Το μυστικό της στα 3 Α
- Αποτοξινώνει προοδευτικά τον οργανισμό,
- αποκαθιστά τις λειτουργικές ανισορροπίες και
- αδυνατίζει ξεμπλοκάροντας το μεταβολισμό του λίπους.
Το σώμα μας αποτελείται κατά περίπου 70% από νερό. Χημικά, σε 1 μόριο νερού (H2O) συνδέονται 2 άτομα υδρογόνου (H) με 1 ηλεκτρόνιο το καθένα και 1 άτομο οξυγόνου (O) με 8 ηλεκτρόνια. Οι ουσίες που αυξάνουν τη συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου (Η+) στο νερό λέγονται οξέα, ενώ οι ουσίες που την ελαττώνουν αυξάνοντας τα ιόντα υδροξυλίου (ΟΗ-) αλκαλικές. Απλουστευμένα, τα ιόντα είναι ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια που έχουν χάσει κάποια από τα περιφερειακά τους ηλεκτρόνια, τα οποία αναζητούν και τελικά «κλέβουν» από άλλα βιολογικά μόρια. Όταν όμως αυτό συμβαίνει σε μεγάλη έκταση, αυξάνεται η οξύτητα του αίματος, των οργάνων και των κυτταρικών υγρών και συγχρόνως δημιουργούνται περισσότερες ελεύθερες ρίζες, με αποτέλεσμα το οξειδωτικό στρες.
Ο συνδυασμός υψηλής οξύτητας και οξειδωτικού στρες προκαλεί μεταβολικές δυσλειτουργίες που, με τη σειρά τους, μπορεί να οδηγήσουν σε πρόωρη γήρανση, σοβαρά προβλήματα υγείας, αλλά και σε υπερβολική αύξηση του σωματικού λίπους.
Η έννοια του pH
Η οξύτητα εκτιμάται με βάση την κλίμακα pH, η οποία αρχίζει από το 0 (όξινο) και τελειώνει στο 14 (αλκαλικό). Ουδέτερο pH είναι περίπου το 7. Για παράδειγμα, το νερό έχει συνήθως pH 7 και αυτό σημαίνει ότι περιέχει ίσες συγκεντρώσεις ιόντων υδρογόνου και υδροξυλίου. Τροφές, ουσίες ή διαλύματα με pH μικρότερο από 7 είναι όξινες, έχουν δηλαδή μια υψηλότερη συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου, ενώ με pH υψηλότερο από 7 περιέχουν περισσότερα ιόντα υδροξυλίου και είναι αλκαλικές. Επειδή όμως η κλίμακα pH είναι λογαριθμική, η αλλαγή μιας και μόνο μονάδος pH σημαίνει μια δεκαπλάσια αλλαγή στη συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου!
Ρύθμιση pH
Το ανθρώπινο σώμα είναι εξαιρετικά ευαίσθητο στις διακυμάνσεις του pH και γενικά λειτουργεί αποδοτικότερα (με ορισμένες εξαιρέσεις, όπως των πεπτικών υγρών και του δέρματος) όταν η σχέση οξύτητας / αλκαλικότητας των εσωτερικών ρευστών είναι ουδέτερη ή ελάχιστα περισσότερο αλκαλική. Σε ένα τέτοιο εσωτερικό περιβάλλον τα κύτταρα διατηρούνται πιο υγιή, τα θρεπτικά συστατικά των τροφών αξιοποιούνται καλύτερα, αυξάνεται η ικανότητα παραγωγής ενέργειας από τα μιτοχόνδρια και ισχυροποιούνται οι δυνατότητες αυτοίασης και αποτοξίνωσης του οργανισμού. Σε γενικές γραμμές, η ρύθμιση της οξύτητας επιτυγχάνεται με την εξουδετέρωση των παραπανίσιων οξέων από ειδικά ένζυμα που παράγουν το ήπαρ και το πάγκρεας. Το αίμα επίσης μεταφέρει ορισμένα οξέα τα οποία αποβάλλονται με τα ούρα, τα κόπρανα, τον ιδρώτα ή και μέσω των πνευμόνων ως αέρια.
Όταν τρώμε πολλές όξινες τροφές χωρίς να έχουμε τα ανάλογα αλκαλικά αποθέματα, η ρύθμιση του pH δεν γίνεται σωστά, η ισορροπία του εσωτερικού περιβάλλοντος διαταράσσεται και δημιουργείται υπεροξύτητα. Τα επιπλέον οξέα διαβρώνουν τους ιστούς και εμποδίζουν τον οργανισμό να επισκευάσει τις φθορές του. Εάν η κατάσταση δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, προκαλούνται δυσλειτουργίες, που με τον καιρό εξελίσσονται σε σοβαρές ασθένειες.
Γιατί αρρωσταίνουμε από την υπεροξύτητα;
Η υπεροξύτητα υποχρεώνει το σώμα να «κλέψει» ουσιώδη μεταλλικά και άλλα στοιχεία από τους μύες και το σκελετό, προκειμένου να εξουδετερώσει τα επιπλέον οξέα. Συγχρόνως, ευνοεί την ανάπτυξη τοξινών και επιβλαβών βακτηριδίων που παρεμβάλλονται στη σωστή λειτουργία του ήπατος, του παγκρέατος, των επινεφριδίων και του θυρεοειδούς. Επιπλέον, οι τοξίνες μειώνουν τη βιοδιαθεσιμότητα των αμινοξέων, των βιταμινών και των μεταλλικών στοιχείων, στερώντας από τον οργανισμό τη δυνατότητα να παράγει επαρκείς ποσότητες ένζυμων, ορμονών και αντισωμάτων. Αυτό παρεμποδίζει την αναδημιουργία των μυϊκών κυττάρων και άλλων απαραίτητων βιολογικών δομών και συστατικών για την ενεργειακή παραγωγή, με αποτέλεσμα λιγότερες καύσεις, χαμηλή ενεργητικότητα, χρόνια κόπωση, γενική αδυναμία, αυξημένη συσσώρευση λίπους κυρίως γύρω από την κοιλιά και πολλά επιπλέον κιλά που επιβαρύνουν τον οργανισμό και κάνουν το μεταβολισμό ακόμα πιο νωθρό!
Πώς δημιουργείται το περιττό λίπος
Όταν οι τροφές καίγονται μέσα στο σώμα, αφήνουν πάντα κάποια κατάλοιπα, όπως η στάχτη που αφήνει το καμένο ξύλο στο τζάκι. Ανάλογα με το είδος των τροφών, τα κατάλοιπα μπορεί να είναι όξινα, ουδέτερα ή αλκαλικά.
- Όταν τα όξινα κατάλοιπα είναι λίγα και τα αλκαλικά αποθέματα πολλά, ο οργανισμός ρυθμίζει σχετικά εύκολα το εσωτερικό του pH και αποτοξινώνεται φυσιολογικά.
- Αντίθετα, εάν τα όξινα κατάλοιπα είναι υπερβολικά και τα ρυθμιστικά ένζυμα δεν επαρκούν, ένα ποσοστό τους δεν εξουδετερώνεται και παραμένει στο σώμα. Επειδή όμως μπορεί να περάσουν στη κυκλοφορία του αίματος και μέσω αυτής στην καρδιά, στο πάγκρεας, στο ήπαρ και σε άλλα όργανα, το σώμα προσπαθεί να τα εγκλωβίζει μέσα στα λιποκύτταρα για να προστατεύσει τα ζωτικά του όργανα. Η συσσώρευση μεγάλων ποσοτήτων όξινων καταλοίπων στο λιπώδη ιστό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του μεγέθους των λιποκυττάρων, έτσι ώστε να δημιουργηθεί περισσότερος διαθέσιμος χώρος για την ασφαλή αποθήκευσή τους.
Σε ένα υπερόξινο περιβάλλον, ο οργανισμός μας αναγκάζεται να φτιάξει ένα τείχος προστασίας από λίπος ενάντια στα οξέα και τις τοξίνες που απειλούν να τον βλάψουν. Κι όσο η υπεροξύτητα δεν διορθώνεται, το λίπος όχι μόνο αντιστέκεται σθεναρά σε οποιαδήποτε προσπάθεια μείωσής του μέσω δίαιτας ή γυμναστικής, αλλά αυξάνεται περισσότερο και εξαπλώνεται παντού!
Όξινες και αλκαλικές τροφές
Επειδή όλες οι τροφές περιέχουν και όξινα και αλκαλικά στοιχεία σε διαφορετικές αναλογίες, το pH κάθε τροφής εξαρτάται από την ιδιαίτερη σύστασή της. Εξαιρετικά αλκαλικές τροφές είναι τα λεμόνια, τα φρούτα, τα λαχανικά, οι χυμοί, οι ζωμοί λαχανικών, τα αφεψήματα βοτάνων αλλά και η κοινή μαγειρική σόδα, η όποια όμως μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στο μηχανισμό της πέψης. Γενικά, οι αλκαλικές τροφές ενισχύουν τα αλκαλικά αποθέματα του σώματος με μεταλλικά στοιχεία και ιχνοστοιχεία και επιπλέον μάς προσφέρουν πολύτιμα ένζυμα και αντιοξειδωτικά. Ένας υγιής οργανισμός έχει συνήθως επαρκή αλκαλικά αποθέματα για να τα χρησιμοποιήσει σε έκτακτες περιπτώσεις, για παράδειγμα όταν παραχθούν περισσότερα οξέα, καταναλωθούν πολλές όξινες τροφές ή κατά τη διάρκεια κάποιας ασθένειας. Επειδή όμως τα αποθέματα αυτά δεν είναι απεριόριστα, είναι αναγκαίο να τα διατηρούμε σε ικανοποιητικά επίπεδα. Για να το πετύχουμε, πρέπει περίπου τα τρία τέταρτα του καθημερινού διαιτολογίου μας να αποτελείται από αλκαλικές και ουδέτερες τροφές και το υπόλοιπο ένα τέταρτο από όξινες.
ΑΛΚΑΛΙΚΕΣ, ΟΥΔΕΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΟΞΙΝΕΣ ΤΡΟΦΕΣ
Εξαιρετικά αλκαλικές (pH 8,5-9,0)
- Ακτινίδια
- Ανανάς φρέσκος
- Αντίδια
- Αφεψήματα βοτάνων
- Αχλάδια
- Καρπούζι
- Λεμόνι
- Μαϊντανός
- Μάνγκο
- Νεροκάρδαμο
- Παπάγια
- Πεπόνι
- Σπαράγγια
- Σταφίδες ξανθές
- Σταφύλια
- Σύκα ξερά
- Φρούτα του πάθους
- Φύκια
- Χουρμάδες ξεροί
- Χυμοί λαχανικών
- Χυμοί φρούτων χωρίς ζάχαρη
Μέτρια αλκαλικές (pH 7,5-8,0)
- Αβοκάντο
- Αρακάς
- Βερίκοκα φρέσκα και ξερά
- Γκρέιπφρουτ
- Γλυκοπατάτες
- Γογγύλια
- Καλαμπόκι φρέσκο
- Καρότα
- Κολοκύθα
- Κολοκυθάκια
- Κουκιά
- Κουνουπίδι
- Λάχανο (όλα τα είδη)
- Μανταρίνια
- Μαρούλι
- Μήλα
- Μηλόξυδο
- Μούρα
- Μπανάνες
- Μπαχαρικά
- Μπρόκολο
- Παντζάρια
- Πατάτα με τη φλούδα
- Πιπεριές
- Πιπερόριζα φρέσκια
- Πορτοκάλια
- Ροδάκινα
- Σέλινο
- Σκόρδο
- Σπανάκι και συναφή χόρτα
- Σταφίδες μαύρες
- Σύκα φρέσκα
- Φασολάκια
- Φράουλες
- Χουρμάδες φρέσκοι
Ουδέτερες (pH περίπου 7,0)
- Αβγά
- Αγγούρι
- Αγκινάρες
- Αμύγδαλα
- Βατόμουρα
- Βούτυρο
- Γάλα (κυρίως το κατσικίσιο)
- Γιαούρτι παραδοσιακό (κυρίως το πρόβειο)
- Δαμάσκηνα φρέσκα και ξερά
- Δημητριακά πρωινού ολικής άλεσης
- Ελαιόλαδο και μη υδρογονωμένα φυτικά έλαια
- Ελιές
- Ζυμαρικά (μόνο τα ολικής άλεσης)
- Ηλιόσποροι
- Καρύδα
- Καρύδια
- Κάσιους
- Κάστανα
- Κεράσια
- Κεχρί
- Κινόα
- Κολοκυθόσποροι
- Κράκερ και γκοφρέτες δημητριακών χωρίς ζάχαρη
- Κρεμμύδια φρέσκα και ξερά
- Λαχανάκια Βρυξελλών
- Λιναρόσποροι
- Μακαντέμια
- Μανιτάρια
- Μαργαρίνες (μη υδρογονωμένες)
- Μελάσα
- Μέλι
- Μελιτζάνα
- Μούσλι
- Μουστάρδα
- Μπάμιες
- Νιφάδες βρώμης
- Ντομάτα
- Ξινόγαλο
- Παντζάρια
- Παξιμάδια (κριθαρένια, σίκαλης και επτάζυμα)
- Ποπ-κορν σπιτικό
- Πράσο
- Ρεβίθια
- Ρεπάνι
- Ροφήματα και πάστες από ξηρούς καρπούς
- Ρύζι αναποφλοίωτο
- Σάλτσες σπιτικές
- Σόγια και προϊόντα σόγιας
- Σουσάμι
- Ταχίνι
- Τυριά από πρόβειο ή γίδινο γάλα
- Φάβα
- Φακές
- Φασόλια
- Φιστίκια (εκτός από αράπικα)
- Φύτρα δημητριακών
- Ψωμί σίκαλης ολικής άλεσης
Μέτρια όξινες (pH 6,0-6,5)
- Γιαούρτι βιομηχανοποιημένο και επιδόρπια γιαουρτιού
- Γλυκά με σπόρους και μέλι (π.χ. παστέλι)
- Δημητριακά πρωινού επεξεργασμένα
- Κέτσαπ
- Κρασί χωρίς χημικά
- Κρέμα γάλακτος
- Μαγιονέζα σπιτική
- Μαλάκια
- Μπανάνες πράσινες
- Μύδια
- Πατάτες χωρίς φλούδα
- Πίκλες
- Πλιγούρι
- Ρύζι μερικώς αποφλοιωμένο
- Στάρι
- Τυριά κίτρινα συνήθη
- Φαγόπυρο
- Φιστίκια αράπικα
- Ψάρια
- Ψωμί ολικής άλεσης
Εξαιρετικά όξινες (pH 5,0-5,5)
- Αλεύρι ραφιναρισμένο
- Αλλαντικά
- Αμνοερίφια
- Ανθρακούχα αναψυκτικά
- Βοδινό και μοσχάρι
- Γαλοπούλα
- Γλυκά με άσπρο αλεύρι και ζάχαρη
- Γλυκαντικά τεχνητά
- Εντόσθια
- Επιδόρπια με ζάχαρη ή γλυκαντικά
- Ζάχαρη και προϊόντα αυτής
- Ζελέδες
- Καπνιστά και παστά τρόφιμα
- Καραμέλες, μπισκότα και γενικά σακχαρώδη
- Καφές και ροφήματα που περιέχουν καφεΐνη
- Κινέζικα ζυμαρικά
- Κοτόπουλο
- Κουνέλι
- Κρέας προερχόμενο από κυνήγι
- Κρέμες διάφορες
- Μαρμελάδες
- Ξύδι
- Οινοπνευματώδη ποτά
- Παγωτά
- Ρύζι αποφλοιωμένο
- Σάλτσες τυποποιημένες
- Σιμιγδάλι
- Σοκολάτα
- Στρείδια
- Συκώτι
- Τρόφιμα με χημικά πρόσθετα
- Τυριά ανακατεργασμένα
- Χοιρινό
- Ψωμί, αρτοσκευάσματα και πίτες από ραφιναρισμένο αλεύρι
* Ενδεικτική κατάταξη βασισμένη σε διασταυρώσεις από διάφορες βιβλιογραφικές πηγές. Ως «πιο υγιεινές τροφές» θεωρούνται εκείνες που παράγουν το μικρότερο ποσά όξινων κατάλοιπων (π.χ. εξαιρετικά αλκαλικές) και συγχρόνως τα υποπροϊόντα του μεταβολισμού τους εξουδετερώνονται και αποβάλλονται σχεδόν εξολοκλήρου από τον οργανισμό.
Σημείωσε ότι:
- Το pH δεν προσδιορίζεται από τη γλυκιά ή ξινή γεύση των τροφών. Η ζάχαρη π.χ., δημιουργεί όξινα κατάλοιπα, ενώ το λεμόνι αλκαλικά.
- Τρόφιμα με χημικά πρόσθετα ή υπολείμματα φαρμάκων έχουν υψηλότερη οξύτητα.
- Τα βιολογικά τρόφιμα είναι περισσότερο αλκαλικά από τα αντίστοιχα συμβατικά εξαιτίας της απουσίας χημικών υπολειμμάτων.
- Τροφές που έχουν υποστεί μικρότερη επεξεργασία είναι κατά κανόνα πιο αλκαλικές.
- Τα ώριμα εποχιακά φρούτα και λαχανικά είναι πιο αλκαλικά από τα άγουρα.
- Η ίδια τροφή παράγει περισσότερα οξέα όταν τηγανίζεται ή ψήνεται σε υψηλές θερμοκρασίες και λιγότερα όταν παρασκευάζεται στον ατμό ή βράζεται.
- Η προσθήκη ζάχαρης μετατρέπει τους χυμούς από αλκαλικούς σε όξινους.
- Γαλακτομικά από πρόβειο, κατσικίσιο ή γίδινο γάλα είναι πιο αλκαλικά σε σύγκριση με όσα φτιάχνονται από αγελαδινό.
- Το μούσκεμα των ξηρών καρπών και των ξερών φρούτων σε νερό, αυξάνει το pH τους.
- Τα μπαχαρικά και αρωματικά βότανα αυξάνουν την αλκαλικότητα των τροφών που συνοδεύουν. Το ίδιο επιτυγχάνει και το σκόρδο όταν συνδυάζεται με εξαιρετικά όξινες τροφές, όπως π.χ. το κρέας.
- Λόγω της ανάμειξής τους με το σάλιο (pH περίπου 7,1), το καλό μάσημα μπορεί να ελαττώσει περαιτέρω την οξύτητα οσπρίων και δημητριακών.
Τι γίνεται με τις ζωικές τροφές; Οι περισσότερες ζωικές τροφές δημιουργούν όξινα κατάλοιπα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να τις αποκλείσουμε εντελώς από τη διατροφή μας, αλλά ότι πρέπει να επιλέγουμε τις ποιοτικότερες αυτών και παράλληλα να περιορίσουμε τη συχνότητα και τη συνολική ποσότητα που καταναλώνουμε. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι οι ζωικές τροφές παρέχουν στον οργανισμό πολύτιμα συστατικά για την επισκευή των ιστών και την παραγωγή ένζυμων, ορμονών και εκατοντάδων άλλων ουσιών απαραίτητων για την κυτταρική ενέργεια και τη δραστηριότητα των οργάνων.
Μείνε συντονισμένη για να διαβάσεις τη δίαιτα pH.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΔΕΔΟΥΚΟ
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 83
Update: Νοέμβριος 2015.
