ΤΟ ΜΕΛΙ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΦΥΣΙΚΟ ΤΡΟΦΙΜΟ, που συλλέγεται από τις κηρήθρες της κυψέλης όπου το εναποθέτουν οι μέλισσες. Στη συνέχεια διατηρείται όπως ακριβώς έχει, με την ελάχιστη, απολύτως απαραίτητη επεξεργασία, χωρίς καμία αφαίρεση, π.χ. θρεπτικών συστατικών, και χωρίς καμία ξένη προσθήκη, π.χ. συντηρητικών. Για να διατεθεί στην κατανάλωση πρέπει να πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές, π.χ. να μην παρουσιάζει ασυνήθιστη γεύση ή οσμή και η σύστασή του να ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά, ανάλογα με το είδος του.

Θέρμανση

Προκειμένου να διατηρηθεί για περισσότερο χρόνο στο ράφι των καταστημάτων αλλά και για να μην κρυσταλλώνει εύκολα, το τυποποιημένο μέλι υφίσταται ήπια θέρμανση. Μολονότι η διαδικασία αυτή επηρεάζει κάποιους ποιοτικούς δείκτες του, εάν γίνει τεχνικά σωστά και σε χαμηλή θερμοκρασία, τότε το μέλι διατηρεί τα χαρακτηριστικά, τη διατροφική αξία και τις βιολογικές του ιδιότητες.

Κρυστάλλωσε, και τώρα;

Σχεδόν όλα τα μέλια κρυσταλλώνουν, άλλα αργά και άλλα πιο γρήγορα. Η κρυστάλλωση («ζαχάρωμα») αποτελεί φυσική ιδιότητα του μελιού, δεν προκαλεί αλλοίωση της ποιότητάς του, δεν είναι ένδειξη νοθείας, ούτε επικίνδυνη για την υγεία μας.

Κάνε το τεστ κρυστάλλωσης

Παρατήρησε προσεκτικά το δοχείο με το μέλι. Αν σχηματίζονται:

• Μικροί, λεπτοί κρύσταλλοι ομοιόμορφα σε όλη τη μάζα του μελιού, τότε η υγρασία βρίσκεται σε φυσιολογικά επίπεδα και το μέλι δεν κινδυνεύει να ξινίσει.
• Χοντροί κρύσταλλοι στον πάτο του δοχείου, ενώ η επιφάνεια του μελιού παραμένει ρευστή, τότε το μέλι έχει αυξημένη υγρασία και επίκειται το ξίνισμά του.

Τι μπορείς να κάνεις: Το κρυσταλλωμένο μέλι μπορεί να μεταφερθεί σε στεγνό γυάλινο βαζάκι και κατόπιν να ζεσταθεί ήπια (40-45°C) μέσα σε κατσαρολάκι με την τεχνική του μπεν μαρί, ανακατεύοντας συνεχώς με ξύλινη κουτάλα μέχρι να πάρει ξανά την αρχική ρευστή μορφή του.

Ποια είναι η διατροφική του αξία;

Το μέλι περιέχει πάνω από 180 διατροφικά στοιχεία, χρήσιμα για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Ενέργεια: Οι θερμίδες που αποδίδει εξαρτώνται κυρίως από την περιεκτικότητά του σε υδατάνθρακες, καθότι περιέχει λιγότερο από 0,1% λιπαρά. Η μέση ενεργειακή απόδοση εκτιμάται γύρω στις 20 θερμίδες ανά κουταλάκι (60 θερμίδες ανά κουταλιά), ενώ τα μέλια με λιγότερους υδατάνθρακες, όπως το πευκόμελο, αποδίδουν τις χαμηλότερες θερμίδες.

Υδατάνθρακες: Αν και υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στα μέλια διαφορετικής προέλευσης, η μέση περιεκτικότητά του σε υδατάνθρακες είναι 78-80%. Κυριαρχούν οι μονοσακχαρίτες (κατά προσέγγιση 38% φρουκτόζη και 32% γλυκόζη), έπονται οι δισακχαρίτες (περίπου 7% μαλτόζη και 1,5% σακχαρόζη), ενώ περιέχει επίσης διάφορους πολυσακχαρίτες (1,5%) και ίχνη άλλων σακχάρων. Όταν η περιεκτικότητα σε σακχαρόζη (σουκρόζη ή κοινώς ζάχαρη) υπερβαίνει τα επιτρεπόμενα όρια, αυτό αποτελεί ένδειξη νοθείας του μελιού ή τεχνητής διατροφής των μελισσών με ζάχαρη.

Νερό: Το ποσοστό νερού (υγρασίας) ποικίλλει και κυμαίνεται συνήθως από 14-17%. Όσο πιο πηχτό και παχύρρευστο είναι το μέλι τόσο λιγότερη υγρασία περιέχει, τόσο μεγαλύτερη σταθερότητα έχει και τόσο περισσότερο αντέχει στη ζύμωση, αλλά γίνεται δυσκολότερο στο χειρισμό. Αντίθετα, η υψηλή περιεκτικότητα σε υγρασία αυξάνει τον κίνδυνο ζύμωσης (ξίνισμα του μελιού).

Άλλα συστατικά: Αποτελούν περίπου το 5-6% του μελιού. Πρόκειται για διάφορα οργανικά οξέα, αμινοξέα, ένζυμα, βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικά, φυσικές χρωστικές, αρωματικές ουσίες κ.ά., η συνύπαρξη των οποίων, αν και σε μικρές ποσότητες το καθένα, προσδίδει στο μέλι τη μεγάλη διατροφική και βιολογική του αξία.

Πού κάνει καλό;

Το μέλι παρέχει άμεση ενέργεια, συμβάλλει στη βελτίωση της διάθεσης, καταπολεμά τη νευρικότητα, ενισχύει το ανοσοποιητικό, ελαττώνει τα παθογόνα μικρόβια στο έντερο, δρα ευεργετικά κατά της δυσκοιλιότητας και των μικροβιακών λοιμώξεων, καταπραΰνει ελαφρά αναπνευστικά προβλήματα, έχει επουλωτικές, αντιοξειδωτικές και μακροβιοτικές ιδιότητες.

ΘΕΛΩ ΝΑ ΞΕΡΩ

Είναι καλύτερο από τη ζάχαρη;

Χωρίς καμία αμφισβήτηση! Το μέλι μάς προσφέρει πλήθος διατροφικών στοιχείων και όχι μόνο σάκχαρα, έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε φρουκτόζη και μικρότερη σε γλυκόζη, χαμηλότερο γλυκαιμικό φορτίο, δεν προκαλεί γλυκοζυλίωση και η γλυκαντική του ικανότητα είναι υψηλή, οπότε μπορεί να αντικαταστήσει εύκολα τη ζάχαρη.

Παχαίνει;

Αν φας πολύ, ναι! Είναι πηγή σακχάρων και φυσικά έχει θερμίδες, επομένως η κατανάλωσή του πρέπει να γίνεται με μέτρο και σύμφωνα με τις ενεργειακές ανάγκες κάθε ατόμου.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΔΕΔΟΥΚΟ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 158

Επικαιροποίηση: Αύγουστος 2015.

Μάθε τώρα όσα θέλεις να γνωρίζεις για το μέλι στα άρθρα που ακολουθούν:

Τα 7 πιο δημοφιλή ελληνικά μέλια

Πώς θα επιλέξεις το καλό μέλι

Απίστευτες ιδέες με μέλι