Κάθε φορά που τρώτε ή πίνετε κάτι μαζί με το φάρμακό σας, υπάρχει το ενδεχόμενο κάποιο ή κάποια συστατικά της τροφής να αλληλεπιδράσουν με τη δραστική ουσία του φαρμάκου. Όταν η αλληλεπίδραση είναι μικρή, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα. Όταν όμως είναι μεγάλη, τότε σε άλλες περιπτώσεις το φάρμακο δρα πιο έντονα και σε άλλες ελαττώνεται η δράση του.

Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA):

«Ορισμένα τρόφιμα και ποτά, το αλκοόλ, η καφεΐνη, ακόμη και το τσιγάρο, μπορούν να αλληλεπιδράσουν με τα φάρμακα, κάνοντάς τα λιγότερο αποτελεσματικά ή προκαλώντας σοβαρές παρενέργειες».

Να παίρνω το φάρμακο με φαγητό ή χωρίς;

Δεν υπάρχει γενικός κανόνας, εξαρτάται από το φάρμακο. Ορισμένα φάρμακα πρέπει να λαμβάνονται μαζί ή μετά το φαγητό, π.χ. επειδή έχουν την ιδιότητα να ερεθίζουν το εσωτερικό του στομάχου, ενώ άλλα πρέπει να λαμβάνονται με άδειο στομάχι, π.χ. 1-2 ώρες πριν από το φαγητό, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η επιθυμητή απορρόφησή τους από τον οργανισμό.

Στην επόμενη σελίδα: Γνωρίστε ποια συνήθη τρόφιμα και ροφήματα μπορεί να αλληλεπιδράσουν με τα φάρμακα που λαμβάνετε ταυτόχρονα. Όλες οι σχέσεις υψηλής επικινδυνότητας.

ΣΧΕΣΕΙΣ ΥΨΗΛΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ

Γνωρίστε ποια συνήθη τρόφιμα και ροφήματα μπορεί να αλληλεπιδράσουν με τα φάρμακα που λαμβάνετε ταυτόχρονα.

Τρόφιμα υψηλά σε φυτικές ίνες

Όσπρια, νιφάδες βρόμης, δημητριακά ολικής αλέσεως, λαχανικά, φρούτα και γενικά τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες δεσμεύουν στις ίνες τους διάφορες ουσίες και μπορεί να επιβραδύνουν την απορρόφηση και τη δράση τους, όπως π.χ. της διγοξίνης (για την αρρυθμία), της μετφορμίνης (για το σάκχαρο), των στατινών (για τη χοληστερίνη) και της παρακεταμόλης (παυσίπονο).

Προνοητικότητα: Η λήψη τροφίμων πλούσιων σε φυτικές ίνες να απέχει τουλάχιστον δύο ώρες από τη λήψη φαρμάκων που ενδεχομένως επηρεάζονται από αυτές.

Γαλακτοκομικά προϊόντα

Τα πλούσια σε ασβέστιο τρόφιμα, όπως γάλα, γιαούρτι, τυρί και παράγωγα αυτών, μπορεί να μειώσουν την απορρόφηση φαρμάκων, όπως η κυπροφλοξασίνη, η μινοκυκλίνη, η δοξυκυκλίνη, η κετοκοναζόλη, η ιτρακοναζόλη, τα διφωσφονικά (για την οστεοπόρωση), καθώς και των συμπληρωμάτων σιδήρου.

Προνοητικότητα: Τα περισσότερα αντιβιοτικά καθώς και τα συμπληρώματα σιδήρου πρέπει να λαμβάνονται τουλάχιστον 2 ώρες πριν ή μετά την κατανάλωση τροφής που περιέχει ασβέστιο.

Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη Κ

Πολλά πράσινα χόρτα και λαχανικά, όπως σπανάκι, μπρόκολο, κουνουπίδι, σπαράγγια, λάχανο κ.ά., το πράσινο τσάι αλλά και το κόκκινο κρέας, ιδίως δε το συκώτι, περιέχουν υψηλές ποσότητες βιταμίνης Κ, η οποία αυξάνει την πήξη του αίματος και μπορεί να εμποδίσει τη δράση των αντιπηκτικών φαρμάκων, όπως π.χ. η βαρφαρίνη.

Προνοητικότητα: Αν λαμβάνετε αντιπηκτική αγωγή, φροντίστε η πρόσληψη βιταμίνης Κ να είναι σχετικά σταθερή καθημερινά και να ελέγχετε την κατανάλωση τροφίμων που αποτελούν πηγές της.

Αλάτι και αλατισμένα τρόφιμα

Προϊόντα άρμης, τυριά, αλλαντικά, παστά, αλμυρά σνακ, έτοιμες σάλτσες κ.ά. μπορεί να αυξήσουν την κατακράτηση υγρών στο σώμα όταν λαμβάνονται φάρμακα όπως τα αντισυλληπτικά και η κορτιζόνη ή φάρμακα που την περιέχουν.

Προνοητικότητα: Όταν λαμβάνετε κορτιζόνη ή αντισυλληπτικά, φροντίστε να περιορίσετε την πρόσληψη αλατιού από όλες τις πηγές και να προσλαμβάνετε επαρκείς ποσότητες νερού, φρούτων και λαχανικών.

Τρόφιμα πλούσια σε τυραμίνη

Η τυραμίνη επηρεάζει το μεταβολισμό των αναστολέων της μονοαμινοξειδάσης (ΜΑΟ), που χρησιμοποιούνται ως αντικαταθλιπτικά. Αν π.χ. η λήψη κάποιου φαρμάκου ΜΑΟ συνδυαστεί με την υπερβολική πρόσληψη τυραμίνης από την τροφή, μπορεί να προκληθεί αξιοσημείωτη αύξηση της αρτηριακής πίεσης ή υπερτασική κρίση.

Προνοητικότητα: Αποφύγετε τη ταυτόχρονη λήψη ΜΑΟ με τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως π.χ. μπίρα, κρασί, τυριά. Επίσης, την υπερκατανάλωση χοιρινού, αλλαντικών, μπανάνας, αβοκάντο, εκχυλίσματος μαγιάς, σοκολάτας, καφέ και των προϊόντων που παράγονται από σόγια.

Κρέατα ψημένα στα κάρβουνα

Οι ενώσεις του άνθρακα που δημιουργούνται κατά το ψήσιμο των κρεάτων στα κάρβουνα παρεμποδίζουν τη δράση αρκετών φαρμάκων, όπως π.χ. η θεοφυλλίνη που χρησιμοποιείται ως βρογχοδιασταλτικό. Οι ίδιες ενώσεις ενδέχεται επίσης να πυροδοτήσουν κρίσεις άσθματος, ανεξάρτητα από το είδος της φαρμακευτικής αγωγής.

Προνοητικότητα: Όταν λαμβάνετε φάρμακα, αποφύγετε το κρέας στα κάρβουνα, ιδίως δε όταν αυτό είναι εμφανώς καμένο («καρβουνιασμένο»).

Πηγές καφεΐνης

Με την καφεΐνη αλληλεπιδρούν αρκετά φάρμακα του κεντρικού νευρικού συστήματος, αντιφλεγμονώδη, αντιυπερτασικά, αντισυλληπτικά, η θεοφυλλίνη και κάποια αντιβιοτικά όπως η σιπροφλοξασίνη. Για παράδειγμα, η υψηλή πρόσληψη καφεΐνης μειώνει την απέκκριση της θεοφυλλίνης, κάτι που ενδέχεται να προκαλέσει πονοκέφαλους, νευρικότητα, αϋπνία κ.ά.

Προνοητικότητα: Όταν είστε σε φαρμακευτική αγωγή, περιορίστε την κατανάλωση πηγών καφεΐνης, όπως π.χ. καφές, αναψυκτικά τύπου κόλα, τσάι, σοκολάτες, ενεργειακά ποτά με γκουαρανά κ.ά.

Χυμοί & αναψυκτικά

Οι περισσότεροι φρουτοχυμοί, ιδίως δε ο χυμός του γκρέιπφρουτ και δευτερευόντως οι χυμοί πορτοκαλιού, ροδιού και μήλου, μπορεί να αυξήσουν ή να μειώσουν τη δράση πάρα πολλών φαρμάκων, μεταξύ των οποίων ευρέως χρησιμοποιούμενα παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη, καθώς και φάρμακα που λαμβάνονται από αλλεργικά άτομα, άτομα με υψηλή χοληστερίνη ή καρδιοπαθείς. Τα όξινα αναψυκτικά συνήθως αυξάνουν τη διαλυτότητα κάποιων φαρμάκων, με αποτέλεσμα αυτά να μην προλαβαίνουν να απορροφηθούν από το έντερο και να μειώνεται η αποτελεσματικότητά τους.

Προνοητικότητα: Εκτός εξαιρέσεων (π.χ. συμπληρώματα σιδήρου) ή διαφορετικής ιατρικής υπόδειξης, αποφύγετε να παίρνετε φάρμακα με φρουτοχυμό ή αναψυκτικό και επίσης να καταναλώνετε φρουτοχυμούς ή φρούτα 1-2 ώρες πριν ή μετά τη λήψη του φαρμάκου.

Αλκοόλ

Το αλκοόλ αλληλεπιδρά με πάρα πολλά φάρμακα, ιδίως δε με αντικαταθλιπτικά, αγχολυτικά, υπνωτικά, παυσίπονα, αντιισταμινικά, φάρμακα για τη στηθάγχη και φάρμακα για τη στυτική δυσλειτουργία, επηρεάζοντας τόσο τη δραστικότητά τους όσο και τις παρενέργειές τους. Όταν, για παράδειγμα, καταναλωθεί μαζί με ηρεμιστικά αυξάνει τη δραστικότητά τους, κάτι που μπορεί να αποδειχθεί ακόμα και μοιραίο.

Προνοητικότητα: Μην παίρνετε κανένα φάρμακο μαζί με αλκοολούχο ποτό.

Λήψη νερού

Η υπερβολική πρόσληψη νερού και άλλων υγρών μπορεί να αυξήσει τη διούρηση πέραν της φυσιολογικής και έτσι να επηρεάσει το μεταβολισμό ορισμένων φαρμάκων, επιταχύνοντας την αποβολή τους και τελικά μειώνοντας τη δραστικότητά τους.

Προνοητικότητα: Διατηρήστε το «μέτρο» και στην κατανάλωση νερού – καμία υπερβολή δεν ωφελεί.

Δεν επηρεάζονται όλα τα φάρμακα από την τροφή! Μερικά φάρμακα επηρεάζονται μόνο από ορισμένα είδη τροφίμων, τον τρόπο μαγειρέματός τους, το χρόνο κατανάλωσης ή την ποσότητά τους.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΔΕΔΟΥΚΟ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 140

Update: Οκτώβριος 2016