Μήπως τελευταία εμφανίζεις κούραση, υποτονικότητα, ανωμαλίες στην περίοδο και ενώ δεν έχεις αλλάξει τις διατροφικές σου συνήθειες, «παίρνεις» το ένα κιλό μετά το άλλο; Από την άλλη πλευρά, μήπως βρίσκεσαι συνεχώς σε υπερένταση, έχεις συχνές εφιδρώσεις, ταχυκαρδίες και χωρίς να κάνεις δίαιτα χάνεις βάρος;

Πριν αναρωτηθείς για το τι μπορεί να σου συμβαίνει, έλεγξε το θυρεοειδή σου. Όπως τονίζουν οι ειδικοί της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας: «Περισσότεροι από 300.000.000 άνθρωποι παγκοσμίως αντιμετωπίζουν προβλήματα με το θυρεοειδή τους, το πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι περισσότεροι από τους μισούς αγνοούν την κατάστασή τους, όπως αγνοούν και τη σπουδαιότητα του οργάνου αυτού».

Τι ακριβώς είναι ο θυρεοειδής;

Πρόκειται για τον αδένα σε σχήμα πεταλούδας, που βρίσκεται στη βάση του λαιμού (μπροστά από την τραχεία) και όπως επισημαίνει η κ. Μαρία Αλεβιζάκη, αναπλ. καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας : «Η βασική λειτουργία του είναι η παραγωγή σημαντικών ορμονών (T3 και Τ4), οι οποίες επηρεάζουν πολλές λειτουργίες του οργανισμού (της καρδιάς, του εγκεφάλου του κεντρικού και νευρικού συστήματος, ορισμένων ενδοκρινών αδένων, κ.ά.). Aποτελεί επίσης τον κύριο “ρυθμιστή” του μεταβολισμού. Γίνεται αντιληπτό επομένως, ότι ο θυρεοειδής αδένας παράγοντας και εκκρίνοντας, στην κατάλληλη κάθε φορά χρονική στιγμή και στην απαιτούμενη ποσότητα, τις ορμόνες του συμμετέχει ενεργά στην ομοιοστασία του οργανισμού. Όμως, καμιά φορά απορυθμίζεται, παρουσιάζοντας ανάλογα την περίπτωση τα λεγόμενα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού (υπολειτουργία) ή υπερθυρεοειδισμού (υπερλειτουργία) με σοβαρές συνήθως συνέπειες για την υγεία».

Πώς θα καταλάβω εάν ο θυρεοειδής μου υπολειτουργεί;

Τα πιο κοινά σημάδια είναι η ανεξήγητη αύξηση βάρους, αλλά και η δυσκολία στο να χάσεις βάρος (παρά την δίαιτα και την άσκηση), η κούραση, η υπνηλία, οι διαταραχές στη διάθεση, ο πόνος στις αρθρώσεις, η δυσκοιλιότητα. Επίσης στις γυναίκες μπορεί να παρατηρηθούν ανωμαλίες στην έμμηνο ρύση, προβλήματα γονιμότητας, εύθραυστα μαλλιά ή νύχια και ξηρό δέρμα με τάση απολέπισης.

ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΤΙ ΚΑΝΩ; H θεραπεία του υποθυρεοειδισμού συνίσταται στη χορήγηση από το στόμα (υπό μορφή χαπιού) της ορμόνης που λείπει, ενώ για τη διάγνωση ο προσδιορισμός των θυρεοειδικών ορμονών (που γίνεται με ειδικές εξετάσεις αίματος) σε συνδυασμό με το υπερηχογράφημα και το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς, είναι συνήθως αρκετά.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Ο υποθυρεοειδισμός αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως μπορεί να οδηγήσει τους ασθενείς ακόμα και σε κώμα. Επιπλέον, συσχετίζεται με υψηλή αρτηριακή πίεση και αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης (σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για καρδιακή νόσο, Αλτσχάιμερ και στειρότητα στις γυναίκες).

Και εάν ο θυρεοειδής μου υπερλειτουργεί;

Τα «ύποπτα» σημάδια στην περίπτωση υπερλειτουργίας του θυρεοειδή είναι: η πιθανή απώλεια βάρους (ακόμα και όταν έχεις μεγαλύτερη όρεξη και τρως περισσότερο από ότι τρώγατε πριν), η νευρικότητα και η ευερεθιστικότητα, η αυξημένη εφίδρωση, η αδυναμία και δυσκολία στον ύπνο, οι συχνές κενώσεις του εντέρου. Άλλα συμπτώματα που πρέπει επίσης να σου κινήσουν τις υποψίες για υπερθυρεοειδισμό είναι τα προβλήματα στα μάτια (συνήθως βγαίνουν προς τα έξω) η τριχόπτωση, το τρέμουλο στα χέρια, η επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού και η διαταραχή της εμμήνου ρύσης (στις γυναίκες).

ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΤΙ ΚΑΝΩ; Η θεραπευτική αντιμετώπιση του υπερθυρεοειδισμού γίνεται είτε με τη χορήγηση ειδικών αντιθυρεοειδικών φαρμάκων είτε με τη χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου, είτε τέλος με χειρουργική αφαίρεση τμήματος ή και ολόκληρου του θυρεοειδούς. Kαι σε αυτή την περίπτωση, η διάγνωση γίνεται με ειδικές εξετάσεις αίματος όπου προσδιορίζονται οι θυρεοειδικές ορμόνες. Οι τελευταίες, μαζί με το υπερηχογράφημα και το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς, δίνουν τις απαραίτητες πληροφορίες για τη συγκεκριμένη δυσλειτουργία.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Ο υπερθυρεοειδισμός αν δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή αρρυθμία ακόμα και σε καρδιακή προσβολή. Επίσης, όταν ο θυρεοειδής υπερλειτουργεί αυξάνει στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες τον κίνδυνο οστεοπόρωσης και στις εγκύους τον κίνδυνο αποβολών και πρόωρου τοκετού.

Κι εγώ που έχω όζους, τι πρέπει να κάνω;

Oι όζοι είναι μικρά ογκίδια (στο 90% των περιπτώσεων καλοήθη) που οφείλονται σε ανατομική διαταραχή του θυρεοειδούς. Θα πρέπει, λοιπόν, να υποβληθείς σε συγκεκριμένες εξετάσεις (π.χ. σπινθηρογράφημα, παρακέντηση), που εξακριβώνουν κατά πόσο είναι ύποπτος ένας όζος, και στη συνέχεια ο γιατρός αποφασίζει αν θα τον αντιμετωπίσει συντηρητικά ή αν πρέπει να τον αφαιρέσει. O υπερθυρεοειδισμός ή ο υποθυρεοειδισμός μπορούν να υπάρχουν ταυτόχρονα με όζους όπως και με απουσία όζων. Επίσης εφόσον υπάρχει ιστορικό διαταραχών του θυρεοειδούς στην οικογένεια ή κάποια προδιάθεση και εντοπιστεί νωρίς, μπορείς να προλάβεις την ανάπτυξη όζων.

Οι εξετάσεις του θυρεοειδούς με μια ματιά

• Εξετάσεις αίματος: Mια απλή εξέταση αρκεί για να ελέγξεις τα επίπεδα των ορμονών σου και να δεις κατά πόσον ο θυρεοειδής σου υπερλειτουργεί, υπολειτουργεί ή λειτουργεί φυσιολογικά.
• Yπερηχογράφημα: Δείχνει τη μορφολογία του θυρεοειδούς (μέγεθος, σύσταση, αν υπάρχουν όζοι ή όχι κλπ.).
• Σπινθηρογράφημα: Παρέχει πληροφορίες για τη λειτουργικότητα των τυχόν όζων. Αν, δηλαδή, είναι θερμός ή ψυχρός ένας όζος (οι ψυχροί είναι πιο ύποπτοι για κακοήθεια από τους θερμούς), αν είναι τοξικός κλπ.
• Παρακέντηση: Mε μια ειδική βελόνα λαμβάνονται κύτταρα των όζων που θεωρούνται ύποπτοι, ώστε να προσδιοριστεί αν υπάρχει κακοήθεια ή όχι.

Να θυμάσαι:

• Όλες οι μελέτες δείχνουν ότι υπάρχει αύξηση των παθήσεων του θυρεοειδούς τις τελευταίες 10ετίες (και στη χώρα μας), ενδεχομένως εξ αιτίας του περιβάλλοντος, του είδους των τροφών κ.α. Από τις παθήσεις οι πιο συχνές είναι ο υποθυρεοειδισμός (υπολειτουργία) και ο υπερθυρεοειδισμός (υπερλειτουργία).
• Τα συμπτώματα των νόσων του θυρεοειδούς ποικίλουν από άτομο σε άτομο και είναι κοινά με άλλες παθήσεις. Επομένως, χρειάζεται πάνω από όλα σωστή διάγνωση.
• Σήμερα υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες που υποκαθιστούν ή μειώνουν τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών επιτρέποντας στους ασθενείς να ρυθμίσουν την κατάστασή τους και να ζήσουν φυσιολογική ζωή.

Προτιμά τις γυναίκες

Οι διαταραχές του θυροεοειδούς εμφανίζονται οκτώ φορές συχνότερα στις γυναίκες από τους άνδρες, χωρίς να είναι πλήρως κατανοητό γιατί συμβαίνει αυτό. Όπως επίσης επισημαίνει η κ. Ευτυχία Κούκου, επιμελήτρια, τμήμα Ενδοκρινολογίας, Διαβήτου και Μεταβολισμού της Ενδοκρινολογικής Κλινικής του Μαιευτηρίου «Ελενα Βενιζέλου»: «Ο κίνδυνος αυξάνεται εάν είστε έγκυος ή γεννήσατε πρόσφατα, αν έχετε οικογενειακό ιστορικό με προβλήματα του θυρεοειδούς, αν έχετε διαβήτη τύπου 1. Υπολογίζεται ότι σε 2 ανά 1000 κυήσεις διαγιγνώσκεται υπερθυρεοειδισμός και πολύ συχνότερα σε 25 ανά 1000 κυήσεις υποθυρεοειδισμός. Ωστόσο οι διαταραχές του θυρεοειδή στη μητέρα, είναι αντιμετωπίσιμες».

ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 133

Update: Ιούνιος 2016.