μου έστελναν τα προσχέδιά τους, αλλά δεν είχα ουσιαστική συμβολή στο σενάριο πέρα από κάποια σχόλια. Μιλούσαμε, όμως, συνέχεια για τον χαρακτήρα και την ιστορία, καθώς με είχε επιλέξει από την αρχή και υπήρχε βαθιά εμπιστοσύνη μεταξύ μας.
Πόσα γνωρίζατε για αυτό το κομμάτι της ιστορίας πριν διαβάσετε το βιβλίο; Πρέπει να είναι συγκλονιστική πληροφορία για τους περισσότερους, νομίζω...
Δεν ήξερα τίποτα κι εγώ! Σοκαρίστηκα βαθιά, όπως και όλοι όσοι τον μαθαίνουν έκτοτε, με τον τρόπο με τον οποίο η Stasi χρησιμοποίησε αυτά τα παιδιά [του πολέμου] σαν τους Ναζί.
Όταν η ταινία κυκλοφόρησε στη Γερμανία, προκλήθηκε η αναμενόμενη συζήτηση για αυτό το ακανθώδες θέμα;
Ναι, συζητήθηκε πολύ - οι περισσότεροι μίλησαν για το γεγονός ότι δεν γνώριζαν μια τόσο σοβαρή πτυχή της Ιστορίας, παρόλο που οι Γερμανοί είναι εξοικειωμένοι στο να ζουν και να μαθαίνουν για το παρελθόν μας, όχι μόνο το ναζιστικό παρελθόν μας αλλά και τη Stasi. Είναι τεράστιο ζήτημα για εμάς, κάθε μέρα, κάθε χρονιά. Βγαίνουν βιβλία, θεατρικά έργα, ταινίες...αυτή η ταινία θα μείνει μαζί μας για καιρό.
Το ενδιαφέρον ήταν στην Νορβηγία, το σοκ ήταν μεγάλο. Το ζήτημα του εγκλεισμού των γυναικών που έκαναν σχέσεις με τους Γερμανούς, σε στρατόπεδα συγκέντρωσης είναι ακόμη μεγάλο τραύμα, δεν μιλούν για αυτό πολύ. Η ταινία αυτή, λοιπόν, ήταν σοβαρή υπόθεση.
Ποιο ήταν η μεγαλύτερη έκπληξη που σας επεφύλασσε η έρευνα για την ταινία;
Το πιο σοκαριστικό ήταν το γεγονός ότι υπάρχουν ακόμη κατάσκοποι της Stasi που ζουν στη Νορβηγία χωρίς να έχουν ακόμη εκτεθεί για τη διπλή αυτή ζωή. Σαν τον χαρακτήρα που υποδύθηκα, υπάρχουν ακόμη άτομα που έχτισαν μια δεύτερη ζωή, έκαναν οικογένεια, αποχωρίστηκαν από τη Stasi, όταν δεν τους ήταν απαραίτητοι. Δεν τους άφηναν πραγματικά ελεύθερους φυσικά, απλώς δεν εργάζονταν πια ενεργά για τη Stasi, έπρεπε όμως να μείνουν στη δεύτερή τους ζωή για πάντα. Και είναι ακόμη εκεί, δεν παραδόθηκαν ποτέ, ζουν με παιδιά και εγγόνια, και δεν αποκάλυψαν τίποτα.
Ο ρόλος που υποδύεστε είναι ένας φοβερά πλούσιος χαρακτήρας. Ποιο ήταν το δυσκολότερο κομμάτι της ερμηνείας; Το κομμάτι της κατασκοπείας ή το γεγονός ότι ουσιαστικά πρόκειται για δύο γυναίκες και άρα έπρεπε να τις κρατήσετε διακριτές αλλά και παρόμοιες;
Το κομμάτι της κατασκοπείας, νομίζω. Μπόρεσα με σχετική ευκολία να συμφιλιώσω τους δύο χαρακτήρες στο μυαλό μου, και να τις κρατήσω ξεχωριστά, χάρη στο πρόβλημα της γλώσσας: τα νορβηγικά ήταν τόσο περίεργα για εμένα που με βοήθησε αυτό να υποδυθώ, όπως άλλωστε κάνει και η ηρωίδα. Η νορβηγική της περσόνα είναι κάτι το οποίο υποδύεται. Είχα περισσότερα προβλήματα με την κατάσκοπο - είναι από τη μία κάτι πολύ συγκεκριμένο και από την άλλη κάτι το πολύ σκοτεινό, είναι ένοχη για πολλά.
Το να αφηγείται κανείς ιστορίες είναι ένας τρόπος να κοιτά και να αναλογιστεί το παρελθόν, αλλά ταυτόχρονα να επενδύσει στο μέλλον. Μπορούμε να αποκομίσουμε ένα θετικό μήνυμα από την ταινία αυτή σχετικά με την συνειδητοποίηση του παρελθόντος, την επούλωση από αυτό; Η οικογένειά της χτίστηκε στο ψέμα αλλά τους δένει μια αγάπη πραγματική, δεν είναι όλα απάτη.
Αυτό είναι το πιο ενδιαφέρον πράγμα στην ταινία για μένα και δουλέψαμε πολύ για αυτό. Δεν την αντιπαθούμε όλη την ώρα, αυτό θα ήταν πολύ εύκολο. Προσπάθησα να την υποδυθώ με τέτοιο τρόπο ώστε να καταλάβουμε ότι για εκείνη δεν ήταν όλα απάτη. Ήταν και αληθινή ζωή. Έζησε μια αληθινή ζωή, είκοσι ολόκληρα χρόνια. Δεν ξέρω αν απαντώ στην ερώτηση, μάλλον όχι (γέλια).
Όχι, καταλαβαίνω, δεν είναι άλλωστε μια ερώτηση με σαφή απάντηση, περισσότερο έχει νόημα να την σκεφτεί κανείς παρά να την απαντήσει. Όπως το άλλο πολύ ενδιαφέρον στοιχείο της ιστορίας: το ότι παρόλο που η πτώση του Τείχους και η διάλυση της Stasi ήταν καλά νέα, ελπιδοφόρα είδηση για το μέλλον, για κάποιες οικογένειες σήμαινε την καταστροφή τους, γιατί βγήκαν τα μυστικά τους στη φόρα.
Ναι, είναι μια ενδιαφέρουσα ανατροπή! Δεν περιμένεις κάτι τέτοιο, η πτώση του Τείχους χαιρετίστηκε ως κάτι το θετικό, και φυσικά ήταν, αλλά σε περιπτώσεις όπως αυτή της ταινίας σήμαινε μία τρομακτική επαφή με την αλήθεια.
Η ταινία «Διπλή Ζωή» κυκλοφορεί ήδη στις αίθουσες από τη StraDa Films.
