Valley Of The Dolls / 1968
Τρία νεαρά κορίτσια δοκιμάζουν τις τύχες τους στην καλλιτεχνική σκηνή της Νέας Υόρκης του 60. Εκεί θα βρεθούν αντιμέτωπα με τη ματαιοδοξία τους, τον εθισμό τους στα χάπια και το αλκοόλ και την αναπόφευκτη πτώση τους.
Γραμμένο το 1966 από μία πρώην αποτυχημένη ηθοποιό με το όνομα Τζακλίν Σούζαν, το βουτηγμένο μέσα στη showbiz, τα χάπια και τη ματαιοδοξία «Valley Of The Dolls» υπήρξε το βιβλίο - βίβλος της δεκαετίας του 60 για ολόκληρη την Αμερική. Ενα ντοκουμέντο βασισμένο στις ζωές πραγματικών χαρακτήρων από τα παρασκήνια της βιομηχανίας του θεάματος, γραμμένο με την πρόφαση του fiction και με τη μορφή μίας μεγεθυσμένης -στα μέτρα του αμερικανικού ονείρου- σαπουνόπερας. Θρίαμβος του μάρκετινγκ που ανέλαβαν η ίδια η Σούζαν μαζί με τον σύζυγό της, ατζέντη Ιρβινγκ Μάνσφιλντ, ταξιδεύοντας σε ολόκληρη τη χώρα, το «Valley Of The Dolls» χτυπήθηκε από την κριτική αλλά ξεπέρασε σε πωλήσεις κάθε άλλο βιβλίο, φτάνοντας το αστρονομικό αριθμό των 10 εκ. αντιτύπων σε πωλήσεις.
Βασισμένο στις ταραγμένες ζωές των σταρ του Χόλιγουντ Τζούντι Γκάρλαντ και Εθελ Μέρμαν, το «Valley Of The Dolls» εξιστορούσε τις διαδρομές τριών κοριτσιών, της Αν Γουέλς (Μπάρμπαρα Πάρκινς) που φτάνει από την επαρχία στην Νέα Υόρκη για να πιάσει δουλειά σε μία εταιρεία ατζέντηδων, της Νίλι Ο Χάρα (Πάτι Ντιουκ) μίας ταλαντούχας κοπέλας που κυνηγάει τον μεγάλο ρόλο στο Μπρόντγουεϊ και της Τζένιφερ Νορθ (Σάρον Τέιτ), μίας ξανθιάς «κούκλας» που ανταλλάσσει την έλλειψη ταλέντου με τη γνωριμία πλούσιων κυρίων.
Από το ξεκίνημα, την επιτυχία και μέχρι την αυτοκαταστροφή τους, οι παραπάνω από 400 σελίδες του βιβλίου της Σούζαν έμοιαζαν στην εποχή τους με την πιο «ρεαλιστική» απεικόνιση της βιομηχανίας, ένα παράδειγμα προς αποφυγή για κάθε επαρχιωτοπούλα που μέχρι τότε πίστευε πως η showbiz ήταν ένας επίγειος παράδεισος.
Η Σούζαν φρόντισε όμως να ξορκίσει τη δική της αποτυχημένη προσπάθεια να πετύχει ως ηθοποιός με ένα χρονικό βουτηγμένο στο απαγορευμένο σεξ, την αγοραπωλησία κορμιών και φυσικά τα χάπια (τα «dolls» του τίτλου) που μπορούσαν να σε εκτοξεύσουν στα ύψη λίγο πριν σε προσγειώσουν απότομα σε ένα κολαστήριο.
Εκ των υστέρων μπορεί λοιπόν ο οποιοσδήποτε να παραδεχτεί ανοιχτά πως κανείς -ακόμα και ο καλύτερος σκηνοθέτης- δεν θα μπορούσε να κάνει μία καλή ταινία βασισμένος στο βιβλίο της Τζακλίν Σούζαν. Η «Κοιλάδα Με Τις Κούκλες», όμως, έπρεπε πάση θυσία να γίνει ταινία. Το Χόλιγουντ δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεκμετάλλευτη μία έτοιμη κινηματογραφική μεταφορά που διέθετε ελάχιστες πιθανότητες να αποτύχει εμπορικά. Και σίγουρα δεν υπήρχε κανείς -ούτε από όσους δεν τολμούσαν να παραδεχτούν δημόσια πως είχαν διαβάσει το βιβλίο- που δεν ήθελε να δει τις ηρωίδες της «Κοιλάδας» να επιδίδονται σε όσα ακατονόμαστα επέβαλλε η παραισθησιογόνα άνοδος και η πτώση τους. Ο κλήρος θα έπεφτε στον Μαρκ Ρόμπσον του «Ρeyton Ρlace» (1957). Ο οποίος θα σκηνοθετούσε μία από τις πιο κλασικές camp ταινίες όλων των εποχών. Χωρίς να το ξέρει.
Επιβεβαιώνοντας τον νόμο του Μέρφι που ορίζει πως «ό,τι θα μπορούσε να πάει στραβά, πήγε», τα πρώτα σημάδια ήταν, oφείλει να παραδεχτεί κανείς, τα καλύτερα που θα μπορούσαν να υπάρξουν. Η Τζούντι Γκάρλαντ επιλέχθηκε πρώτη για το ρόλο της γερασμένης σκύλας σταρ (η οποία τελικά αντικαταστάθηκε από τη Σούζαν Χέιγουορντ, αφού η Γκάρλαντ δεν μπορούσε πια, λόγω εθισμού στο αλκοόλ, να ακολουθήσει το αυστηρό πρόγραμμα των γυρισμάτων) και στη συνέχεια το καστ συμπληρώθηκε με τρεις σπουδαίες ηθοποιούς: την Μπάρμπαρα Πάρκινς (από το τηλεοπτικό «Ρeyton Ρlace»), την Πάτι Ντιουκ (του «Μiracle Worker») και τη Σάρον Τέιτ (λίγο πριν δολοφονηθεί από τον Τσαρλς Μάνσον). Προσθέστε μία από τις πρώτες -υποψήφιες για Οσκαρ- μουσικές επενδύσεις του Τζον Γουίλιαμς, το ομώνυμο τραγούδι σε μουσική του Αντρέ Πρεβέν, στίχους της Ντόρι Πρεβέν και ερμηνευμένο από την Ντιον Γουόργουικ και μην προσπαθήσετε να εξηγήσετε πώς ο κριτικός Μπόσλει Κρόουντερ των New York Times έγραψε πως «το μόνο που μπορεί να κάνει ένας αξιοπρεπής θεατής είναι να βάλει τα γέλια και να φύγει». Ούτε πώς η ίδια η Μπάρμπαρα Πάρκινς δήλωσε μπροστά σε δεκάδες θαυμαστές σε επετειακή εκδήλωση για την ταινία το 1997 πως «ξέρω γιατί σας αρέσει τόσο πολύ. Επειδή είναι τόσο κακό».
Τραυματισμένο βάναυσα από διαλόγους που θα ταίριαζαν ιδανικά σε μία τηλεοπτική σαπουνόπερα, ερμηνείες στα όρια του γκροτέσκου, τουλάχιστον μία σκηνή ανθολογίας (όταν η Νίλι Ο Χάρα τσακώνεται με τη γερασμένη σταρ, της βγάζει την περούκα και τη ρίχνει στην τουαλέτα τραβώντας το καζανάκι!) και μνημειώδεις αφέλειες που εν έτει 1968 έμοιαζαν με οπισθοδρόμηση στα όσα διεκδικούσε με αγριότητα το «καλοκαίρι της αγάπης», το φιλμ του Ρόμπσον μοιάζει με μία κατά λάθος κωμωδία.
Οι κάκιστες κριτικές, όμως, δεν το εμπόδισαν να γίνει το νούμερο ένα εμπορικό φιλμ της Fox τη χρονιά εκείνη, να ξαναβγεί στις αίθουσες μετά τη δολοφονία της Τέιτ, να μεταφερθεί στην τηλεόραση, να γίνει sold out παράσταση στο off Μπρόντγουεϊ, να αποκτήσει ένα άτυπο σίκουελ από τον βασιλιά του cult - soft πορνό Ρας Μέγιερ ως «Βeyond The Valley Of The Dolls» και να νιώθει «μοναξιά» στην κορυφή της ιστορίας του κινηματογραφικού camp.
Που, όπως επέμενε η συγγραφέας Σούζαν Σόνταγκ, μία από τις πρώτες εμπνεύστριες του όρου, έχει ως χαρακτηριστικά του την μικροαστική υποκρισία, την ελαφρότητα, τη σοκαριστική υπερβολή και το ότι «δεν μπορείς να κάνεις camp συνειδητά». Οσα δηλαδή αναγόρευσαν - ασυνείδητα - την «Κοιλάδα Με Τις Κούκλες» σε ιδανικό guilty pleasure για κάθε εποχή.
Μανώλης Κρανάκης
Dvd Extras:
Η διπλή επετειακή (40 χρόνων) έκδοση της «Κοιλάδας Με Τις Κούκλες» κυκλοφορεί σε DVD από την 20th Century Fox. Περιέχει ηχητικό σχολιασμό από την Μπάρμπαρα Πάρκινς, ντοκιμαντέρ για τα γυρίσματα και την camp επίδραση της ταινίας, ντοκιμαντέρ για την Τζακλίν Σούζαν, τρία ακόμη ντοκιμαντέρ, trivia που εμφανίζονται στην οθόνη, ένα τραγούδι για καραόκε και τα δοκιμαστικά των ηθοποιών (συν την εμφάνιση της Τζούντι Γκάρλαντ).
