Η επιδημία του αιμορραγικού πυρετού, γνωστού κι ως Έμπολα που πλήττει τη Δυτική Αφρική προκαλεί έντονη ανησυχία για την εξάπλωση της ασθένειας και πέραν των συνόρων των χωρών της Δυτικής Αφρικής. Και μπορεί απ΄όσα ακούς να έχεις τρομοκρατηθεί - και δικαίως αφού πρόκειται για ασθένεια σοβαρή δίχως συγκεκριμένη θεραπεία - αλλά γνωρίζεις περί τίνος πρόκειται; Μάθε όλα όσα πρέπει να ξέρεις για την ασθένεια.
Τι είναι ο Έμπολα;
Πρόκειται για έναν τροπικό ιό που εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1976 στο Κονγκό και εξαπλώνεται από σωματικά υγρά. Μάλιστα, επειδή ο φυσικός ξενιστής του ιού δεν έχει ακόμη ταυτοποιηθεί, ο τρόπος με τον οποίο αρχικά η επιδημία εμφανίστηκε στον άνθρωπο είναι άγνωστος. Ωστόσο, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο πρώτος ασθενής μολύνθηκε μέσω της επαφής με μολυσμένο ζώο, μάλλον πίθηκο ή μαϊμού ή νυχτερίδα.
Συμπτώματα: Πότε εμφανίζονται και ποιά είναι;
Τα συμπτώματα εμφανίζονται από 2 έως 21 ημέρες μετά την έκθεση στον ιό αλλά ο μέσος όρος είναι μεταξύ 8 και 10 ημερών. Συγκεκριμένα, αυτά είναι:
* Πυρετός
* Επίμονος και δυνατός πονοκέφαλος
* Πόνος μυών
* Αδυναμία
* Διάρροια
*Εμετός
* Κοιλιακός - στομαχικός πόνος
* Ανεξήγητη αιμοραγία και μώλωπες
Δύσκολη η διάγνωση: Τα συμπτώματα μοιάζουν με αυτά της ίωσης.
Αυτό είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα: η διάγνωση είναι εξαιρετικά δύσκολη τις πρώτες ημέρες. Τα πρώτα συμπτώματα του Έμπολα, μοιάζουν με αυτά της ίωσης ή άλλων ασθενειών όπως για παράδειγμα ο τυφοειδής πυρετός.
Πώς μεταδίδεται ο ιός;
Ο ιός μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο με την επαφή με σωματικά υγρά ενώ δεν μπορεί να μεταδοθεί αν δεν έχουν ήδη εμφανιστεί τα συμπώματα στον ασθενή. Σπέρμα σάλιο, ιδρώτας, εμετός, αίμα και κόπρανα, μητρικό γάλα κι όλες οι βλεννώδεις εκκρίσεις μπορούν να μεταδόσουν τον ιό. Ωστόσο, δεν μπορεί κάποιος να κολλήσει από τον αέρα ή το νερό ενώ δεν υπάρχουν ενδείξεις πως τα κουνούπια ή άλλα έντομα μπορούν να μεταδόσουν τον ιό. Θεωρητικά, ούτε το φαγητό μπορεί να μεταδώσει τον ιό, ωστόσο, υπάρχουν περιστατικά μόλυνσης μετά από επαφή με μολυσμένα αντικείμενα και μολυσμένο φαγητό ή επαφή με μολυσμένα ζώα. Για παράδειγμα, στην Αφρική, ο ιός Έμπολα μπορεί να εξαπλωθεί ως αποτέλεσμα του χειρισμού θηραμάτων (άγρια ζώα που θηρεύονται για τροφή) και επαφή με μολυσμένα νυχτερίδες. Ο ιός μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω της επαφής με αντικείμενα (όπως ρούχα, κλινοσκεπάσματα, βελόνες, σύριγγες / αιχμηρά αντικείμενα ή ιατρικό εξοπλισμό) που έχουν μολυνθεί με τον ιό ή με μολυσμένα ζώα.
Νυχτερίδες και θηλαστικά όπως οι μαϊμούδες και ο άνθρωπος φάινεται πως μπορούν να εξαπλώσουν τον ιό. Ως εκ τούτου, σε μεγάλο κίνδυνο βρίσκονται οι συγγενείς των ασθενών και το νοσηλευτικό-ιατρικό προσωπικό που αναλαμβάνει τη φροντίδα τους, μιας και μπορεί να έρθουν σε επαφή με μολυσμένο αίμα ή σωματικά υγρά των ασθενών.
Γι΄αυτό και στις περιπτώσεις που κάποιο νοσοκομείο δεχτεί περιστατικό έμπολα, ο ασθενής μπαίνει σε καραντίνα και το προσωπικό τηρεί μέτρα ασφαλείας και χρησιμοποιεί κατάλληλο προστατευτικό εξοπλισμό. κατά προτίμηση μιας χρήσης (μάσκες, ποδιές, γάντια, προστασία για τα μάτια κτλ) ενώ τα εργαλεία που δεν είναι μιας χρήσης πρέπει να αποστειρωθούν κατάλληλα πριν επαναχρησιμοποιηθούν γιατί αλλιώς μπορεί να υπάρξει επιδημία.
Ο ΠΟΥ προειδοποίησε επίσης ότι ο ιός μεταδίδεται επίσης από την επαφή με τα σώματα των νεκρών, όταν τα ετοιμάζουν για την ταφή.
Θεραπεία: Δεν υπάρχει εμβόλιο ή φάρμακο
Δεν υπάρχει εγκεκριμμένο εμβόλιο ή φάρμακο για τον Έμπολα, συνεπώς και δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία για τον ιό. Τα συμπτώματα αντιμετωπίζονται με συνεχή παρακολούθηση, ενυδάτωση και στοματική ή ενδοφλέβια παροχή υγρών και εξισορρόπηση των ηλεκτρολυτών. Επίσης ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στη διατήρηση των επιπέδων του οξυγόνοπυ και τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και της θεραπείας λοιμώξεων που τυχόν εμφανιστουν. Πειραματικά εμβόλια και θεραπείες βρίσκονται ήδη υπό ανάπτυξη αλλά ακόμη δεν έχουν δοκιμαστεί για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους.
Η ανάκαμψη από τον Έμπολα, εξαρτάται τόσο από την φροντίδα όσο κι από την ανοσολογική απόκριση του ασθενούς.
Μετά την ανάρρωση: Ο ιος "ζει" στο σπέρμα 3 μήνες μετά
Όταν κάποιος αναρρώσει κι ανακάμψει πλήρως, δεν μπορεί πλέν να μεταδόσει τον ιό. Ωστόσο, έχει αποδειχτεί πως ο ιός παραμένει "ζωντανός" στο σπέρμα έως και 3 μήνες! Συνεπώς η αποχή από το σεξ (συμπεριλαμμαβομένου και του στοματικού έρωτα) κρίνεται αναγκαία. Τα προφυλακτικά επίσης μπορούν να βοηθήσουν στη πρόληψη της εξάπλωσης της νόσου.
Τα άτομα που αναρρώνουν από τη μόλυνση Έμπολα αναπτύσσουν αντισώματα που διαρκούν για τουλάχιστον 10 χρόνια, ίσως και περισσότερο αν και μακροχρόνια μπορεί να εμφανίσουν επιπλοκές, όπως για παράδειγμα προβλήματα όρασης. Βέβαια, δεν είναι γνωστό αν μπορούν να μολυμθούν και με διαφορετικόσ τέλεχος του ιού.
Ταξιδεύεις σε χώρα που υπάρχουν κρούσματα; Πάρε μέτρα πρόληψης!
Αν ταξιδεύεις ή πρόκειται να βρεθείς σε περιοχή που πλήττεται από Έμπολα κάνε τα εξής:
* Τακτική υγιενή: πλύσιμο χεριών με σαπούνι και ζεστό νερό, αποστείρωση με αντισσυπτικό χεριών και αποφυγή με αίμα και σωματικά υγρά.
* Μην πιάνεις αντικείμενα που μπορεί να έχουν έρθει σε επαφή με αίμα ή σωματικά υγρά μολυσμένου ατόμου (ρούχα, κλινοσκεπάσματα, βελόνες, ιατρικός εξοπλισμός)
* Προσοχή στο φαγητό. Το κρέας πρέπει να είναι κατάλληλα μαγειρεμένο
* Μην αγγίξεις νυχτερίδες ή άλλα ζώα
* Απόφυγε νοσοκομεία και κλινικές που έχουν δεχτεί ασθενή με Έμπολα
* Ζητα ιατρική φροντίδα αν εμφανίσεις πυρετό, πονοκέφαλο, μυικό πόνο, διάρροια, εμετό, πόνο στο στομάχι και ανεξήγητο μελάνιασμα ή αιμοραγία.
