Από τον Γιώργο Κρασσακόπουλο
Το όνομά της είναι συνώνυμο με τον αμερικανικό ανεξάρτητο κινηματογράφο και μερικές από τις καλύτερες ταινίες του χρωστούν σ' αυτήν την ύπαρξή τους. Λίγο πριν έρθει στην Αθήνα για να παρουσιάσει την καινούργια ταινία του Τοντ Χέινς «Ι m Not Τhere» στις 13ες Νύχτες Πρεμιέρας conn-x και να κρίνει με το αλάνθαστο κριτήριο της τις ταινίες που θα διαγωνιστούν στο τμήμα «Μουσική και Φιλμ», μάθετε τα πάντα για την κυρία killer - Κριστίν Βασόν.
«Δεν είναι λίγες οι φορές που άνθρωποι με ρωτούν γιατί δεν ξεπουλήθηκα και η πρώτη μου, ομολογώ όχι ιδιαίτερα ευφυής απάντηση, είναι γιατί δεν μου το ζήτησε κανείς αλλά στην πραγματικότητα όσο μεγαλώνω, νιώθω πως η αυτονομία μου αποκτά όλο και μεγαλύτερη αξία. Το να είσαι απέξω είναι κάτι καλό για τους καλλιτέχνες και απέξω είναι το μέρος που εγώ αισθάνομαι πιο άνετα από οπουδήποτε αλλού».
Οι παραπάνω φράσεις προέρχονται από το βιβλίο της Κριστιν Βασόν «Α Killer Life» έναν «οδηγό» όχι τόσο του πώς να «πετύχεις» στην παραγωγή ανεξάρτητων ταινιών, ένα πεδίο πιο ασταθές και επικίνδυνο και από εδάφη με κινούμενη άμμο, αλλά κυρίως ένα ανάγνωσμα που διδάσκει όχι μόνο πως τα όνειρα γίνονται πραγματικότητα, αλλά και πόσα πράγματα πρέπει να θυσιάσεις, πόσα τηλεφωνήματα πρέπει να κάνεις, πόση σκληρή δουλειά και πόσες απογοητεύσεις απαιτούνται μέχρι αυτά να φτάσουν στην οθόνη. Η Κριστίν Βασόν το ξέρει καλύτερα από τον καθένα, έχοντας επιβιώσει στο τοπίο του αμερικανικού ανεξάρτητου σινεμά είκοσι χρόνια τώρα κατορθώνοντας όντας «απέξω» να φτιάξει μερικές από τις πιο αξιομνημόνευτες αμερικανικές ταινίες του πρόσφατου παρελθόντος.
Από τις πρώτες μικρού μήκους του Τοντ Χέινς και την πρώτη του μεγάλου μήκους «Ρoison», τις πρώτες μέρες του Σάντανς και την έκρηξη του queer cinema μέχρι τις υποψηφιότητες και τα Οσκαρ του «Βoys Dont Cry» ή του «Far From Ηeaven», το όνομα της Βασόν δεν βρίσκεται απλά πίσω από την παραγωγή μιας σειράς ταινιών, αλλά μοιάζει να σηματοδοτεί ένα συγκεκριμένο είδος σινεμά. Μέσω της Killer Films, της εταιρείας παραγωγής που ίδρυσε από κοινού με την Παμ Κόφλερ, η Βασόν δεν έφερε απλά στο φως σκηνοθέτες σαν τον Τοντ Χέινς ή την Μέρι Χάρον αλλά έκανε πραγματικότητα ταινίες που χωρίς τη θέληση ή την αποφασιστικότητα της πιθανότατα δεν θα είχαν γυριστεί ποτέ. Το «Κids» του Λάρι Κλαρκ, το «Ηappiness» του Τοντ Σόλοντζ, το «Ηedwig And The Angry Ιnch» του Τζον Κάμερον Μίτσελ και μια σειρά ακόμη από φιλμ χρωστάνε την ύπαρξή τους εξίσου στο όραμα των δημιουργών τους όσο και στο όραμα της Κριστιν Βασόν. Στην πορεία βεβαίως ή για την ακρίβεια από την αρχή, όταν το «Ρoison» ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών στην Αμερική λόγω της μερικής χρηματοδότησής του από το National Endowment for the Arts, κατηγορήθηκε ότι κάνει ταινίες με βάση μια συγκεκριμένη πολιτική ατζέντα.
«Ναι, αρέσκομαι να διαλέγω ιστορίες που προκαλούν τον θεατή και θέλω να προσεγγίζω την ιστορία όχι από την πιο συνηθισμένη οπτική γωνία, όμως, ούτε όλες οι ταινίες που κάνω έχουν γκέι θεματική, ούτε είναι σκοτεινές, ούτε προπαγανδίζουν κάποια συγκεκριμένη ιδεολογία» λέει η ίδια.
Οι βασικές αρχές της φιλοσοφίας της μοιάζουν να παραμένουν κατευθυντήριες γραμμές μέχρι σήμερα που οι μέρες των «χειροποίητων» πρώτων παραγωγών της αποτελούν πια ιστορία, που τα γραφεία της killer films δεν βλέπουν πια στον φωταγωγό και που η λέξη «ανεξάρτητος» χωράει πολλές ερμηνείες. «Νιώθω πως ή έννοια ανεξάρτητο σινεμά είναι ατυχής, πως ήταν ατυχής από την αρχή μια και καμία ταινία δεν είναι στ αλήθεια ανεξάρτητη. Το μόνο ανεξάρτητο σινεμά είναι αυτό που κανείς με τα δικά σου χρήματα, αλλιώς πάντα εξαρτάται από κάποιον που θα θέλει να κερδίσει κάτι».
Στην περίπτωση της Κριστίν Βασόν, όμως, δεν ήταν ποτέ οι λέξεις που έδιναν νόημα στο σινεμά που έθρεψε αλλά το θάρρος, η ορμή, η ιδιοφυϊα ανθρώπων που τόλμησαν να ρισκάρουν και που στην πορεία γέννησαν κάτι καινούργιο και ξεχωριστό. Αυτή ακριβώς η νοοτροπία είναι που μας κάνει να περιμένουμε με ξεχωριστή ανυπομονησία την καινούργια παραγωγή της το «Ιm Not Τhere» του Τοντ Χέινς στις Νύχτες Πρεμιέρας και με ακόμη μεγαλύτερη ανυπομονησία την ίδια, την πείρα, την ενέργεια, τις ενδιαφέρουσες ιστορίες και τις εκπλήξεις που σίγουρα θα αποτελούν τις αποσκευές της.
Making a Killer Film
Πώς να γυρίσετε μια ταινία με τον τρόπο της Κριστίν Βασόν
* Αναζητήστε μια αληθινή ιστορία που να προκαλεί το ενδιαφέρον ή απλά να... προκαλεί. Η ζωή της Βάλερι Σολάνας που αποπειράθηκε να σκοτώσει τον Αντι Γουόρχολ («Ι Shot Andy Warhol») ή η φρικτή δολοφονία της transgendered Μπράντον Τίνα («Βoys Dont Cry») είναι αναμφίβολα καλές επιλογές.
* Εμπιστευθείτε ταλαντούχους πρωτοεμφανιζόμενους. Κανείς από τους Τοντ Χέινς, Λάρι Κλαρκ, Μέρι Χάρον, Κίμπερλι Πιρς, Τζον Κάμερον Μίτσελ (και πολλοί άλλοι) δεν είχαν κάνει μεγάλου μήκους ταινία πριν γνωρίζουν την Κριστίν.
* Στοχεύστε στο γκέι κοινό αλλά δίχως να το κολακεύετε. Ποιος είπε ότι οι ομοφυλόφιλοι δεν μπορούν να είναι δολοφόνοι («Swoon») ή δυστυχισμένοι («Πέρα Απ Τον Παράδεισο»). Μπορεί να μην κερδίσετε πολλούς φίλους στην γκέι κοινότητα αλλά αυτό δεν είναι το θέμα μας...
* Μη φοβηθείτε σε καμία περίπτωση τον θόρυβο που μπορείτε να προκαλέσετε. Μια δικαστική μάχη ή ένα σκάνδαλο μπορεί να είναι χρήσιμο. Το «Superstar: The Karen Carpenter Story», η πρώτη μεσαίου μήκους του Τοντ Χέινς, βρίσκεται μπλοκαρισμένη από τους δικηγόρους των Carpenters απαγορεύοντας οποιαδήποτε δημόσια προβολή της. Το γεγονός την έχει μεταμορφώσει σε μια από τις πιο περιζήτητες ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου.
* Επενδύστε σε κάτι περισσότερο από τα χρήματα. Χτίστε σχέσεις με τους σκηνοθέτες, αποκτήστε ταυτότητα, μεταμορφώστε το όνομά σας σε σήμα κατατεθέν μιας αισθητικής και μιας νοοτροπίας. Ακόμη κι αν κάποιοι θεωρούν ότι οι ταινίες σας αφορούν παιδόφιλους («Ηappiness»), απόκληρους («Κids») ή freaks («Ρarty Μonster»), τουλάχιστον κανείς δεν θα μπορεί να σας κατηγορήσει ότι είναι βαρετές...
