Ο Κώστας Φιλίππογλου επέλεξε και ανεβάζει φέτος στο θέατρο Ιλίσια ένα δύσκολο έργο, μία πολυεπίπεδη αλληγορική ιστορία για τα εγκλήματα του σύγχρονου Δυτικοευρωπαίου απέναντι στους συνανθρώπους του και κυρίως απέναντι στους απογόνους του.
Στο έργο παρακολουθούμε την ιστορία και πιο συγκεκριμένα την πτώση της οικογένειας Χοφμέιστερ. Ο πατέρας, Γέργκεν Χόφμέιστερ, είναι ένας συνηθισμένος μέσος άνθρωπος, χωρίς ιδιαίτερα πάθη και εξάρσεις. Επιμελητής σε εκδοτικό οίκο προσπαθεί να ζει ήρεμα με τις δύο του κόρες, χωρίς να επιζητεί τίποτα παραπάνω από τη ζωή του, χωρίς να τον ενοχλεί τίποτα, ούτε καν το γεγονός ότι τους έχει εγκαταλείψει η γυναίκα του επιζητώντας την προσωπική της… αυτοεκπλήρωση. Δεν αντιδρά καν όταν χάνει την περιουσία του μέσα σε μια νύχτα, του αρκεί που έχει κοντά του τη μικρή του κόρη Τίρζα, τη βασίλισσα του ήλιου του. Όλα ωστόσο ανατρέπονται, όταν η γυναίκα του επιστρέφει και η Τίρζα ερωτεύεται για πρώτη φορά….
Αργά αλλά σταθερά το σύμπαν του Χομφέιστερ αποδομείται, ο ίδιος αποδομείται, με τραγικά αποτελέσματα. Και τότε «το κτήνος» ξυπνάει.
Η «Τίρζα» του Ολλανδού συγγραφέα Άρνον Γκρούνμπεργκ, μολονότι σαν έργο καταπιάνεται με μία ευρεία γκάμα θεμάτων (από τα οικογενειακά συμπλέγματα, τη θρησκεία και τους μετανάστες έως τα προβλήματα του τρίτου κόσμου και του trafficking) – ευτυχώς- περιβάλλεται από ένα γερό συνεκτικό ιστό γύρω από τη σύγχρονη οικογενειακή παθογένεια και συγκλονίζει με τις αλήθειες της.
Ο Κώστας Φιλίππογλου «αγκάλιασε» σκηνοθετικά πολύ έξυπνα το έργο στο σύνολό του, δημιούργησε πολύ όμορφες εικόνες, χάρισε στους ήρωες του Γκρούνμπεργκ περίσσια σωματικότητα και προέβαλλε με ευαισθησία την εύθραυστη ψυχοσύνθεση τους.
Αν ψάχναμε να βρούμε κάτι αρνητικό στο όλο σκηνοθετικό εγχείρημα, αυτό θα ήταν τα πολλά μουσικά ιντερμέδια και οι «πηγμένες» χορογραφίες των ηθοποιών, καθώς κάποιες φορές νιώσαμε πως αποπροσανατολιζόμασταν και πως αυτές αφαιρούσαν αρκετή από την εσωτερικότητα της παράστασης.
Πολύ ωραίο, αλλά και εύστοχο το εύρημα του τεράστιου παραλληλόγραμμου τραπεζιού που δέσποζε στη σκηνή και που έπαιρνε διαρκώς άλλες διαστάσεις στα μάτια μας .
Ο Στέλιος Μάινας έδωσε μία σπαρακτική ερμηνεία στο ρόλο του Γέργκεν Χοφμέιστερ. Η παρουσία του ανέδυε διαρκώς υψηλή θεατρική στόφα, ενώ το βλέμμα του, η αύρα και οι κινήσεις του πραγματικά μας καθήλωσαν. Φιλήσυχος, διακριτικός, ο ήρωας που υποδύεται, δεν κάνει ερωτήσεις, αλλά με μία ξεχωριστή υπόγεια δυναμική ορίζει τις ζωές της οικογένειάς του και καταστρέφει σταδιακά τα ίδια του τα παιδιά. Μπορεί να μην έχει ιδιαίτερες προσδοκίες από τη ζωή του, ζει ωστόσο ολοκληρωτικά μέσα από το ρόλο του πατέρα στέλνοντας στη μικρή του κόρη, την Τίρζα, αμφιλεγόμενα μηνύματα. Από τη μία προσπαθεί να την ανεξαρτητοποιήσει και από την άλλη κάνει τα αδύνατα δυνατά για να μην του φύγει ποτέ συντηρώντας τα συμπλέγματα πατέρας- κόρης.
Εξαιρετική η Αννα Μάσχα στο ρόλο της εξοστρακισμένης μητέρας που αναζητά απεγνωσμένα την ανεξαρτησία, το σεξ και τις περιστασιακές απολαύσεις. Αέρινη, δυναμική, άλλοτε αλώνιζε στη σκηνή τελείως αποενοχοποιημένη και άλλοτε απλώς γινόταν θεατής της συμπλεγματικής σχέσης του άνδρα της με την κόρη της.
Έκπληξη, η νεαρή Ιλιάνα Μαυρομάτη που έδωσε μια συμπαθέστατη ερμηνεία στο ρόλο της Τίρζας.
Η φράση του έργου που μας κόλλησε στο μυαλό; Ο καθένας μπορεί να αγγίξει την ευτυχία, φτάνει όλοι να συνεργαστούν λιγάκι.
Γεωργία Οικονόμου
