1ο ΒΗΜΑ: Τροφογνωσία

Τι είναι τα αλκοολούχα ποτά, ποιος ο αλκοολικός βαθμός και ποια ποσότητα αλκοόλ θεωρείται μέτρια;

ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 144 ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ, ως «αλκοολούχα ποτά» νοούνται ποτά που περιέχουν αιθυλική αλκοόλη, σε οποιοδήποτε ποσοστό, προερχόμενη είτε από φυσική ζύμωση, είτε από προσθήκη κατά την επεξεργασία. Τα αλκοολούχα ποτά διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: α) κρασιά, β) μπίρα, γ) οινοπνευματώδη ποτά γενικά.

Tι είναι ο αλκοολικός βαθμός

Αλκοολικός βαθμός (vol) είναι το ποσοστό επί τοις εκατό κατά όγκο, που δείχνει την ποσότητα αιθυλικής αλκοόλης (αλλιώς: αιθανόλη ή απλώς «αλκοόλ»), που περιέχεται σε 100 ml του ποτού. Για παράδειγμα, η ένδειξη 15% ή 15% vol ή 15ο σημαίνει ότι το συγκεκριμένο ποτό περιέχει 15 ml αιθυλικής αλκοόλης ανά 100 ml. Σε όλα τα συσκευασμένα αλκοολούχα ποτά είναι υποχρεωτικό να αναγράφεται η περιεκτικότητά τους σε αιθυλική αλκοόλη, έτσι ώστε να γνωρίζουμε πόσο «δυνατά» είναι.

Πόσο πρέπει να πίνω;

Για τα υγιή ενήλικα άτομα η καθημερινή μέτρια κατανάλωση αλκοολούχων ποτών χαρακτηρίζεται ως γενικά ασφαλής. Ως μέτρια κατανάλωση ορίζεται η 1 μερίδα (μονάδα) αλκοόλ ημερησίως για τις γυναίκες και 2 μερίδες για τους άντρες, ενώ υψηλή θεωρείται η κατανάλωση 3 μερίδων και άνω. Μια (1) μερίδα αλκοόλ ισοδυναμεί με ποσότητα αλκοολούχου ποτού που αποδίδει περίπου 15g αιθυλικής αλκοόλης, π.χ. 1 κουτάκι μπίρα (330 ml) ή 1 ποτήρι κρασί (120 ml) ή 1 ποτηράκι ούζο (30g) ή 1 σφηνάκι (15 ml). Ως εκ τούτου είναι προφανές ότι τα ποτά με υψηλότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ, π.χ. ούζο, τσίπουρο, ουίσκι, σφηνάκια, πρέπει να καταναλώνονται σε μικρότερη ποσότητα συγκριτικά με όσα έχουν λιγότερο, π.χ. μπίρα, κρασί.

Προνοητικότητα: Αν έχετε προβλήματα υγείας ή προσωπικούς παράγοντες κινδύνου για ασθένειες που σχετίζονται με την πρόσληψη αλκοόλ, π.χ. κληρονομικό ιστορικό καρκίνου, ενδέχεται ακόμα και η μικρή κατανάλωση αλκοολούχων ποτών να μην είναι ασφαλής συμβουλευτείτε λοιπόν το γιατρό σας!

2ο ΒΗΜΑ: Διατροφική αξία

Έχουν διατροφική αξία τα αλκοολούχα ποτά; Πόσες θερμίδες αποδίδουν; Παχαίνουν ή όχι;

ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΩΝ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ ΕΙΝΑΙ το νερό και η αιθυλική αλκοόλη, η οποία ναι μεν συγκαταλέγεται στα θερμιδογόνα στοιχεία (κάθε γραμμάριό της αποδίδει περίπου 7 θερμίδες), ωστόσο δεν αποτελεί απαραίτητο συστατικό, δηλαδή δεν υπάρχει κάποια οργανική ανάγκη για την πρόσληψή της. Επί της ουσίας η αιθυλική αλκοόλη είναι μια τοξική ουσία, η τοξικότητα της οποίας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως π.χ. η ποσότητα (δόση), η συχνότητα λήψης και η ικανότητα του οργανισμού να την αποβάλλει. Βεβαίως, ορισμένα όχι όλα! από τα αλκοολούχα ποτά περιέχουν επιπλέον διατροφικά στοιχεία, κάποια εκ των οποίων μπορεί να έχουν θετικές επιδράσεις στην υγεία και να συνεισφέρουν στη θρεπτική πληρότητα της διατροφής μας. Για παράδειγμα, η ρεσβερατρόλη, μια ουσία που βρίσκεται κυρίως στο κόκκινο κρασί, φαίνεται ότι έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες και προστατευτική δράση κατά των καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Πόσες θερμίδες αποδίδουν;

Η θερμιδική απόδοση κάθε αλκοολούχου ποτού ανά τυπικό σερβίρισμα εξαρτάται κυρίως από την περιεκτικότητά του σε αιθυλική αλκοόλη και σάκχαρα, επομένως υπάρχουν σημαντικές διαφορές ακόμα και ανάμεσα σε ποτά ίδιου είδους. Κατά μέσο όρο 1 ποτηράκι (120 ml) κόκκινο κρασί αποδίδει περίπου 80 θερμίδες, 1 ποτηράκι (30g) τσίπουρο 95 θερμίδες, ενώ 1 ποτήρι (250 ml) μπίρα lager 103 θερμίδες.

Τελικά παχαίνουν Ή όχι;

Παρότι όλα τα αλκοολούχα ποτά αποδίδουν θερμίδες κοκτέιλ, λικέρ και γενικά ποτά με υψηλούς αλκοολικούς βαθμούς τις περισσότερες, η κατανάλωσή τους οδηγεί σε αύξηση βάρους μόνον εάν οι προσλαμβανόμενες θερμίδες από το σύνολο της διατροφής είναι υπερβολικές, κάτι που όμως συμβαίνει αρκετά συχνά όταν το πολύ ποτό συνοδεύεται από πολύ φαγητό, π.χ. συνεχή τσιμπολογήματα ξηρών καρπών. Αντίθετα, έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα που έχουν μέτρο στο φαγητό τους και πίνουν 1-2 ποτηράκια αλκοόλ ημερησίως τείνουν να είναι λεπτότερα συγκριτικά με εκείνα που είτε πίνουν πάρα πολύ είτε δεν πίνουν καθόλου.

Θέλω να ξέρω!

Να πίνω αλκοόλ όταν κάνει κρύο; Καλύτερα όχι! Τα αλκοολούχα ποτά ούτε ζεσταίνουν πραγματικά, ούτε βοηθούν στην αντιμετώπιση των χαμηλών θερμοκρασιών. Αντίθετα, προκαλούν αφυδάτωση και απώλεια θερμότητας, κάτι που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την καρδιά και τα αγγεία.

Να προτιμήσω χύμα κρασί ή εμφιαλωμένο;

Προτίμησε χύμα μόνον εάν δεν έχεις καμία αμφιβολία για την ποιότητά του. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση επίλεξε κάποιο εμφιαλωμένο ελληνικό κρασί υπάρχουν πολλά και εξαιρετικά κρασιά ανωτέρας ποιότητας με Προστατευμένη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ), ΟΠΑΠ (Ονομασίας Προελεύσεως Ανωτέρας Ποιότητας) και ΟΠΕ (Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης).

3ο ΒΗΜΑ: Επιδράσεις στην υγεία

Το λίγο αλκοόλ ίσως είναι ωφέλιμο. Το πολύ βλάπτει σίγουρα.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΙΣΧΥΡΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΟΤΙ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΜΕΤΡΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΛΚΟΟΛ συμβάλλει στην προστασία μας έναντι της στεφανιαίας νόσου και του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Κατά περίπτωση, επίσης, ορισμένα αλκοολούχα ποτά φαίνεται ότι μειώνουν τις πιθανότητες εμφάνισης διαφόρων προβλημάτων, π.χ. οι γυναίκες που πίνουν μπίρα έχουν πιο ήπια συμπτώματα περιόδου και εμμηνόπαυσης, ενώ εμφανίζουν και υψηλότερη οστική πυκνότητα. Οι ειδικοί, όμως, επισημαίνουν ότι οι συγκεκριμένες διαπιστώσεις δεν αποτελούν σύσταση για να αρχίσει κανείς να πίνει, ούτε δίνουν το «πράσινο φως» για την υπερκατανάλωση αλκοόλ, καθώς αυτό μπορεί να επιφέρει άλλους κινδύνους.

Ποιο ποτό ωφελεί περισσότερο την καρδιά;

Τεκμαίρεται ότι το κρασί, ιδίως δε το κόκκινο λόγω της μεγαλύτερης περιεκτικότητάς του σε αντιοξειδωτικά, παρέχει μεγαλύτερη προστασία από τη στεφανιαία νόσο σε σύγκριση με άλλα αλκοολούχα ποτά και αποτελεί παράγοντα μακροζωίας. Η προστατευτική δράση του κρασιού πιθανώς επαυξάνεται όταν καταναλώνεται κατά τη διάρκεια γευμάτων.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από την υπερκατανάλωση;

Η υπερκατανάλωση αλκοολούχων ποτών ή/και η απλή κατανάλωση νοθευμένων ποτών μπορούν να προκαλέσουν οξεία δηλητηρίαση (μέθη), με σοβαρότατες συνέπειες, ακόμα και τύφλωση, μόνιμες αναπηρίες ή το θάνατο. Πολλές επίσης σοβαρές παθήσεις και διαταραχές σχετίζονται με τη χρόνια δηλητηρίαση του οργανισμού εξαιτίας της συνεχούς υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, περιλαμβανομένων του αλκοολισμού, της ηπατικής νόσου και της χρόνιας αλκοολικής ηπατοπάθειας. Επιπροσθέτως, πολλά είναι τα προβλήματα που το αλκοόλ παίζει επιβαρυντικό ρόλο, π.χ. εμπλοκή σε τροχαία δυστυχήματα, περιστατικά βίας, κατάθλιψη, αυτοκτονίες.

Καρκίνοι

Σχεδόν το 10% όλων των καρκίνων στους άντρες και το 3% των καρκίνων στις γυναίκες προκαλούνται από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Όπως μάλιστα αναφέρει το Διεθνές Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC), υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της υπερκατανάλωσης αλκοόλ και των καρκίνων ήπατος, παχέος εντέρου, μαστού και ανώτερου πεπτικού συστήματος.

Αλκοολισμός

Με τον όρο αυτόν υποδηλώνεται το σύνδρομο εξάρτησης από το αλκοόλ, που συνήθως δημιουργείται ύστερα από μακροχρόνια κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων του. Εντούτοις, υπάρχουν πολλές μορφές εξάρτησης από το αλκοόλ, αρκετές από τις οποίες δεν συσχετίζονται υποχρεωτικά με την ποσότητα και τη συχνότητα κατανάλωσής του αλλά και μια μεγάλη ποικιλία από νοσηρές καταστάσεις και προβλήματα σωματικά, ψυχολογικά, κοινωνικά, που η εξάρτηση αυτή δημιουργεί.

Τι να προτιμήσω;

Ελαφρύ ποτό ή δυνατό; Προτιμότερο κάποιο ελαφρύ παρά κάποιο πιο δυνατό, με μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε αιθυλική αλκοόλη. Οι χειρότερες επιλογές είναι τα κοκτέιλ άγνωστης σύνθεσης, τα σφηνάκια, τα ηδύποτα και το ρούμι.

Απλό ή κοκτέιλ; Όσο το δυνατόν πιο «απλό» ! Τα κοκτέιλ περιέχουν συνήθως 2-3 μεζούρες ποτού, άρα μεγαλύτερη ποσότητα αιθυλικής αλκοόλης ανά σερβίρισμα αλλά και επιπλέον συστατικά, π.χ. χυμό ή αναψυκτικό, που επιταχύνουν την απορρόφηση του αλκοόλ.

4ο ΒΗΜΑ: Κατανάλωση

ρμακα (αλληλεπίδραση) ή/και όταν πρόκειται να οδηγήσετε.

Τι να προτιμήσω;

Κρασί ή μπίρα; Λαμβάνοντας υπόψη ότι το κρασί είναι πλουσιότερο σε αντιοξειδωτικά και επίσης ότι είναι πιθανότερο να υπερβάλει κάποιος στην ποσότητα πίνοντας μπίρα παρά κρασί, το κρασί αποτελεί καλύτερη επιλογή. Αν όμως η ποσότητα κατανάλωσης είναι ίδια ή παρόμοια, η μπίρα αποτελεί μια εξίσου καλή επιλογή, ιδίως για τις γυναίκες: συγκριτικά με το κρασί έχει χαμηλότερη περιεκτικότητα σε αιθυλική αλκοόλη και μεγάλη περιεκτικότητα σε φυτικά οιστρογόνα, πολυφαινόλες και ανόργανα άλατα, όπως κάλιο και πυρίτιο.

Κρασί λευκό ή κόκκινο; Και τα δύο είναι ωφέλιμα για την καρδιά. Εντούτοις, το κόκκινο κρασί είναι προτιμότερο, διότι αποτελεί πλουσιότερη πηγή αντιοξειδωτικών, π.χ. ρεσβερατρόλης και τανινών. Προσοχή όμως: Εάν προτίθεσαι να αγοράσεις χύμα κρασί άγνωστης προέλευσης, πρέπει να ξέρεις ότι το κόκκινο κρασί νοθεύεται ευκολότερα, οπότε στην περίπτωση αυτή επίλεξε κάποιο κρασί με ανοικτό ή διάφανο χρώμα.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΔΕΔΟΥΚΟΣ