Τα δέκατα είναι χαμηλή πυρετική κίνηση του οργανισμού. Πρόκειται για θερμοκρασία που αναπτύσσει το σώμα πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα, δηλαδή πάνω από 37,0 για τις πρωινές ώρες και πάνω από 37,2 για τις απογευματινές ώρες, ως ένα είδος άμυνας απέναντι σε κάθε παθογόνο παράγοντα που προσπαθεί να αναπτυχθεί μέσα σ΄ αυτό. Εμφανίζεται συχνά στο απλό κρυολόγημα, απ΄ το οποίο όλοι μας έχουμε ταλαιπωρηθεί σε κάποια περίοδο της ζωής μας, αλλά δεν αποκλείεται να αποτελεί και προάγγελο μιας πιο σοβαρής νόσου. Ο κ. Ιωάννης Μπαραμπούτης, παθολόγος-λοιμωξιολόγος, μας ξεδιαλύνει τα σκαμπανεβάσματα του θερμομέτρου.
Δεν κάνουν διακρίσεις
Συνήθως κανείς δεν γλιτώνει απ΄ αυτά, αλλά όπως διευκρινίζει ο κ. Μπαραμπούτης «το θέμα με τα δέκατα είναι ότι υπάρχουν αρκετές ανακρίβειες ή δοξασίες, αν θέλετε, που κυκλοφορούν στον κόσμο από παλιά και έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι κάποιες φορές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για νόσημα που έρχεται. Με την έννοια αυτή τα δέκατα δεν θα προσβάλλουν όλο τον κόσμο, αλλά οι περισσότεροι σε κάποια στιγμή, συνήθως λόγω λοίμωξης του αναπνευστικού, ενός απλού κρυολογήματος δηλαδή, θα εμφανίσουν χαμηλή δεκατική κίνηση για περιορισμένο χρονικό διάστημα».
Τι μπορεί να κρύβουν
Υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες νοσημάτων τα οποία εμφανίζονται με πυρετό:
- τα λοιμώδη νοσήματα (ιώσεις, λοιμώξεις από μικρόβια και άλλους μικροοργανισμούς)
- τα ρευματικά νοσήματα
- οι κακοήθειες (νεοπλάσματα ή καρκίνοι)
«Αυτά τα νοσήματα θεωρητικά μπορούν σε κάποιο σημείο της πορείας τους να εμφανιστούν με χαμηλή πυρετική κίνηση. Κάποια από αυτά, όμως, όπως γίνεται αντιληπτό, είναι αρκετά ή πολύ σοβαρά και, στις περιπτώσεις αυτές, τα δέκατα πραγματικά αποτελούν σύμπτωμα ενός σοβαρού προβλήματος. Σ΄ αυτήν την περίπτωση, συνήθως τα δέκατα ή παραμένουν για πολύ ή μεταπίπτουν σε υψηλότερες θερμοκρασίες-πραγματικό πυρετό και επίσης, αργά ή γρήγορα, συνδυάζονται με εμφάνιση και άλλων συμπτωμάτων. Τότε πρέπει οπωσδήποτε να διερευνώνται», σημειώνει ο κ. Μπαραμπούτης.
Επίσης, άλλες διαταραχές, όπως ο υπερθυρεοειδισμός, μπορούν να περιλαμβάνουν στον τρόπο που εκδηλώνονται και χαμηλό, συνήθως, πυρετό, ενώ μια αρκετά συχνή αιτία που προκαλεί δέκατα είναι και η λήψη ορισμένων φαρμάκων, που ως παρενέργειά τους έχουν μια μικρή αλλαγή στο στάτους της θερμορρύθμισης του οργανισμού. Κλασικό παράδειγμα είναι κάποια παλαιότερα ψυχοφάρμακα, αλλά και η θυροξίνη, η οποία όταν δεν είναι καλά ρυθμισμένη και βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα ενδέχεται να ανεβάσει λίγο τη θερμοκρασία.
Ωστόσο η πιο συχνή αιτία είναι οι ιώσεις, όπου συνήθως τα δέκατα διαρκούν για λίγες μέρες, με κάποιες εξαιρέσεις, όπως η λοιμώδης μονοπυρήνωση, όπου οι χαμηλοί πυρετοί μπορούν να διαρκέσουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
«Αυτό που μας λέει η εμπειρία στην κλινική πράξη είναι ότι δέκατα από μόνα τους τα οποία στη συνέχεια δεν προχωρούν σε πιο υψηλές θερμοκρασίες ή δεν συνοδεύονται και από άλλα συμπτώματα δεν είναι σημάδι κακού νοσήματος», τονίζει ο κ. Μπαραμπούτης.
Προσοχή στη θερμομέτρηση
Είναι πολλά τα αίτια που μπορεί να φέρουν δέκατα. Συχνό φαινόμενο όμως είναι και η λάθος θερμομέτρηση!
«Μπορεί να φαίνεται περίεργο, αλλά από τα πρώτα που κάνουμε όταν κάποιος μας λέει ότι έχω χαμηλό πυρετό είναι να ελέγξουμε το θερμόμετρο και να βεβαιωθούμε ότι κάνει σωστά τη θερμομέτρηση. Επομένως, αποκλείουμε πρώτα λάθη τεχνικά και μετά ψάχνουμε τις άλλες αιτίες».
Η σωστή θερμομέτρηση εξαρτάται από το θερμόμετρο- άλλα είναι φτιαγμένα για να μπαίνουν στο στόμα, άλλα στη μασχάλη. Ακολούθησε τις οδηγίες του θερμομέτρου και μέτρησε με προσοχή τη θερμοκρασία σου εφόσον αισθάνεσαι ζέστη ή σύγκρυο. Τη διαδικασία αυτή πρέπει να την κάνεις πρωί και βράδυ ή οποτεδήποτε άλλοτε νιώθεις αυτό το αίσθημα της θέρμης.
Γιατί ο οργανισμός αντιδρά με δέκατα;
Ο οργανισμός αντιδρά στο αίτιο που πάει να τον προσβάλει με τον πυρετό. Υπάρχουν μελέτες που υποδεικνύουν ότι η αυξημένη θερμοκρασία του σώματος μπορεί να βοηθά τον οργανισμό με την έννοια ότι ενεργοποιείται καλύτερα η άμυνα έναντι του εισβολέα. Αυτό βέβαια δεν θα πρέπει να συγχέεται με την περίπτωση της θερμοπληξίας, όπου τα συστήματα ρύθμισης της θερμοκρασίας του σώματος δεν λειτουργούν και η αυξημένη θερμοκρασία είναι εξαιρετικά επιζήμια και επικίνδυνη για τη ζωή.
Στο γιατρό γρήγορα όταν:
Συνεχίζονται οι υψηλότερες του κανονικού θερμοκρασίες (το πρωί η θερμοκρασία δεν θα πρέπει να ξεπερνά τους 37 βαθμούς και το βράδυ τους 37,2) έστω κι αν δεν υπάρχουν άλλα εμφανή συμπτώματα. Και άμεσα όταν δεις ότι η θερμοκρασία συνεχίζει να ανεβαίνει ή όταν υπάρχουν και άλλα συμπτώματα.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Σημασία δεν έχουν μόνο τα δέκατα αλλά και ποιος οργανισμός τα παρουσιάζει. «Αν είναι ένα κατά τα άλλα υγιές άτομο, χωρίς προβλήματα υγείας, εκεί θα έλεγα ότι ανησυχούμε λιγότερο, δεν πανικοβαλλόμαστε. Δηλαδή, μετράμε τη θερμοκρασία μας πρωί –βράδυ, κρατάμε ημερολόγιο και πάμε στο γιατρό. Είναι άλλη η αντιμετώπιση σ΄ ένα τέτοιο άτομο από κάποιον που έχει χρόνια προβλήματα υγείας. Για παράδειγμα, έχει χρόνιο καρδιακό ή αναπνευστικό πρόβλημα, νεφρική ανεπάρκεια κ.ά.. Επίσης μας ανησυχούν ιδιαίτερα οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς, δηλαδή αυτοί που πάσχουν από κακοήθειες, υποβάλλονται σε χημειοθεραπείες, λαμβάνουν κορτικοειδή σε μεγάλες δόσεις, ή έχουν κάνει μεταμόσχευση μυελού των οστών, νεφρών, ήπατος κ.ά.. Κι αυτό γιατί παίρνουν φάρμακα τα οποία αλλάζουν την απόκριση του πυρετού και είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε λοιμώξεις οι οποίες μπορούν να τους προκαλέσουν πολύ μεγάλο πρόβλημα. Εκεί ακόμα και τα δέκατα μας φοβίζουν και δεν είναι παράξενο να δείτε για δέκατα κάποιος να μπαίνει στο νοσοκομείο».
ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΒΗ ΠΑΣΠΑΛΑΡΗ
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 90
Update: Σεπτέμβριος 2015.
