Εξήντα ντεσιμπέλ! Αυτή την ένταση θορύβου μπορεί ν’ ανεχθεί –χωρίς βλάβες– ο ανθρώπινος οργανισμός. Όμως οι περισσότεροι ζούμε σε πόλεις που βομβαρδίζονται από θορύβους άνω των 85 ντεσιμπέλ, ιδιαίτερα τώρα το καλοκαίρι που τα παράθυρα μένουν ανοιχτά, οι τηλεοράσεις παίζουν στη διαπασών, τα μηχανάκια αγκομαχούν στις ανηφόρες και οι δρόμοι γεμίζουν τραπεζάκια, παιδιά και αυτοκίνητα! Το αποτέλεσμα είναι, σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου του 12%-15% των παιδιών σχολικής ηλικίας, να έχουν ήδη μόνιμες βλάβες στην ακοή τους εξαιτίας των καθημερινών θορύβων, τους οποίους θεωρούμε δεδομένους στη ζωή μας, αλλά μόνο τέτοιοι δεν θα έπρεπε να είναι.

Σε ποια ένταση ο θόρυβος βλάπτει την ακοή μας;

Όπως υποστηρίζει ο δρ Μάικλ Ντ. Σάιντμαν, διευθυντής του Τμήματος Ωτορινολαρυγγολογίας στο νοσοκομείο Χένρι Φορντ του Μίσιγκαν: «Η ένταση του ήχου μετριέται σε ντεσιμπέλ (dB) και το επίπεδο που θεωρείται ότι μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στην ακοή είναι τα 85 dB – όσο δηλαδή εκπέμπει ένα σεσουάρ ή ένα μπλέντερ στην κουζίνα μας. Κανονικά λοιπόν για να προστατεύουμε την ακοή μας πρέπει να φοράμε ωτασπίδες όταν στεγνώνουμε τα μαλλιά μας, όταν κουρεύουμε το γρασίδι ή όταν βλέπουμε να έρχεται ένα ασθενοφόρο ή πυροσβεστικό με τη σειρήνα αναμμένη. Το ίδιο και όταν χρησιμοποιούμε το τρυπάνι, το ηλεκτρικό πριόνι ή κομπρεσέρ.

Παγίδα και η μουσική

Συχνά ο ήχος από τις φορητές συσκευές ξεπερνά τα... όρια. Μελέτη που πραγματοποίησε η Αμερικανική Εταιρεία Λόγου, Ομιλίας και Ακοής (ASLHA) έδειξε ότι το 35% των ενηλίκων και το 59% των εφήβων που ακούν μουσική με ακουστικά έχουν τον ήχο στη διαπασών. Όμως, εάν ακούς μουσική με τα ακουστικά τόσο δυνατά ώστε να την ακούν και οι διπλανοί σου, τότε προκαλείς «θανατηφόρα πλήγματα στην ακοή σου», επισημαίνει ο δρ Σάιντμαν.

Τι άλλο φέρνει η ηχορύπανση;

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, την Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ και άλλων ευρωπαϊκών οργανισμών, η ηχορύπανση εκτός του ότι βλάπτει την ακοή, ευθύνεται και για σοβαρές βλάβες τόσο του νευρικού όσο και του κυκλοφορικού συστήματος. Αυτές εκδηλώνονται με συμπτώματα ταχυκαρδίας, υπέρτασης, δύσπνοιας, ναυτίας, γαστρίτιδας και πονοκεφάλων.

Αρκετές όμως είναι και οι ψυχολογικές διαταραχές, όπως κακή διάθεση, εκνευρισμός, αυξημένη επιθετικότητα, κόπωση, άγχος, ημικρανίες και αϋπνίες. Επίσης, δυσχέρεια στην πνευματική εργασία που απαιτεί συγκέντρωση. Ακόμη, μείωση της παραγωγικότητας των εργαζομένων και της απόδοσης των μαθητών, που οφείλεται στον ερεθισμό και στην απόσπαση της προσοχής. Όσο για τις αϋπνίες που οφείλονται στους θορύβους, προκαλούν βλάβες στο νευρικό σύστημα και το στομάχι, ενώ αποδυναμώνουν και το ανοσοποιητικό σύστημα.

Οκτώ βήματα για να προλάβεις προβλήματα στην ακοή σου

1. Χαμήλωσε την ένταση των MP3 players, αν ακούς πολλές ώρες την ημέρα μουσική. Οι ειδικοί συστήνουν, όταν ακούς επί 40’ μουσική μέτριας έντασης με ακουστικά «ψείρες», να κάνεις ένα διάλειμμα 30’ για να προλαβαίνει το αυτί σου να «ξεκουράζεται».
2. Χαμήλωσε κατά μία ακουστική μονάδα και την ένταση της τηλεόρασής σου και κλείνε την κατά τη διάρκεια των γευμάτων σου.
3. Βάζε κάτω από θορυβώδεις συσκευές της κουζίνας ή άλλες απορροφητικό για τον ήχο υλικό, όπως για παράδειγμα παχύ λάστιχο ή κάτι ανάλογο.
4. Αν μένεις σε περιοχή με δρόμο μεγάλης κυκλοφορίας, μόνωσε το σπίτι σου από το θόρυβο με διπλά τζάμια.
5. Αν εργάζεσαι σε χώρους με δυνατούς θορύβους (άνω των 90 db), προμηθεύσου ειδικά ακουστικά προστασίας από το θόρυβο και προσπάθησε να κάνεις ανά μισή ώρα ένα 10λεπτο διάλειμμα.
6. Χρησιμοποιείς την κόρνα του αυτοκινήτου σου μόνον όταν χρειάζεται.
7. Απόφυγε να παραμένεις σε θορυβώδεις χώρους αναψυχής πάνω από δύο ώρες. Σύμφωνα με έρευνες, ειδικότερα τα clubs και οι μουσικές συναυλίες μπορούν να αποβούν καταστροφικά για την ακοή.
8. Να ελέγχεις την ακοή σου, ακόμα κι αν νομίζεις ότι δεν έχεις κανένα πρόβλημα.

Τι ξέρεις για τα αυτιά σου;

Είναι πολύ ευαίσθητα όργανα. Όταν ο ήχος μπει στο εσωτερικό τους, προκαλεί δόνηση του τυμπανικού υμένα. Οι δονήσεις μεταδίδονται στον κοχλία (ένα μικρό όργανο που έχει σχήμα σαλιγκαριού) και βρίσκεται στο έσω αυτί, όπου το υπάρχον υγρό τις μεταφέρει σε μια καλά τακτοποιημένη σειρά τριχωτών κυττάρων που εξυπηρετούν τις χαμηλές, τις μέσες και τις υψηλές συχνότητες. Ωστόσο, με τα χρόνια μπορεί σταδιακά να εμφανιστεί μια εξασθένηση της ακουστικής ικανότητας, με αποτέλεσμα τα τριχωτά κύτταρα να υφίστανται βλάβες είτε από τη φυσιολογική διεργασία της γήρανσης είτε εξαιτίας της μακροχρόνιας έκθεσης σε θορύβους. Εάν οι βλάβες αρχίσουν νωρίς στη ζωή, όπως συμβαίνει με τις σύγχρονες γενιές των iPod και των mp4, τότε στη μέση ηλικία είναι πολύ πιθανό να δυσκολεύεται κάποιος να καταλάβει τι του λένε, εκτιμούν οι ειδικοί από την Αμερικανική Εταιρεία Ωτολογίας.

Nα θυμάσαι:

• Η βλαπτική επίδραση του θορύβου εξαρτάται από την ένταση, τη συχνότητα και τη διάρκειά του αλλά και από την ευαισθησία του ατόμου. Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, ήχος 90 ντεσιμπέλ που ακούγεται επί 40 ώρες είναι δυνατόν να προκαλέσει ακουστική βλάβη στο 15% του πληθυσμού. Ο μόνος τρόπος προφύλαξης λοιπόν είναι ν’ αποφεύγεται η έκθεση σε ήχους με ένταση που υπερβαίνει τα 85 ντεσιμπέλ.
• Με την πάροδο του χρόνου έντονοι ήχοι από διάφορες πηγές –μουσικές συσκευές, μηχανήματα (π.χ. μηχάνημα κοπής των χόρτων), εργαλεία μεγάλης ισχύος, ραδιόφωνα– μπορούν να βλάψουν τα τριχωτά κύτταρα στο εσωτερικό του κοχλία και να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη στην ακοή.
• Ορισμένα επίσης φάρμακα, όπως η ασπιρίνη (σε υψηλές δόσεις) ή τα διουρητικά, μπορούν επίσης να προκαλέσουν πρεσβυακουσία (βαρηκοΐα που σχετίζεται με την ηλικία).
• Η απώλεια ακοής (ή βαρηκοΐα) είναι το αποτέλεσμα βλάβης σε ένα ή περισσότερα τμήματα του έξω, μέσου ή έσω αυτιού.
• Μια αρκετά σταθερή και ενοχλητική κατάσταση που συνήθως συνοδεύει τη βαρηκοΐα είναι και οι εμβοές ( βούισμα των αυτιών). Εμφανίζονται μερικές ώρες μετά την επίδραση ενός θορύβου και συνήθως υποχωρούν. Αν όμως ο θόρυβος είναι έντονος ή η διάρκειά του είναι μεγάλη, τότε οι εμβοές μπορεί να γίνουν μόνιμες.
• Η απώλεια ακοής διαγιγνώσκεται αποκλειστικά από κάποιον ειδικό, π.χ. ακουολόγο ή ΩΡΛ. Ο εν λόγω ειδικός θα ελέγξει την ακοή σας για να προσδιορίσει τον τύπο και τη σοβαρότητα τυχόν βαρηκοΐας. Στη συνέχεια τα αποτελέσματα της εξέτασης αναπαρίστανται με τη βοήθεια ενός ακουογράμματος.

Προσοχή στα παιδιά

Και τα παιδικά παιχνίδια μπορεί να εκπέμπουν ήχους που βλάπτουν την ακοή. Η Αμερικανική Εταιρεία Λόγου, Ομιλίας και Ακοής (ASLHA) αναφέρει ότι δυνητικά ηχηρά παιχνίδια είναι τα όπλα, οι κούκλες που μιλάνε, τα αυτοκινητάκια με κόρνες και σειρήνες, τα γουόκι τόκι, τα μουσικά όργανα και πολλά άλλα.

ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 161

Επικαιροποίηση: Ιούλιος 2015.