Είσαι από εκείνους που αμελούν την προγραμματισμένη επίσκεψη στον οφθαλμίατρο ακόμα και όταν υπάρχει ειδικός λόγος ή δεν σκέφτεσαι την οφθαλμολογική εξέταση επειδή πιστεύεις ότι η όρασή σου είναι καλή; Και στις δύο περιπτώσεις κάνεις μέγα λάθος. Γιατί υπάρχουν ασθένειες που μπορεί να προκαλέσουν ανεπανόρθωτες βλάβες τόσο στα μάτια όσο και σε άλλα ζωτικά όργανα του σώματος, πολλές από τις οποίες είναι δυνατόν να διαγνωστούν με ένα απλό, οφθαλμολογικό τσεκάπ. Δες, λοιπόν, ποιες είναι αυτές αλλά και ποια σημάδια στην όραση πρέπει να σε βάλουν σε υποψία.

Χρωματιστοί δακτύλιοι γύρω από την ίριδα

ΣΗΜΑΔΙ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ ΓΙΑ…

Χοληστερίνη

Η εμφάνιση λευκού δακτυλίου γύρω από την ίριδα μπορεί να αποτελεί ένδειξη υψηλής χοληστερίνης. Όπως εξηγεί ο πρόεδρος του Βασιλικού Κολεγίου Οπτομετρών, Κέβιν Λιούις: «Προκαλείται από την εναπόθεση λίπους στον κερατοειδή και εξαφανίζεται συνήθως με τη σωστή θεραπεία και την αλλαγή του τρόπου ζωής. Ένας δακτύλιος στο χρώμα του χαλκού, αντιθέτως, μπορεί να αποτελεί ένδειξη της νόσου του Wilson, μια σπάνια γενετική διαταραχή που προκαλείται από τη συσσώρευση χαλκού στον οργανισμό». Επίσης, σύμφωνα με τους ειδικούς, τα αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης συνδέονται και με την εμφάνιση μικροσκοπικών λευκών λιπωμάτων στα βλέφαρα, καθώς η υψηλή χοληστερίνη στο αίμα οδηγεί στο σχηματισμό μιας ουσίας που ονομάζεται πλάκα και συσσωρεύεται σε μέρη που υπάρχει πλούσια ροή αίματος, όπως τα μάτια.

ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ: Επικοινώνησε άμεσα με τον παθολόγο σου, ο οποίος θα σε συμβουλέψει να μειώσεις την κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών και, φυσικά, να ελέγξεις τη χοληστερίνη σου. Αν η τιμή της υπερβαίνει τα 240 mg, ίσως χρειαστείς φαρμακευτική αντιμετώπιση. Καλό είναι, επίσης, να καθιερώσεις στο καθημερινό σου διαιτολόγιο τροφές που βοηθούν στην καταπολέμηση της.

Κοκκίνισμα στο άσπρο τμήμα του ματιού

ΣΗΜΑΔΙ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ ΓΙΑ…

Κόπωση ή υπέρταση

Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες για τα κοκκινισμένα μάτια. Κάποιες μπορεί να είναι σοβαρές, ενώ κάποιες άλλες δεν κρύβουν κάτι το ανησυχητικό. Αν π.χ. τα μάτια σου κοκκινίζουν συχνά, ενδέχεται να πάσχεις από κόπωση (η κόπωση δημιουργεί διαστολή στα αγγεία του µατιού και κατ’ επέκταση την αλλαγή του χρώματός τους). Οι επίμονες κόκκινες κηλίδες στο λευκό και των δύο ματιών μπορεί επίσης να αποτελούν ένδειξη υπέρτασης, καθώς η αυξημένη αρτηριακή πίεση προκαλεί διαστολή των αιμοφόρων αγγείων. Σε περίπτωση ωστόσο που το ένα μάτι κοκκινίσει ξαφνικά, χωρίς κανένα άλλο σύμπτωμα, τότε το πρόβλημα μπορεί να είναι η αιμορραγία του λευκού χιτώνα, φαινόμενο ιδιαίτερα συχνό σε μεγάλης ηλικίας άτομα. Ακόμα, μεταξύ των αιτιών που κάνουν τα μάτια να κοκκινίζουν συμπεριλαμβάνονται η υπερβολική χρήση φακών επαφής, µια αλλεργική αντίδραση ή φλεγµονή στην επιφάνεια του ματιού κ.ά.

ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ: Σε κάθε περίπτωση ερυθρότητα που επιμένει, είτε εμφανίζεται μόνη είτε συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα (όπως δακρύρροια, τσίμπλες, άλγος, θολή όρασης, οίδημα βλεφάρων κ.λπ.), θα πρέπει να εκτιμάται από οφθαλμίατρο.

Ξηροφθαλμία

ΣΗΜΑΔΙ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ ΓΙΑ…

Σύνδρομο Sjogren κ.ά.

Η εργασία σε κλιματιζόμενους χώρους ή η κακή χρήση των φακών επαφής μπορούν να οδηγήσουν σε ξηρότητα των οφθαλμών. Η ξηροφθαλμία μπορεί ακόμα να οφείλεται στο σύνδρομο Sjogren, μια αυτοάνοση πάθηση που επηρεάζει μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Σε αυτή την περίπτωση ο οργανισμός επιτίθεται στους εξωκρινείς αδένες και συγκεκριμένα στους δακρυϊκούς, οδηγώντας σε αφύσικη ξηρότητα των οφθαλμών. Επίσης είναι γνωστό ότι οι ορμονικές αλλαγές που συντελούνται κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης επηρεάζουν, μεταξύ άλλων, και τους μηχανισμούς λίπανσης των οφθαλμών. Κατά συνέπεια, η δακρυϊκή στοιβάδα αποτελείται από μικρότερη ποσότητα υγρασίας. Αλλη αιτία ξηροφθαλμίας αποτελεί η κερατίτιδα, η οποία προκαλείται όταν τα βλέφαρα δεν κλείνουν καλά κατά τη διάρκεια του ύπνου.

ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ: Τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας μπορούν να ανακουφιστούν προσωρινά με τη χρήση τεχνητών δακρύων. Ωστόσο, η επίσκεψή σου στον οφθαλμίατρο κρίνεται απαραίτητη για τη σωστή αντιμετώπιση όλων των παραπάνω περιπτώσεων.

Πόνος στα μάτια και θολή όραση

ΣΗΜΑΔΙ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ ΓΙΑ…

Γλαύκωμα αν είσαι πάνω από 40

Αν έχεις πονοκέφαλο, θολή όραση, πόνο στα μάτια, ναυτία και είσαι πάνω από 40, ενδεχομένως να πάσχεις από γλαύκωμα. Πρόκειται για μια ομάδα παθήσεων του οφθαλμού, οι οποίες έχουν κοινό χαρακτηριστικό τη βλάβη του οπτικού νεύρου (το οπτικό νεύρο είναι υπεύθυνο για τη μεταφορά των εικόνων από τον οφθαλμό στον εγκέφαλο). Όπως επισημαίνουν από την Ελληνική Εταιρεία Γλαυκώματος, άτομα υψηλού κινδύνου είναι οι χρήστες στεροειδών (κορτιζόνης), τα μέλη οικογενειών με γλαύκωμα αλλά και τα άτομα που έχουν υποστεί κάποιο οφθαλμικό τραυματισμό (π.χ. αθλητικές κακώσεις που συμβαίνουν στο τένις, στην πυγμαχία κ.α.). Από γλαύκωμα κινδυνεύουν, επίσης, οι μύωπες, οι διαβητικοί και οι υπερτασικοί.

ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ: Ο προληπτικός έλεγχος, ο οποίος θα περιλαμβάνει μέτρηση της πίεσης των ματιών, είναι απαραίτητος κάθε δύο χρόνια για όλα τα άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών, καθώς έχει μεγάλη σημασία η πρώιμη διάγνωση αλλά και η αντιμετώπιση της νόσου όσο το δυνατόν νωρίτερα. Και αυτό γιατί παρά το γεγονός ότι οι βλάβες που προκαλεί το γλαύκωμα δεν διορθώνονται, σήμερα η υπάρχουσα θεραπευτική αγωγή με τα ειδικά κολλύρια μπορεί να αποτρέψει την περαιτέρω απώλεια της όρασης και να σταματήσει την καταστροφή των οπτικών νεύρων.

Κυματιστές γραμμές ή «σκοτώματα»

ΣΗΜΑΔΙ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ ΓΙΑ…

Ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας

Οι αλλαγές αυτές στην όραση δηλώνουν μια σοβαρή οπτική διαταραχή, που ονομάζεται ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ), η οποία, σταδιακά και αναπόφευκτα οδηγεί στην απώλεια της κεντρικής όρασης (που είναι υπεύθυνη για την αναγνώριση προσώπων, την ανάγνωση, την οδήγηση και άλλες καθημερινές δραστηριότητες). Σύμφωνα με πρόσφατες επισημάνσεις της Ελληνικής Ομοσπονδίας Οφθαλμολογικών Εταιρειών (ΕΟΟΕ): Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας εκδηλώνεται σε άτομα με κληρονομική προδιάθεση, σε καπνιστές και σε όσους εκτίθενται στην ηλιακή ακτινοβολία χωρίς προφυλάξεις.

ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ: Θα πρέπει να επισκεφθεις αμέσως τον ειδικό οφθαλμίατρο, καθώς η έγκαιρη διάγνωση της ωχράς κηλίδας και η άμεση εισαγωγή σε θεραπεία κρίνονται επιβεβλημένες. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, η εφαρμογή θεραπείας με ενέσεις στο εσωτερικό του ματιού (ενδοϋαλοειδικές εκχύσεις φαρμάκων) έχει εξαιρετικά αποτελέσματα στους ασθενείς με τη συγκεκριμένη νόσο.

Αλλοίωση των αγγείων του αμφιβληστροειδούς

ΣΗΜΑΔΙ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ ΓΙΑ…

Διαβήτη

Ο διαβήτης μπορεί να προσβάλει διάφορα σημεία του ματιού, ένα από τα οποία είναι ο αμφιβληστροειδής χιτώνας, που αντιστοιχεί στο βυθό του ματιού. Μία από τις συνέπειες του διαβήτη, λοιπόν, είναι και η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, δηλαδή η προσβολή των μικρών (τριχοειδών) αγγείων του αμφιβληστροειδούς (λόγω του υψηλού σακχάρου στο αίμα). Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια αφορά όλους τους διαβητικούς ασθενείς, είτε είναι ινσουλινοεξαρτώμενοι (τύπος 1) νεαροί σε ηλικία είτε είναι μη ινσουλινοεξαρτώμενοι (τύπος 2) και εμφανίζουν την πάθηση σε μεγαλύτερες ηλικίες.

ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ: Αν η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια μείνει χωρίς παρακολούθηση και θεραπεία, οι συνέπειες για την όραση μπορεί να είναι πολύ σοβαρές και να οδηγήσουν ακόμα και στην τύφλωση. Επειδή λοιπόν δυστυχώς και σε αυτή την πάθηση δεν υπάρχουν συμπτώματα στα αρχικά στάδια, η βυθοσκόπηση (ή οφθαλμοσκόπηση) είναι η βασική εξέταση που επιβάλλεται να κάνει συχνά ο διαβητικός ασθενής. Αν υπάρχουν αλλοιώσεις, τότε καλό είναι οι επισκέψεις να γίνονται κάθε 3 με 4 μήνες, έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα να προβλεφθούν έγκαιρα οι βλάβες.

Να θυμάσαι

• Οι παθήσεις που ανιχνεύονται με τον τακτικό οφθαλμολογικό έλεγχο μπορεί να είναι μόνο του ματιού (γλαύκωμα, εκφυλισμός ωχρής κηλίδας) ή, αντίθετα, να πρόκειται για γενικευμένες νόσους με επιπτώσεις στην όραση (διαβήτης, υψηλή πίεση κ.ά.).
• Πολλές ασθένειες που επηρεάζουν τα μάτια δεν έχουν στα αρχικά στάδια προειδοποιητικά σημεία ή συμπτώματα. Για τους λόγους αυτούς είναι πολύ σημαντικό να γίνονται εξετάσεις των ματιών σε τακτική βάση.
• Οι τακτικές εξετάσεις των ματιών είναι ακόμη πιο επιτακτικές για άτομα άνω των 60 ετών, τους διαβητικούς, τους υπερτασικούς (ασθενείς που πάσχουν από υψηλή πίεση) και για άτομα με οικογενειακό ιστορικό οφθαλμικών παθήσεων.

Στο γιατρό ολοταχώς!

Τα σημάδια και τα συμπτώματα που επιβάλλουν άμεση οφθαλμολογική εξέταση, ανεξαρτήτως ηλικίας, είναι:

• Ξαφνική μείωση της όρασης, απώλεια ή παραμόρφωση των παρατηρούμενων αντικειμένων.
• Πόνος μέσα και γύρω από τα μάτια.
• Υπερβολική δακρύρροια ή εκκρίσεις από τα μάτια.
• Πρήξιμο των βλεφάρων ή πρόπτωση του βολβού (εξόφθαλμος).
• Διπλωπία.
• Λάμψεις, φωτεινοί κύκλοι γύρω από τα φώτα ή αντίληψη κινουμένων σχηματισμών (μυγάκια, αράχνες, αραιό δίχτυ, καπνός κ.λπ.).
• Ξαφνικός στραβισμός ή εκτροπή του ματιού.
• Αλλαγή στο χρώμα της ίριδας.

* Οι πληροφορίες είναι ενημερωτικές και δεν υποκαθιστούν τις επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες ή τις προσωπικές συμβουλές των γιατρών.

ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 154
Update: Ιανουάριος 2017