Τέσσερα χρόνια, 250 παραστάσεις, 30000 θεατές, 25 πόλεις σε όλη την Ελλάδα : Αυτός είναι ο ‘’γενναίος’’ απολογισμός του ‘’Αμερικάνου’’, του αριστουργηματικού διηγήματος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη σε σκηνοθεσία και ερμηνεία του πολυτάλαντου Θανάση Σαράντου, που αυτή την Παρασκευή, στις 12 Ιουλίου φθάνει στο τέλος του με μια παράσταση στο Ευριπίδειο θέατρο της Ρεματιάς στο Χαλάνδρι, με την υποστήριξη του Αετοπούλειου Πολιτιστικού Κέντρου του Δήμου Χαλανδρίου.

Η συγκεκριμένη, μάλιστα, είναι ιδιαίτερης σημασίας, καθώς μέρος των εσόδων της θα διατεθεί για την ενίσχυση του «Μουσείου Παπαδιαμάντη» στη Σκιάθο.

Λίγο πριν ανέβει στη σκηνή για το κύκνειο άσμα του ‘’Αμερικάνου’’, ο Θανάσης Σαράντος μας μιλά για όσα αποκόμισε από την ενασχόλησή του με το έργο, αλλά και δεν διστάζει να μιλήσει για όλα όσα ταλανίζουν τον καλλιτεχνικό χώρο στην Ελλάδα εν μέσω κρίσης…

e-go: Ο Αμερικάνος μετά από τέσσερα χρόνια επιτυχίας φθάνει στο τέλος του. Τι θεωρείτε ότι ''τράβηξε'' όλον αυτόν τον καιρό τον κόσμο σε αυτό το έργο; Και τι διαφορετικό στο ανέβασμά του, θα δούμε, αν θα δούμε, στο θέατρο Ρεματιάς σε λίγες ημέρες;

Θανάσης Σαράντος: Νομίζω ο βασικός λόγος είναι η κρυστάλλινη αλήθεια που εκπορεύεται από τον ποιητικό λόγο του Σκιαθίτη συγγραφέα. Ο κόσμος την έχει ανάγκη περισσότερο από ποτέ. Επιθυμεί διακαώς ν' ακουμπήσει η ψυχή του σε ένα λόγο λυτρωτικό και παρηγορητικό. Ο "Αμερικάνος" του Παπαδιαμάντη έχει ιδιαίτερα έντονο το στοιχείο που διαπνέει ολόκληρο γενικά το έργο του -στον ύψιστο όμως βαθμό: κι αυτό είναι η αγάπη για τον καθημερινό άνθρωπο. Το παπαδιαμαντικό διήγημα είναι αισιόδοξο και ελπιδοφόρο ακόμα και όταν περιγράφει μια Ελλάδα φτώχιας του 1870 όπως και η δική μας του 2013 που πολλοί από εμάς αναγκάζονται να αφήσουν τον γενέθλιο τόπο τους για να βρουν μια καλύτερη τύχη στην ξενιτιά. Ο Παπαδιαμάντης όμως μιλά για τον ξένο μέσα μας αλλά και τον ξένο ακόμα και στην ίδια του την πατρίδα. Μήπως δεν είναι αλήθεια ότι όλοι μας σχεδόν έχουμε καταντήσει σαν κυνηγημένοι μετανάστες στο ίδιο μας τον τόπο; Δεν είναι μόνο οι δύσκολες πλέον συνθήκες διαβίωσης από την έλλειψη εργασίας αλλά το ότι γίναμε ναυαγοί σε μια άγρια θάλασσα από χρέη για το οποία δεν είμαστε υπεύθυνοι εμείς οι ίδιοι αλλά οι κυβερνώντες ημών όσο και αν επιθυμούν να μας κάνουν συνένοχους χρόνια τώρα.

e-go: Τι αποκομίσατε εσείς προσωπικά από την ενασχόλησή σας με το συγκεκριμένο έργο ;

Θανάσης Σαράντος: Το κέρδος μας υπήρξε πολλαπλό. Καταρχήν πιστεύω ότι γίνεσαι καλύτερος άνθρωπος πέρα από το ότι σου δίδεται η ευλογημένη ευκαιρία να παίζεις σε αυτή την υπέροχη παπαδιαμαντική γλώσσα. Είμαστε πραγματικά ευτυχείς εγώ και οι συνεργάτες μου που πραγματοποιήσαμε πάνω από 250 παραστάσεις σε όλη την Ελλάδα εδώ και 4 χρόνια. Κάθε παράσταση είναι φυσικά διαφορετική και νοιώθουμε μεγάλη ευθύνη να κοινωνήσουμε τον ανθρώπινο λόγο του Παπαδιαμάντη κάθε φορά με τη μεγαλύτερη ταπείνωση μπροστά στο μέγεθος του συγγραφέα. Νιώσαμε με τον μουσικό μας τον Παναγιώτη τον Κραμπή ότι δεν μπορούμε να σταματήσουμε ποτέ τις πρόβες για να γίνει όσο μπορούμε πληρέστερα η παράσταση στην ολότητά της, ακόμα και η τελευταία παράσταση τώρα στη δροσερή Ρεματιά στο Χαλάνδρι.

Η συγκεκριμένη παράσταση είναι ιδιαίτερης σημασίας, αφού παρουσιάζεται με σκοπό να παραμείνει ανοιχτό και εν πλήρη λειτουργία το σπίτι-Μουσείο του κυρ Αλέξανδρου στη Σκιάθο. Δυστυχώς ο πολιτισμός μας απαξιώνεται μέρα με τη μέρα στον τόπο μας και μόνο με αλληλεγγύη μεταξύ μας μπορούμε να αντισταθούμε στο ολοκληρωτικό βέβηλο ξεπούλημα του τόπου μας. Κάποιοι έχουν αποφασίσει για εμάς και χωρίς εμάς. Έχουν αποφασίσει το μαύρο στις ζωές μας. Κλείνουν τα θέατρα, τα μουσεία, τη δημόσια τηλεόραση, δεν θέλουν τη διαφορετική σκέψη, δεν θέλουν ούτε καν σκέψη, θέλουν μόνο μαύρη εργασία για τα μεγαλύτερα κέρδη των ολιγαρχών. Αυτό όμως δεν θα περάσει γιατί κάποιοι ξεχνούν ότι στην Ελλάδα γεννήθηκε πρώτα από όλα η έννοια Δημοκρατία και ας ελπίζουν ότι τώρα την έχουν σκοτώσει έστω και πρόωρα. Ωστόσο, και το τονίζω αυτό, μόνο με αλληλεγγύη μπορεί να υπάρξει ουσιαστική κοινωνική αντίσταση.

e-go: Μήπως τελικά, όπως, καταλήγει και το έργο, η αγάπη είναι το αντίδοτο για όσα τυραννούν τον ανθρώπινο νου ;

Θανάσης Σαράντος: Tην πρωταρχική σημασία του Έρωτα στη ζωή του ανθρώπου την δίδαξαν φυσικά πρώτα οι αρχαίοι Έλληνες. Ο άνθρωπος γεννήθηκε για να αγαπά. Ο Παπαδιαμάντης μιλά για την ολοκληρωτική ένωση σωμάτων και ψυχών και ειδικά σε αυτό το διήγημα είναι ιδιαιτέρως ερωτικός έστω και αν υπάρχει απόσταση -χρονική και κυριολεκτική- ανάμεσα στο πρωταγωνιστικό ζευγάρι. Ο Γιάννης Μοθωνιός επιστρέφει μετά από 25 χρόνια ξενιτιάς μακριά από την πατρίδα, αποκαταστημένος, με δολάρια αλλά το μόνο που τον κάνει να ελπίζει είναι αν ζει ακόμα ο έρωτάς του για τη γυναίκα που πρωτοαγάπησε. Ο Παπαδιαμάντης δίνει ένα γερό χαστούκι σε όλους εκείνους τους μικρόψυχους που έχουν αναγάγει το χρήμα ως υπέρτατη αξία στη ζωή του ανθρώπου.

e-go: Θεωρείτε τον Παπαδιαμάντη ''πολιτικώς σκεπτόμενο'' τηρουμένων των αναλογιών συγγραφέα ; Και αν ναι γιατί ;

Θανάσης Σαράντος : Φυσικά και είναι πολιτικώς σκεπτόμενος ο μεγάλος Σκιαθίτης. Σε κάθε στιγμή της ζωής του, σε κάθε πτυχή του έργου του, η ματιά του ήταν ιδιαιτέρως κριτική. Είχε άποψη για τα πάντα την οποία εξέφραζε ηχηρά, κάθε στιγμή-ακόμα και "εν μέσω αγριοσυκών και μορέων"-ακόμα και σε στιγμές άκρατου λυρισμού και αισθαντικότητας η οξύνοιά του ήταν πάντα σε εγρήγορση και κατέγραφε κάθε εξωτερικό ερέθισμα, αναλύοντάς το και διακρίνοντας ακόμα και στην πιο απλή πράξη, ακόμα και στο παραμικρό κοινωνικό φαινόμενο, τα βαθύτερα κίνητρα-τις ανθρώπινες αδυναμίες, το δόλο, το ψεύδος, την προσποίηση κάθε είδους. Ονειρευόταν, ερωτευόταν, αγαπούσε βαθιά, αλλά και έβλεπε, κατανοούσε, ανέλυε, έκρινε-στηλίτευε ακόμα εάν το θεωρούσε απαραίτητο. Ήταν πολύ περισσότερο "επικίνδυνος" απ' όσο ίσως θα ήθελε το λογοτεχνικό σινάφι της εποχής και για αυτό πραγματικός καλλιτέχνης με συλλογική συνείδηση. Παραθέτω τα παρακάτω γραπτά του που είναι σαν να γράφτηκαν το 2013.

..."Ἡ πλουτοκρατία ἦτο καὶ θὰ εἶναι ὁ μόνιμος ἄρχων τοῦ κόσμου, ὁ διαρκὴς ἀντίχριστος. Αὕτη γεννᾷ τὴν ἀδικίαν, αὕτη τρέφει τὴν κακουργίαν, αὕτη φθείρει σώματα καὶ ψυχάς. Αὕτη καταστρέφει κοινωνίας νεοπαγεῖς..."

..."Τίς ἠμύνθη περὶ πάτρης; Καὶ τὶ πταίει ἡ γλαύξ, ἡ θρηνωδοῦσα ἐπὶ τῶν ἐρειπίων; Πταίουν οἱ πλάσαντες τὰ ἐρείπια. Καὶ τὰ ἐρείπια τὰ ἔπλασαν οἱ κακοὶ κυβερνῆται τῆς Ἑλλάδος..."

e-go: Πως κρίνετε τη σημερινή πολιτική και πολιτιστική κατάσταση ως νέος καλλιτέχνης που προσπαθεί να χαράξει τη δική του πορεία στα δρώμενα ; Πιστεύετε ότι η τέχνη τελικά θα μας δείξει το δρόμο για να βγούμε από την κρίση ;

Θανάσης Σαράντος: Ελπίζω η κατάσταση στο τόπο μας να μην είναι μη αναστρέψιμη. Η πτώση έγινε και εξακολουθεί να γίνεται δεκαετίες τώρα. Πιστεύω ότι βρισκόμαστε στο τελευταίο στάδιο. Ο κόσμος ζαλίστηκε με μια ψεύτικη ευμάρεια και με το λιπαρό life style και τα δύο καμωμένα από δανεικά όπως οι χρωματιστές χάντρες που χάρισαν οι πρώτοι άποικοι στους ιθαγενείς της Αμερικής. Τώρα λοιπόν έφτασε η ώρα της δουλείας. Η ανοιχτή φιλοσοφία του ελληνικού πολιτισμού αποτέλεσε και αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για τις ελεύθερες αγορές. Πρώτα λοιπόν ευτελίστηκε με τα σκουπίδια της τηλεόρασης, μετά παραλλάχθηκε και αλλοιώθηκε -αφού φθάσαμε να δούμε την Οδύσσεια ως κόμικ από cult διεθνείς σκηνοθετάρες του συστήματος- έπειτα στρατολόγησαν ως και λαϊκά είδωλα για να αφοδεύσουν με στυλ πάνω στα προσωπεία των ηρώων μεγάλων τραγωδιών.

Τούτο το οικόπεδο είναι όντως ο Παράδεισος του κόσμου αλλά και με γεωστρατηγική θέση όμως οι αγαθοί κάτοικοι εξακολουθούν παραμένουν το μεγάλο πρόβλημα για τους ισχυρούς. Η χώρα πρέπει να θυσιασθεί στο βωμό της ανάπτυξης των ολίγων με πρόσχημα την "κρίση". Να πωληθεί σε εξευτελιστική τιμή μαζί με τους πόρους της αλλά χωρίς τους κατοίκους της αν είναι δυνατόν. Αυτοί ας καταντήσουν πένητες, μετανάστες, ας γίνουν ότι θέλουν!

Μα για ποιά κρίση συζητάμε; Και στο κάτω-κάτω ποιός θα κρίνει ποιόν; Οι έχοντες και οι κατέχοντες τους φτωχούς, τους αδύναμους. Τα μόνα μας όπλα για αληθινή αντίσταση στην κατρακύλα: ουσιαστική παιδεία και πραγματικός πολιτισμός έστω και αν κρίνονται μη παραγωγικά. Έστω και αν ο πολιτισμός έχει καταντήσει διωκόμενος πλέον. Ίσως σε λίγα χρόνια μια παράσταση να στοχοποιηθεί και ως τρομοκρατική πράξη.

e-go: Εξαιρετικά πρόσφατο είναι και το θέμα της ΕΡΤ. Ποια είναι η δική σας θέση πάνω σε αυτό, δεδομένου ότι έχετε συνεργαστεί με το κρατικό μας ραδιοτηλεοπτικό φορέα ;

Θανάσης Σαράντος : Η ΕΡΤ με τον τρόπο που έκλεισε, κατέρριψε και τα όποια εναπομείναντα προσχήματα του συστήματος. Οι μάσκες έπεσαν και έκαναν και εκκωφαντικό θόρυβο. Η πράξη της κυβέρνησης χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική και μόνο τρομοκρατική με την ευρεία έννοια του όρου. Αν είχανε έστω και τον ελάχιστο προγραμματισμό ως κυβέρνηση αφού είχανε το χρόνο να ψάξουν τους 2.000 υπαλλήλους που έπρεπε να βρουν για να κλείσουν με τις απαιτήσεις της όποιας Τρόικας. Υπάρχει μια υποκρισία η οποία είναι και χυδαία και καταντά προκλητική. Ούτε καν μια στοιχειώδη ευγένεια προς τους πολίτες, έστω να βάζανε μια ανακοίνωση στις οθόνες μέσα από τις μπάρες. Όχι. Επιθυμούσαν το μαύρο γιατί προσπαθούσαν να τρομοκρατήσουν τον κόσμο. Να σιωπήσετε. Να μην υπάρχει ούτε καν η παραμικρή φωνή που τολμά να αντιμιλά, να λέει κάτι διαφορετικό και όχι πάντα εμπορικό. ¨Όχι άλλο πολιτισμό λοιπόν, Αρκετά. Μόνο κατευθυνομένες ψευτοειδήσεις και Σουλεϊμάν για επιπλέον αποχαύνωση. Ζούμε στο μεσοπόλεμο λοιπόν. Μια λιτότητα που σκοτώνει τις ξεχασμένες πλέον έννοιες της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης, όλα στο βωμό του χρήματος. Ιδού η κατάντια μας, Ντροπή τους και ντροπή μας που τα ανεχθήκαμε και τα ανεχόμαστε! Σε λίγο και η Ακρόπολη θα ενοικιάζεται για ολονύχτια σουαρέ ολιγαρχών και δεν θα μας προκαλεί καμία εντύπωση.

e-go: Μέρος των εσόδων της παράστασης θα πάνε στο Μουσείο Παπαδιαμάντη...Πόσο σημαντικές θεωρείτε ότι είναι τέτοιες κινήσεις στη σημερινή εποχή που όλοι...κόβουν από παντού, αντί να δίνουν εκεί που πρέπει;

Θανάσης Σαράντος: Το θεωρώ το ελάχιστο που μπορώ να κάνω από τη θέση που βρίσκομαι για να κρατήσω τη μνήμη του Έλληνα συγγραφέα ζωντανή. Οι πολίτες οφείλουν επιτέλους να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους. Ας μην περιμένουμε τίποτα από κανένα κράτος. Το Σπίτι-Μουσείο του κυρ Αλέξανδρου δεν πρέπει να κλείσει. Ας βοηθήσουμε όλοι λοιπόν!

Info
Ημέρα: 12 Ιουλίου στις 21.00 μ.μ.
Τηλέφωνο για πληροφορίες : 210 6825335, 6975300775
Χώρος : Θέατρο Ρεματιάς, Πεζόδρομος Προφήτη Ηλία, Χαλάνδρι

Προπώληση: Βιβλιοπωλεία Ευριπίδης, ticketservices
Τηλ : 2107234567

Τιμή εισιτηρίου : 12 Ευρώ κανονικό, 10 Ευρώ τιμή προπώλησης, 8 Ευρώ μειωμένο, άτομα ηλικίας άνω των 65, φοιτητές, ΑΜΕΑ, για ηθοποιούς με ενημερωμένη κάρτα ΣΕΗ και θεατρολόγους με ενημερωμένη κάρτα θεατρολόγων, κατόχους κάρτας πολιτισμού ΥΠ.ΠΟ.Τ.

Ειδική τιμή εισιτηρίου 5 Ευρώ για ομάδες θεατών πάνω από 10 άτομα, άνεργους με κάρτα ΟΑΕΔ και πολύτεκνους.

Γ.Οικονόμου