Holy Motors

19.11.2012
Σε μια εποχή όπου η ετήσια κινηματογραφική παραγωγή μοιάζει όλο και πιο προβλέψιμη σε θέαμα και περιεχόμενο, υπάρχουν δημιουργίες που υπερασπίζονται ακόμη άφοβα την δύναμη να σε αιφνιδιάσουν, να σε εξοργίσουν και να σε μαγέψουν ταυτόχρονα. Μια τέτοια ταινία είναι το «Holy Motors», επιστροφή πίσω από την κάμερα για τον πιο ταλαντούχο σκηνοθέτη του μοντέρνου γαλλικού σινεμά, έπειτα από απουσία δεκατριών ετών.

Λίγα δευτερόλεπτα πριν η καινούργια ταινία του Λεός Καράξ ολοκληρώσει την πρώτη δημοσιογραφική της προβολή, τον περασμένο Μάιο σε μια κατάμεστη αίθουσα των Καννών, ευχήθηκα η ετυμηγορία των (συνήθως αυστηρού) φεστιβαλικού κοινού να μην είναι εχθρική για το τελευταίο γνήσιο enfant terrible του Γαλλικού σινεμά.

Το «Holy Motors», που οδηγήθηκε τελικά στο φινάλε του μέσα από θερμότατες επευφημίες, ήταν άλλωστε η πιο ξέφρενη βόλτα που είχε να προσφέρει φέτος ταινία στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα του φεστιβάλ. Απρόβλεπτη και ευπρόσδεκτα χαοτική, στάθηκε η πιο αξιομνημόνευτη εμπειρία της 65ης διοργάνωσης για πολλούς θεατές, που αρκετές μέρες μετά την προβολή του φιλμ στοιχημάτιζαν ότι θα μπορούσε να του απονεμηθεί μέχρι και ο Χρυσός Φοίνικας.

Με τον Νάνι Μορέτι ως πρόεδρο της φετινής κριτικής επιτροπής κάτι τέτοιο θα ήταν μάλλον απίθανο, δεν πειράζει όμως γιατί η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Καράξ («Οι Εραστές της Γέφυρας») εδώ και 13 χρόνια στάθηκε ένα καμικάζι δημιούργημα θεότρελλων εμπνεύσεων, μπόλικων αδιεξόδων όπως και αξέχαστων επιμέρους στιγμών, ένα σκανταλιάρικο παιχνίδι μεταμορφώσεων και σημασιών που περιστρέφεται γύρω από ένα μυστηριώδη άντρα ο οποίος έχει μετατρέψει σε καθημερινή δουλειά του το να υποδύεται διαρκώς διαφορετικούς ανθρώπους και να γεύεται για λίγο τις ζωές τους.

Με καταφύγιό του μια λευκή λιμουζίνα η οποία περιπλανιέται καθημερινά στους δρόμους του Παρισιού και τον μεταφέρει στα ασυνήθιστα ραντεβού του (με σοφέρ την επιβλητική Εντίθ Σκομπ, θρυλική πρωταγωνίστρια στα «Μάτια Χωρίς Πρόσωπο» του Ζορζ Φρανζί), ο ήρωας του φιλμ μπορεί και με περισσή ευκολία ντύνεται τα χαρακτηριστικά μιας γυναίκας, ενός εκτελεστή, ενός ανθρωπόμορφου τέρατος, ενός ολογράμματος, ενός οικογενειάρχη, ενός μουσικού, διαρκώς χαμένος σε έναν διάδρομο με παραμορφωτικούς καθρέφτες, καθένας εκ των οποίων αντανακλά και από μια εξεζητημένη πτυχή της ανθρώπνης συμπεριφοράς.

Αξιοποιώντας στο άκρο τις χαμαιλεόντειες ερμηνευτικές ικανότητες του Ντενί Λαβάν-αγαπημένου του ηθοποιού, ο Καράξ μετατρέπει το υπέροχα sui generis «Holy Motors» όχι μόνο σε μια παρομοίωση πάνω στην ανθρώπινη ζωή ως μια διαρκής παράσταση στην οποία καθένας μας επωμίζεται ασταμάτητα προσωπεία και ρόλους αλλά, κυρίως, σε μια αφιέρωση στο ίδιο το σινεμά, την ψευδαισθησιακή του δύναμη και τον παθιασμένο τρόπο με τον οποίο υπερασπίζεται το δικαίωμα στο όνειρο.

Ταινία δύσκολο να γίνει αρεστή από θεατές που έχουν συνηθίσει το σινεμά να τους σερβίρεται απλοϊκό, σαφές και στερημένο από οποιοδήποτε στοιχείο ανατροπής και έκπληξης, η πέμπτη μεγάλου μήκους δημιουργία στην φιλμογραφία του Καράξ συμπεριφέρεται ως rollercoaster διαφορετικών διαθέσεων, μεταφέροντας με ταχύτητα το κοινό της από το θρίλερ στο δράμα, από το μιούζικαλ στη φαντασία, από την ακραία σάτιρα στο μυστήριο και από το σοβαρό στο φαιδρό.

Κινηματογραφικό ταξίδι χωρίς ξεκάθαρο χάρτη, προβλέψιμη πορεία ή σαφείς συντεταγμένες, αλλά με μια αθεράπευτη ηδονή για τα απρόοπτα και τις εκπλήξεις της ίδιας της διαδρομής, το «Holy Motors» αποτελεί μια πραγματική εμπειρία, από αυτές που σπάνια συναντά κανείς πλέον σε σκοτεινή αίθουσα.