Οι Ευνοούμενοι του Φεγγαριού

16.06.2013
Η πιο ανέλπιστη επανέκδοση του φετινού κινηματογραφικού καλοκαιριού αναλαμβάνει να συστήσει στους νεώτερους θεατές (και να θυμίσει, πιθανόν, στους παλιότερους) το ξεχωριστό σινεμά ενός Γεωργιανού σκηνοθέτη, όπως το εκπροσωπεί επάξια μια από τις καλύτερες ταινίες του.

Παλιότερες γενιές κινηματογραφόφιλων θα θυμούνται σίγουρα τον Οτάρ Ιοσελιάνι για τα μικρά κομψοτεχνήματα που υπέγραφε στη διάρκεια των χρόνων του ’60 και του ’70. Ταινίες όπως η διακριτικά χιουμοριστική «Φυλλορροή» (1966), η κοινωνική σάτιρα του «Ήταν Ενας Τραγουδιστής Κότσυφας» (1970) ή το λυρικό «Παστοράλε» (1975) σύστησαν τον γεωργιανής καταγωγής σκηνοθέτη σε ένα ευρύτερο κοινό, χάρη σε ένα γοητευτικά ιδιόρρυθμο σινεμά της οξυδερκούς παρατήρησης, της κατ’ επίφαση ελαφρότητας και των κωμικοτραγικών αντικατοπτρισμών της πραγματικότητας.

Ερχόμενος σε πλήρη αντίθεση με τις κραταιές αντιλήψεις της τότε σοβιετικής κινηματογραφίας, η οποία παρέμενε αμετακίνητη στις ίδιες ρεαλιστικές και σοβαροφανείς θεματικές, ο Ιοσελιάνι αποφάσισε στις αρχές του ’80 να μετακομίσει στη Γαλλία, όταν οι σκηνοθετικές δουλειές του άρχισαν να υφίστανται απανωτές λογοκριτικές επεμβάσεις στη χώρα του.

Στη διάρκεια των πρώτων χρόνων παραμονής του σε γαλλικό έδαφος, γύρισε τους «Ευνοούμενους του Φεγγαριού - την πιο δημοφιλή, ίσως, δημιουργία του μέχρι σήμερα και εκείνη η οποία εξακολουθεί να διατηρεί για αρκετούς θεατές κλειστά κάποια μυστήρια και διαθέσεις της.

Με μια χαλαρή και επεισοδιακή αφηγηματική δομή, η οποία κινείται γοργά και κυκλικά γύρω από μια χούφτα τρανταχτά ετερόκλητων κατοίκων της μοντέρνας παρισινής μητρόπολης, ο Ιοσελιάνι ξετυλίγει ένα παχύ κουβάρι συναντήσεων, απροόπτων, συμπτώσεων και παράξενων παιχνιδιών της τύχης, τα οποία μπλέκουν μέσα τους χαρακτήρες διαφορετικών κοινωνικών στρωμάτων και σύντομες ψηφίδες πλοκής.

Ολόκληρη η ταινία είναι, άλλωστε, στημένη όχι γύρω από κάποιους σαφείς ήρωες αλλά θέτοντας ως βασικούς πρωταγωνιστές της ένα ακριβό πορσελάνινο σερβίτσιο του 18ου αιώνα, ένα γυμνό ζωγραφικό πορτρέτο του 19ου αιώνα και το ταξίδι που πραγματοποιούν τα δυο αυτά πολύτιμα αντικείμενα αλλάζοντας εποχές, ιδιοκτήτες και χρησιμότητες.

Με φόντο έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο όπου το χάος αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά του και η αέναη κίνηση και μεταβολή ανθρώπων και πραγμάτων μοιάζει με συμπαντική υποχρέωση, οι «Ευνοούμενοι του Φεγγαριού» μιλούν όχι πάντα ξεκάθαρα, αλλά σταθερά ευρηματικά για την προσωρινότητα των πάντων, τη ρευστότητα της ύπαρξης και τη μεταβλητότητα των όσων την απαρτίζουν, την περιβάλλουν και την ορίζουν. Πρόκειται για μια ιδιόρρυθμη (και σαφέστατα μαύρη) κωμωδία της ανθρώπινης κατάστασης, την οποία ο Ιοσελιάνι πλαισιώνει με μια σκωπτική, αλλά προπάντων παιγνιώδη ματιά.