Από το Α έως το Ω, 24 βασικά πράγματα που πρέπει οπωσδήποτε να γνωρίζουμε για την οστεοπόρωση…
Ασβέστιο
Όταν δεν καλύπτουμε τις ημερήσιες ανάγκες μας, από τις τροφές ή/και ειδικά συμπληρώματα, ο οργανισμός μας στρέφεται στις αποθήκες ασβεστίου του, δηλαδή στα οστά, κι αρχίζει να απορροφά από αυτά τις ποσότητες που χρειάζεται, με αποτέλεσμα την πρόκληση αρχικά οστεοπενίας κι αργότερα οστεοπόρωσης.
Βιταμίνες D και C
Η D βοηθάει στην αφομοίωση του φωσφόρου και του ασβεστίου από τα οστά. Η C είναι απαραίτητη για την υγεία όλων των ιστών και ευνοεί την αφομοίωση του ασβεστίου.
Γαλακτομικά προϊόντα
Λόγω του περιεχομένου τους σε ασβέστιο, συμβάλλουν αποφασιστικά στην ανάπτυξη του σκελετού και στη θωράκισή του κατά της οστεοπόρωσης, γεγονός που τα καθιστά αναντικατάστατα για τα παιδιά και τους εφήβους και απολύτως απαραίτητα για όλους τους ενήλικες.
Διάγνωση οστεοπόρωσης
Η μέτρηση της οστικής πυκνότητας παρέχει τη μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια και επιπλέον ανιχνεύει και τις παραμικρές απώλειες οστικής μάζας. Η εξέταση ολοκληρώνεται σε λίγο χρόνο, η δόση ακτινοβολίας είναι ελάχιστη και τα αποτελέσματα δίνονται την ίδια ημέρα.
Έλλειψη ασβεστίου
Προκαλεί οστεοπενία, οστεοπόρωση, ραχίτιδα, μείωση αντοχής δοντιών, αυξημένη νευρικότητα, διαταραχές στον ύπνο, μυϊκούς πόνους, ορμονικά προβλήματα, μείωση της ανάπτυξης σε παιδιά και εφήβους.
Ζωικές πρωτεΐνες
Η επαρκής πρόσληψη πρωτεϊνών βοηθάει στην καλύτερη αφομοίωση του ασβεστίου. Η υπερβολική όμως κατανάλωση ζωικών πρωτεϊνών και κυρίως αυτών που προέρχονται από τα πολύ λιπαρά κρέατα, μειώνει την απορρόφηση και αυξάνει τις απώλειες του.
Ηλικία και φύλο
Η οστεοπόρωση δεν αποτελεί μία αποκλειστικά «γυναικεία» πάθηση, ούτε μία πάθηση της προχωρημένης ηλικίας - το πρόβλημα εμφανίζεται σε όλο και νεαρότερες ηλικίες και ο αριθμός των αντρών που προσβάλλεται από οστεοπόρωση αυξάνεται συνεχώς.
Θεραπεία
Για τη μάζα των οστών που χάθηκε, δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Με την εξατομικευμένη όμως αντιμετώπιση (φαρμακευτική αγωγή, χρήση συμπληρωμάτων ασβεστίου, ειδική διατροφή και άσκηση), η κατάσταση μπορεί να παραμείνει σχετικά στάσιμη ή να ελαττωθεί ο ρυθμός εξέλιξής της και να μειωθεί ο κίνδυνος καταγμάτων.
Ιδιαίτερες ανάγκες
Οι απαιτήσεις σε ασβέστιο είναι αυξημένες κατά την παιδική και εφηβική ηλικία και επίσης αυξάνουν σημαντικά κατά την εγκυμοσύνη, το θηλασμό, την εμμηνόπαυση και σε διάφορες καταστάσεις που εμποδίζουν την αφομοίωσή του (π.χ. πολλές φυτικές ίνες), αυξάνουν την αποβολή του (π.χ. διάρροιες) ή μεγιστοποιούν την αναγκαιότητά του (π.χ. κάταγμα).
Κάταγμα
Με εκδηλωμένη την οστεοπόρωση, μπορεί να προκληθεί «αυτόματο» κάταγμα, χωρίς δηλαδή να συντρέχει ιδιαίτερος λόγος, ακόμα και σε απλές δραστηριότητες, όπως το περπάτημα ή οι δουλειές του σπιτιού. Από τη στιγμή όμως που θα συμβεί κάποιο κάταγμα, επιταχύνεται η διαδικασία της οστεοπόρωσης και για αυτό αυξάνονται οι ανάγκες σε ασβέστιο.
Λαχανικά και χόρτα
Είναι βασικά στη διατροφή μας, αλλά δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως βασική πηγή πρόσληψης ασβεστίου, γιατί οι φυτικές ίνες και τα φυτικά και οξαλικά άλατα που περιέχουν, εμποδίζουν την πλήρη απορρόφησή του.
Μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες
Αν οι μετρήσεις της οστικής πυκνότητας δεν δείξουν πρόβλημα, τότε η καθημερινή πρόσληψη 1.000 mg ασβεστίου θεωρείται γενικά επαρκής. Σε περίπτωση όμως προβλήματος, η ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου πρέπει να αυξηθεί και –ενδεχομένως- να συνδυαστεί με συγκεκριμένη αντιοστεοπορωτική θεραπεία.
Νόσοι και φάρμακα
Ο κίνδυνος οστεοπόρωσης αυξάνεται σημαντικά σε υπερθυρεοειδισμό ή άλλο ενδοκρινικό πρόβλημα, ρευματοειδή αρθρίτιδα, νευρική ανορεξία, γαστρεντερική πάθηση που εμποδίζει την αφομοίωση ασβεστίου, πάθηση της χολής, των νεφρών, ή ηπατική ανεπάρκεια. Επίσης αυξάνεται σε περιπτώσεις μακροχρόνιας λήψης ορισμένων φαρμάκων, όπως κορτιζόνης, ηρεμιστικών, αντιεπιληπτικών, αντιόξινων, θυρεοειδικών ή αντιυπερτασικών.
Ξέρεις ότι
Η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καταγμάτων μέχρι και κατά 50%;
Οιστρογόνα
Αυξάνουν την απορρόφηση ασβεστίου. Καθώς όμως η ηλικία αυξάνεται, η παραγωγή οιστρογόνων μειώνεται και αυτό ευνοεί την απώλεια οστικής μάζας.
Προπόνηση δύναμης
Η προπόνηση με βάρη μειώνει τις απώλειες ασβεστίου από τα οστά των ενηλίκων και πιθανά διεγείρει την δημιουργία περισσότερων αποθεμάτων, εφόσον η πρόσληψη ασβεστίου, φωσφόρου και βιταμινών D και C είναι επαρκής.
Ραλοξιφαίνη
Χρησιμοποιείται ως θεραπευτική ή/και προληπτική αγωγή κατά της οστεοπόρωσης σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Όταν όμως η διατροφή δεν είναι επαρκής σε ασβέστιο, συνιστάται να λαμβάνονται μαζί και συμπληρώματα ασβεστίου.
Συμπληρώματα ασβεστίου
Ενισχύουν τη διατροφή μας, συμπληρώνουν τα «κενά» της, καλύπτουν τις πρόσθετες ανάγκες μας και βοηθούν στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση ανεπιθύμητων για την υγεία μας καταστάσεων, που δημιουργούνται από την έλλειψη, την ανεπαρκή πρόσληψη ή τη μειωμένη απορρόφηση ασβεστίου.
Τσιγάρο
Ο κίνδυνος οστεοπόρωσης είναι κατά 35-40% μεγαλύτερος στους καπνιστές και στις καπνίστριες, γιατί το κάπνισμα «κλέβει» από τα οστά μας ασβέστιο.
Υπερκατανάλωση
Η καθημερινή υπερβολική κατανάλωση κρέατος, λιπαρών, ανθρακούχων αναψυκτικών, καφέ, κακάο, σοκολάτας, αλατιού, φυτικών ινών και αλκοολούχων ποτών επηρεάζει αρνητικά την απορρόφηση ασβεστίου από το έντερο και ευνοούν την αποβολή του από τα ούρα.
Φώσφορος
Συστατικό όλων των κυττάρων του σώματος, ειδικά των οστών και των δοντιών, απαραίτητο για τη συγκράτηση του ασβεστίου στα οστά. Γάλα, τυρί, κρέας, ψάρι, πουλερικά, δημητριακά, όσπρια και ξηροί καρποί οι καλύτερες φυσικές πηγές του.
Χοληστερίνη
Τα εντελώς άπαχα γαλακτομικά προϊόντα και τα συμπληρώματα ασβεστίου δεν περιέχουν καθόλου χοληστερίνη – οπότε αποτελούν την ιδανική λύση για την πρόσληψη ασβεστίου σε περιπτώσεις υπερχοληστεριναιμίας.
Ψηλές και αδύνατες
Τα πιο λεπτά και λιγότερο συμπαγή οστά των λιπόβαρων γυναικών, χάνουν πιο εύκολα το περιεχόμενό τους σε ασβέστιο κι άλλα μεταλλικά άλατα και προσβάλλονται ευκολότερα από οστεοπόρωση, αν δεν ληφθούν εγκαίρως τα κατάλληλα μέτρα.
Ώστε (συμπέρασμα)
Παρά τις προόδους της επιστήμης, η μοναδική «θεραπεία» της οστεοπόρωσης εξακολουθεί να είναι η πρόληψή της και όσο πιο νωρίς αρχίσει αυτή, τόσο καλύτερα, αν και ποτέ δεν είναι αργά. Η ισορροπημένη διατροφή, η αποφυγή του καπνίσματος και η τακτική άσκηση συμβάλλουν στη δημιουργία αποθεμάτων και εφεδρειών ασβεστίου στα οστά και περιορίζουν τον ενδεχόμενο κίνδυνο. Φυσικά, η απαραίτητη συνθήκη πρόληψης είναι η καθημερινή λήψη επαρκών ποσοτήτων ασβεστίου και συστατικών που ευνοούν την απορρόφησή του.
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 53
Update: Μάιος 2016.
