Συνέντευξη στην Ιωάννα Παπαγεωργίου.
Πέντε χρόνια μετά τον παραγνωρισμένο «Ανθρωπο Από Τη Ματζουρία», ο χειμαρρώδης κύριος Ντέμι, που μιλά χωρίς κόμματα ή τελείες, αλλά με αμέτρητα επιφωνήματα, θαυμαστικά και εμφάσεις, επιστρέφει με το «Η Ρέιτσελ Παντρεύεται» που έχει ήδη αναγάγει την πρωταγωνίστριά του, Αν Χάθαγουεϊ ,σε ένα από τα μεγάλα οσκαρικά φαβορί.
Πιστέψατε στην Αν από την πρώτη στιγμή;
Ναι! Είναι αστείο ότι συνηθίζουμε να βλέπουμε συγκεκριμένους ηθοποιούς σε συγκεκριμένους ρόλους και αποφασίζουμε ότι είναι πολύ καλοί μόνο σε αυτούς. Ετσι, όταν επιχειρούν κάτι διαφορετικό και τα καταφέρνουν εξίσου καλά, ξαφνιαζόμαστε: «Γουάου! Ποιος το φανταζόταν;». Υπάρχει, όμως, μια λογική. Την Αν την πρωτοείδα στο «Ημερολόγιο Μιας Πριγκίπισσας», το οποίο με εκλιπαρούσαν να δούμε τα παιδιά μου και εντυπωσιάστηκα: ήταν ακόμα έφηβη αλλά προφανώς εξαιρετικά χαρισματική. Κάποια χρόνια αργότερα ήμουν στην απονομή των Χρυσών Σφαιρών ως ένας από τους παραγωγούς του «Αdaptation» και, όπως όλοι, περπατούσα στο κόκκινο χαλί.
Ξαφνικά, μέσα από το πλήθος των λαμπερών σταρ, εμφανίζεται μια νεαρή γυναίκα. Η κίνηση της είχε έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα και η παρουσία της κάτι θαυμάσιο. Ηταν επίσης πανέμορφη με αφοπλιστικά ανεπιτήδευτο τρόπο. Ειλικρινά με συνεπήρε και θυμάμαι πως ρώτησα να μάθω ποια είναι. «Η Αν Χάθαγουεϊ» μου είπαν. «Α! Το κορίτσι από Το Ημερολόγιο Μιας Πριγκίπισσας. Για κοίτα! Πραγματικά το έχει! Η κάμερα την αγαπάει!». Το σχόλιό μου ήταν χοντροκομμένο, έτσι όπως το ξεστόμισα χωρίς σκέψη, αλλά ο σκηνοθέτης μέσα μου δεν παρέλειψε να κάνει μια νοητική σημείωση: «μην ξεχάσω να εκμεταλλευτώ το ταλέντο της μια μέρα. Ιδιαίτερα αν έχω τη δυνατότητα να κινηματογραφήσω ένα σενάριο που θα της δώσει τη δυνατότητα να κάνει κάτι εντελώς διαφορετικό» (Γελάει). Ετσι, όταν ήρθε στα χέρια μου το σενάριο της Τζένι Λιούμετ, η Ανι ήταν ο μόνος άνθρωπος που μου ήρθε στο μυαλό. Το έστειλα αμέσως στους εκπροσώπους της, για να μάθω αν θα ενδιαφερόταν να ενσαρκώσει οποιαδήποτε από τις δύο αδερφές, αφού και οι δύο ρόλοι ήταν σπουδαίοι.
Σύντομα μου απάντησαν πως η Ανι ενδιαφερόταν πολύ για τον ρόλο της Κιμ και ήθελε να με γνωρίσει. Συναντηθήκαμε και συζητήσαμε, πίνοντας καφέ κάπου στο Ιστ Βίλατζ, για περίπου μιάμιση ώρα. Ηταν αμέσως ξεκάθαρο το πόσο έξυπνη και συμπαθής είναι, καθώς και το πόσο μεγάλη καρδιά διαθέτει. Χαρίσματα που της ήταν πολύ χρήσιμα κατά την ερμηνεία της Κιμ, η οποία μερικές φορές γίνεται ανυπόφορα εκνευριστική. Παρ όλο που δεν μπορούσα να εκτιμήσω ακόμα όλο το εύρος τους ταλέντου της, ΗΞΕΡΑ από την πρώτη εκείνη συνάντησή μας πως θα είναι καταπληκτική.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στη δημιουργία αυτής της ταινίας;
Η γνωστή, παλιά πρόκληση που αντιμετωπίζω πάντα: να προσπαθήσω να κάνω μια ΚΑΛΗ ταινία. Να φέρω σε πέρας ένα φιλμ που λειτουργεί και στέκεται αντάξιο του συναισθηματικά δυνατού και καίρια αστείου σεναρίου που εκτίμησα ιδιαιτέρως. Και, αν ήμουν πραγματικά τυχερός, να μπορέσω να ρίξω φως στις πολλές και διαφορετικές διαστάσεις του. Εμπιστεύτηκα το σενάριο της Τζένι - με συγκίνησε πολύ και είναι τόσο φρέσκο! Ημουν ενθουσιασμένος, γιατί αισθάνθηκα πως αυτό που κάνει διασκεδαστικό το «Η Ρέιτσελ Παντρεύεται» είναι οι ιδιαιτερότητές του. Εξάλλου διαθέταμε μια εξαίρετη ομάδα ηθοποιών και τον Ντέκλαν Κουίν ως διευθυντή φωτογραφίας. Σε αυτόν οφείλεται το μεγαλύτερο μέρος της γιγάντιας σιγουριάς που είχα για την ταινία. Οχι μόνο ξέρει πώς να μου εξασφαλίζει τον ωραιότερο δυνατό φωτισμό, αλλά διαθέτει και φανταστικό βλέμμα. Αυτή είναι η τέταρτη συνεργασία μας. Οι τρεις προηγούμενες ήταν ντοκιμαντέρ, οπότε είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω πόσο όμορφα κινηματογραφεί την πραγματικότητα.
Και το σενάριο της Τζένι σε εμπνέει να αισθανθείς ότι βρίσκεσαι μέσα στα επί της οθόνης δρώμενα, όπου θα συμβούν πράγματα που δεν είχες σχεδιάσει ή προβλέψει. Σκέφτηκα, λοιπόν, πως με τη συνδρομή του Ντέκλαν θα είχαμε τη δυνατότητα να φτιάξουμε μια ξεχωριστή ταινία. Γι αυτό την γυρίσαμε ως ντοκιμαντέρ. Δεν κάναμε πρόβες.
Δεν προσχεδιάσαμε καμία σκηνή πριν το γύρισμα. Δεν υπήρχε καμία οδηγία του στυλ «close-up στην Ανι» . ΠΟΤΕ! Ούτε ο Ντέκλαν ήξερε τι θα συμβεί από σκηνή σε σκηνή, μόλις οι ηθοποιοί άρχιζαν να ερμηνεύουν τους ρόλους τους, ούτε εγώ που καθόμουν μπροστά στα μόνιτορ γνώριζα τι πρόκειται να κάνει ο Ντέκλαν κάθε φορά που φώναζα «action»! Ο Ντέκλαν έχει μεγαλώσει ανάμεσα σε ηθοποιούς. Ο μεγάλος του αδερφός είναι ο Εϊνταν Κουίν και έτσι, όπως κι εγώ, τρέφει τεράστιο σεβασμό γι αυτούς. Ετσι, καθώς αντιδρούσε στις ερμηνείες των ηθοποιών μας, χωρίς εκείνοι να γνωρίζουν εκ των προτέρων από πού και πώς θα τους κινηματογραφήσει, μπορέσαμε να συλλάβουμε κάτι πολύ αυθεντικό.
Γιατί επιλέξατε να ενσωματώσετε τη μουσική στη δράση της ταινίας;
Με ενέπνευσε η Τζένι, γράφοντας στο σενάριό της το εξής θαυμάσιο, εκπληκτικό και παράξενο: «το γαμήλιο πάρτι αρχίζει και μια βραζιλιάνικη ορχήστρα της σάμπα καταφθάνει στην αυλή αυτού του σπιτιού στο Κονέκτικατ!». Και αυτή η απόφαση είχε να κάνει με την επιθυμία μας να φτιάξουμε μια ταινία που δεν θα φαίνεται απλά πραγματική, αλλά και θα είναι (όσο το δυνατόν) πραγματική. Συνήθως γυρίζουμε την ταινία και μετά ένας συνθέτης καλείται να γράψει το σάουντρακ, αντλώντας έμπνευση από τις ερμηνείες των ηθοποιών. Εμείς επιχειρήσαμε το αντίστροφο. Οι ηθοποιοί μας είχαν τη δυνατότητα να αντλήσουν έμπνευση από τη ζωντανή μουσική της στιγμής.
Σαν να γυρίζατε μια ταινία του Δόγματος...
Ναι. Γνωρίζω πως είναι πολλοί αυτοί που υποστηρίζουν πως το Δόγμα έχει πεθάνει, αλλά η ιδέα του, που παρεμπιπτόντως μοιάζει ίδια με την ιδέα κάθε ντοκιμαντέρ, είναι ότι δεν χειραγωγείς την πραγματικότητα. Καθαρόαιμο Δόγμα είναι η «Οικογενειακή Γιορτή» του Τομας Βίντερμπεργκ, το οποίο είδαμε, επειδή ήθελα να θυμηθούμε πώς γυρίζεται ένα φιλμ μυθοπλασίας με έναν επιθετικά ρεαλιστικό τρόπο.
Η ταινία, όμως, που εγώ έβλεπα ξανά και ξανά και για την οποία κάναμε ειδική προβολή για όλους τους ηθοποιούς και το συνεργείο ήταν το «Μετά Τον Γάμο» της Σούζαν Μπίερ, το οποίο θα χαρακτήριζα μετά-Δόγμα. Φιλοδοξούσα να πετύχω μια ταινία ισάξια του «Μετά Τον Γάμο», το οποίο λατρεύω. Παρακολουθώντας το, αισθανόμουν ότι υπήρχαν αληθινές, αυθόρμητες στιγμές μεταξύ των ηθοποιών, που με πλημμύριζαν συναίσθημα. Μου έδινε την εντύπωση ότι η κάμερα ήταν απλά τυχερή που γινόταν μάρτυρας όσων συνέβαιναν, έχοντας την καλύτερη δυνατή προοπτική. Μακάρι να πετύχαμε κι εμείς ανάλογη ελευθερία και ειλικρίνεια...
Κάποιοι σχολίασαν πως η ταινία σας είναι «η πρώτη δημιουργία της εποχής Ομπάμα», καθώς -κυριολεκτικά και μεταφορικά- παντρεύει με τόση άνεση και απλότητα διαφορετικές φυλές και κουλτούρες μεταξύ τους.
Ολοι θέλαμε απλά να πετύχουμε μια ταινία από εκείνες που μου αρέσουν ιδιαίτερα, η οποία να αντανακλά την πραγματική Αμερική όπως είναι σήμερα. Και αν ως Νεοϋορκέζος δεν μπορώ να είμαι σίγουρος για το τι ακριβώς συμβαίνει στην υπόλοιπη χώρα, είμαι σε θέση να σου πω με σιγουριά πως, ότι συμβαίνει στο γάμο της Ρέιτσελ, το βλέπουμε να συμβαίνει στους δρόμους, στα γραφεία, στις αυλές και στα σπίτια όλης της Νέας Υόρκης. Εξάλλου, επιθυμούσαμε να διοργανώσουμε τον καλύτερο γάμο που έγινε ποτέ επί της οθόνης και, για μένα, αυτό σήμαινε πως έπρεπε να συγκεντρώσουμε την καλύτερη και πιο συναρπαστική παρέα (γελάει).
Και μη γελιόμαστε, μια παρέα αποτελούμενη μόνο από λευκούς είναι βαρετή. Η ειρωνεία όμως είναι πως δεν είχαμε αποφασίσει εξ αρχής να αφηγηθούμε την ιστορία ενός διαφυλετικού γάμου. Ο (Αφροαμερικάνος) Τούντε Αντεμπίμπε που ενσαρκώνει τον (σύζυγο της Ρέιτσελ) Σίντνεϊ ήταν η δεύτερη επιλογή μου. Ο πρώτος άνθρωπος στον οποίο πρότεινα τον συγκεκριμένο ρόλο ήταν ο σκηνοθέτης Πολ Τόμας Αντερσον, ο οποίος θα έπρεπε να δουλεύει ως ηθοποιός γιατί είναι αδιανόητα εκπληκτικός και ελκυστικός! Ηρθε και διάβασε το σενάριο μαζί μας, ενώ βρισκόταν στα τελειώματα του «Θα Χυθεί Αίμα». Ηταν ιδανικός να ενσαρκώσει έναν από τους ήρωες, που δεν είναι σώνει και καλά μόνο συμπαθείς αλλά και ενδιαφέροντες, περίπλοκοι και αληθινοί. Ηταν δεόντως αξιαγάπητος, όπως έπρεπε να είναι ο Σίντνεϊ. Ο Πολ όμως δεν πείστηκε. «Τζόναθαν, με δουλεύεις» μου είπε. «Είχε πλάκα που διάβασα μαζί σας το σενάριο αλλά αφενός είμαι ντροπαλός και αφετέρου έχω μια ταινία να ολοκληρώσω». Ετσι συνεχίσαμε να ψάχνουμε.
Οταν βρέθηκαν μπροστά μου, τόσο ο Τούντε, όσο και ο Μάτερ Ζίκελ, στον οποίο έδωσα τελικά τον ρόλο του Κίραν, ήταν δύο ηθοποιοί που μου άρεσαν αμέσως. Μου άρεσε η συντροφιά τους. Τους βρήκα γοητευτικούς, χαριτωμένους, αστείους. Ο Τούντε με δελέασε λίγο περισσότερο, γιατί είναι ο τραγουδιστής της σπουδαίας πρωτοποριακής ροκ μπάντας TV On The Radio. Εξάλλου συνειδητοποίησα ότι ένας διαφυλετικός γάμος με συγκινούσε περισσότερο και θα έκανε τη ταινία μια πολύ πιο πλούσια και σημαντική εμπειρία.
Σεναριογράφος από σόι
Η πανέμορφη, μιγάδα κόρη του σκηνοθέτη Σίντνεϊ Λιούμετ και της Αφροαμερικανίδας Γκέιλ Μπάκλεϊ, Τζένι, είναι δασκάλα στο επάγγελμα και δηλώνει πως δεν θα επιχειρούσε ποτέ τη σεναριογραφία αν οι 12χρονοί μαθητές της δεν της είχαν προηγουμένως μάθει να λέει την αλήθεια, να μην φοβάται, να αποκτήσει αυτοπεποίθηση και να μην είναι «μαλάκας». Ταυτόχρονα, όμως, το γεγονός ότι πλέον πληρώνεται ως σεναριογράφος της επιτρέπει να συνεχίσει να δουλεύει ως -ισχνά πληρωμένη- δασκάλα.
Εξομολογείται επίσης πως το «Η Ρέιτσελ Παντρεύεται» αποτελεί αντανάκλαση αφενός της... πολυεθνικής οικογένειάς της (που εκτός από Αφροαμερικανούς, συμπεριλαμβάνει και Ασιάτες) και αφετέρου της σχέσης της με την αδερφή της. Γιατί «το σινεμά έχει αδικαιολόγητα αγνοήσει τη σχέση που δημιουργείται ανάμεσα σε δύο αδερφές, που είναι εξίσου δυνατή, μυστηριώδης, επικίνδυνη, παράξενη, ζουμερή και έντιμη με εκείνη ανάμεσα σε δύο αδερφούς». Τέλος, μας διευκρινίζει πως, με το χέρι στην καρδιά, η αγαπημένη της ταινία του μπαμπά Σίντνεϊ είναι το «Εγκλημα Στο Οριεντ Εξπρές», στης οποίας τα -γεμάτα ανέκδοτα- γυρίσματα ήταν παρούσα.
