Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: Περίπου 20.000-30.000 ατυχήματα συμβαίνουν κάθε χρόνο στη χώρα μας. Περισσότερα από 1.500 άτομα χάνουν τη ζωή τους στην άσφαλτο. Πολλές χιλιάδες τραυματίες νοσηλεύονται σε σοβαρή κατάσταση. Κι αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι οι Έλληνες οδηγοί (ακόμα και μετά τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί) υποτιμούν την επήρεια του αλκοόλ και έχουν εξάρτηση από το κινητό τους. Επιπλέον, υπάρχουν και οι περιπτώσεις οδηγών που ακολουθούν κάποια φαρμακευτική αγωγή και οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν καν ότι «ένα στα πέντε φάρμακα επηρεάζει την ικανότητα της οδήγησης και ότι το 25% των τροχαίων ατυχημάτων οφείλονται άμεσα ή έμμεσα στη λήψη φαρμάκων. Πολλοί αγνοούν ακόμη ότι απαγορεύεται η οδήγηση μετά την τοπική χορήγηση οφθαλμολογικών φαρμάκων, κι αυτό γιατί ελαττώνουν την οπτική οξύτητα και την ικανότητα προσαρμογής των οφθαλμών.
1. Ποια φάρμακα να αποφεύγω όταν οδηγώ;
Οι κυριότερες κατηγορίες φαρμάκων που επηρεάζουν αποδεδειγμένα την ικανότητα της οδήγησης είναι:
- Αντιισταμινικά (χορηγούνται για την καταπολέμηση αλλεργιών, βρογχικού άσθματος και προκαλούν κυρίως υπνηλία).
- Αντιεμετικά (προκαλούν, μεταξύ άλλων, υπνηλία και αδυναμία συγκέντρωσης).
- Αντιυπερτασικά (λαμβάνονται για την καταπολέμηση της υπέρτασης, με σημαντικές παρενέργειες, όπως ίλιγγος, λιποθυμία, κόπωση, υπνηλία κ.ά.).
- Αντιδιαβητικά (όπως η ινσουλίνη και άλλα αντίστοιχα, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα υπογλυκαιμίας).
- Αντιψυχωτικά (χορηγούνται για θεραπεία ψυχικών παθήσεων).
- Αντιεπιληπτικά (επηρεάζουν σημαντικά την οδήγηση, η οποία σε εμφάνιση επιληπτικών κρίσεων πρέπει να διακόπτεται).
Προσοχή και στα αναλγητικά! Πολλές κατηγορίες αναλγητικών, ειδικά σε περιπτώσεις υπέρβασης της συνιστώμενης δοσολογίας ή σε συνδυασμό με κωδεΐνη, μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα οδήγησης με δραματικά αποτελέσματα.
Πολλά φάρμακα που, όταν λαμβάνονται μεμονωμένα, δεν επηρεάζουν σημαντικά την ικανότητα οδήγησης, είναι δυνατό να έχουν ολέθριες επιδράσεις όταν συγχορηγηθούν με άλλα σκευάσματα ή αλκοόλ.
2. Το κινητό, πιο επικίνδυνο και από το αλκοόλ
Όπως αποδεικνύεται πλέον από τα στατιστικά στοιχεία στη χώρα μας, 7 στα 10 ατυχήματα συμβαίνουν γιατί ο οδηγός την ώρα του ατυχήματος μιλούσε στο κινητό τηλέφωνο. Σύμφωνα με μελέτες του Πανεπιστημίου της Γιούτα, η κύρια αιτία πρόκλησης ατυχήματος σε οδήγηση με κινητό τηλέφωνο είναι ο μεγάλος βαθμός απόσπασης της προσοχής του οδηγού.
Κι αν χρησιμοποιώ hands-free; H χρήση κινητού τηλεφώνου με hands-free είναι το ίδιο επικίνδυνη με τη χρήση κινητού τηλεφώνου χωρίς hands-free. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι ο χρόνος αντίδρασης ενός νεαρού ενήλικου οδηγού όταν μιλάει στο κινητό αυξάνεται τόσο πολύ σαν να πρόκειται για υπερήλικο οδηγό και, επίσης, η ικανότητα οδήγησης ενός οδηγού που μιλάει στο κινητό τηλέφωνο μειώνεται στον ίδιο βαθμό όπως αν είχε στο αίμα του 0,08% αλκοόλ, δηλαδή σαν να ήταν μεθυσμένος.
Ολέθρια και τα SMS. Ακόμα χειρότερα είναι τα πράγματα όταν, ταυτόχρονα με την οδήγηση, προσπαθεί κάποιος να στείλει μήνυμα με το κινητό, καθώς έχει αποδειχτεί ότι, κατά τη διάρκεια αποστολής ενός μηνύματος, οι οδηγοί σπαταλούν 400% περισσότερο χρόνο κοιτάζοντας το κινητό απ’ ό,τι το δρόμο.
3. Μην υποτιμάς το «ένα ποτηράκι»…
Δεν υπάρχει ποσότητα οινοπνεύματος στο αίμα που να θεωρείται ακίνδυνη για την οδήγηση. Πρόσφατη έρευνα από τη βρετανική ΕΛΠΑ, τον RAC, έδειξε πως η κατανάλωση αλκοόλ, έστω και μικρότερης ποσότητας από την «επιτρεπτή», αλλοιώνει τις διαστάσεις του χώρου που κινείται ο οδηγός.
Πόσο απέχει το... αυτοκίνητο, ο πεζός, το περίπτερο; Ο οδηγός υπό την επήρεια αλκοόλ, ακόμη κι αν δεν έχει ξεπεράσει τα επιτρεπτά όρια, δεν μπορεί να υπολογίσει την απόσταση.
Έμπειρος οδηγός, αλλά... Το αλκοόλ μειώνει την ικανότητα να βλέπει μακριά τη νύχτα κατά 25%, με ταυτόχρονη εμφάνιση θολών και διπλών ή πολλαπλών ειδώλων.
Το αλκοόλ αυξάνει και την αίσθηση αυτοπεποίθησης. Συνεπώς, οι μεθυσμένοι οδηγοί υπερεκτιμούν τις δυνατότητές τους. Αυτό, σε συνδυασμό με την ανάληψη μεγαλύτερων ρίσκων (που την επιφέρει και πάλι το αλκοόλ), οδηγεί σε ατυχήματα.
Να θυμάσαι
- Επειδή οι περισσότερες φαρμακευτικές αγωγές εμφανίζουν ανεπιθύμητες ενέργειες, για κάθε φάρμακο πρέπει να συμβουλεύεσαι αποκλειστικά και μόνο το γιατρό σου, προκειμένου να είσαι ασφαλής στη διάρκεια της οδήγησης.
- Καμία ποσότητα αλκοολούχου ποτού δεν είναι «λιγάκι». Επίσης, κανενός είδους αλκοολούχο ποτό δεν θεωρείται ακίνδυνο. Όλα τα είδη, από την «αθώα» μπίρα της 5% περιεκτικότητας οινοπνεύματος μέχρι τα σκληρά αλκοολούχα του 40%, έχουν επίδραση στα αντανακλαστικά.
- Όταν οδηγείς και μιλάς στο κινητό, η προσοχή σου αποσπάται. Ο εγκέφαλός σου δεν συγκεντρώνεται στην πολύπλοκη και δύσκολη λειτουργία της οδήγησης, διότι εξαντλεί δυνάμεις για τη συζήτηση. Έτσι αυξάνεται ο κίνδυνος να προκληθεί ατύχημα.
- Κίνδυνο τροχαίου αποτελεί και η έλλειψη ύπνου, ειδικά όταν συνδυάζεται με χρήση ακόμη και μικρής ποσότητας αλκοόλ.
Και για κάθε ενδεχόμενο
- Μην μπαίνεις σε αυτοκίνητο το οποίο θα οδηγήσει άτομο που έχει πιει αλκοόλ. Προτίμησε να καλέσεις ένα ταξί για να πας στον προορισμό σου.
- Εάν έχεις καλεσμένους στο σπίτι σου, απόφυγε να τους προσφέρεις «σκληρά» αλκοολούχα ποτά.
- Είναι επίσης καλό να υπενθυμίζεις στους καλεσμένους σου τους κινδύνους που διατρέχουν κατά την οδήγηση, όταν τους βλέπεις να έχουν «παρεκτραπεί».
- Σταμάτα να προσφέρεις αλκοόλ περίπου μιάμιση ώρα πριν από το χρόνο κατά τον οποίο υπολογίζεις ότι το πάρτι ή το δείπνο σου θα τελειώσει και οι καλεσμένοι σου θα πρέπει να επιστρέψουν οδηγώντας στα σπίτια τους.
ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία τεύχος 125.
Επικαιροποίηση: Μάρτιος 2015.
