Καρκίνος μαστού

ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ: Η υπερκατανάλωση αλκοόλ και η παχυσαρκία, ιδίως δε σε γυναίκες που έγιναν υπέρβαρες μετά την εμμηνόπαυση.

ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ: Ο κίνδυνος μπορεί να μειωθεί με μια διατροφή γενικά πτωχή σε ζωικά λιπαρά και πλούσια σε σταυρανθή λαχανικά (μπρόκολο, κουνουπίδι, λάχανο), θειούχα λαχανικά (κρεμμύδι, πράσο, σκόρδο), φρούτα με υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά (σταφύλια, φράουλες, βατόμουρα), συχνή κατανάλωση οσπρίων και επαρκή πρόσληψη βιταμίνης D (ελεγχόμενη έκθεση στον ήλιο, λιπαρά ψάρια, έλαια, γαλακτοκομικά, εμπλουτισμένα με αυτήν τρόφιμα).

Καρκίνος πνεύμονα

ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ: Πάνω από το 85% των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα οφείλεται στο κάπνισμα. Παρατηρείται επίσης μια πιο αυξημένη συχνότητά του σε άτομα με χαμηλή πρόσληψη αντιοξειδωτικών, ιδίως δε σε βιταμίνη Ε.

ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ: Μια διατροφή πλούσια σε β-καροτένια (βερίκοκα, καρότα, κολοκύθα, μάνγκο), βιταμίνη C (φρέσκα φρούτα, πιπεριές κόκκινες), βιταμίνη E (αμύγδαλα ωμά, φουντούκια, φυτικά έλαια, σπόροι, σιτηρά), βιταμίνη Β6 (ψάρια, ψαχνό κρέατος, αβγά, όσπρια) και φολικό οξύ (φυλλώδη λαχανικά, ηλιόσποροι, όσπρια, εσπεριδοειδή, δημητριακά) αυξάνει την προστασία σε κάποιο βαθμό.

Καρκίνοι παχέος εντέρου και ορθού

ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ: Άτομα που καταναλώνουν περισσότερα ζωικά λίπη, κόκκινο κρέας, τηγανητά φαγητά και επεξεργασμένους υδατάνθρακες πτωχούς σε φυτικές ίνες και λιγότερα φρούτα, λαχανικά, όσπρια και δημητριακά ολικής αλέσεως. Η παχυσαρκία και η δυσκοιλιότητα έχουν επίσης στενή συσχέτιση με τον καρκίνο του παχέος εντέρου, ενώ ορισμένα πρόσθετα τροφίμων (χρωστικές, συντηρητικά κ.ά.) θεωρούνται δυνητικά επικίνδυνα, αλλά δεν υπάρχουν σαφείς αποδείξεις.

ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ: Εκτιμάται ότι τουλάχιστον ο ένας στους τέσσερις καρκίνους του παχέος εντέρου είναι δυνατόν να προληφθεί με τον περιορισμό του κόκκινου κρέατος, των ζωικών λιπαρών και την πρόσληψη επαρκών ποσοτήτων φυτικών ινών, φρούτων, λαχανικών, ιδίως σταυρανθών, καθώς και ασβεστίου από διατροφικές πηγές.

Καρκίνος δέρματος

ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ: Η υπερβολική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα κινδύνου.

ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ: Εφόσον λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα προστασίας έναντι του ήλιου, μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά (φρούτα, λαχανικά, ελαιόλαδο κ.ά.), καθώς και επαρκής σε ω-3 λιπαρά (ψάρια, καρύδια, λιναρόσποροι) και βιταμίνη D, φαίνεται ότι μπορεί να αυξήσει την προστασία μας. Μελέτες έχουν δείξει, επίσης, ότι η κατανάλωση τσαγιού αλλά και καφέ συσχετίζεται με μείωση του κινδύνου.

Καρκίνος στομάχου

ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ: Ο κίνδυνος αυξάνεται με την υπερκατανάλωση αλατιού και αλατισμένων τροφίμων –παστών, καπνιστών, τουρσιών–, επεξεργασμένων κρεάτων –όπως τα αλλαντικά–, κρέατος ψημένου στα κάρβουνα, τηγανητών, καθώς και νερού και τροφίμων που περιέχουν κατάλοιπα αζωτούχων λιπασμάτων.

ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ: Μια διατροφή χαμηλή σε αλάτι, με περισσότερα ωμά τρόφιμα στη φυσική τους μορφή παρά μεταποιημένα και πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, φαίνεται ότι δρα προστατευτικά. Η κατανάλωση φυλλωδών πράσινων και κίτρινων λαχανικών, σταυρανθών λαχανικών, τροφίμων που περιέχουν λυκοπένιο (λαχανικά και φρούτα με κόκκινο χρώμα, όπως ντομάτα και προϊόντα αυτής, κόκκινες πιπεριές, καρπούζι) καθώς και πράσινου τσαγιού συνδέεται με χαμηλότερα ποσοστά εμφάνισής του.

Καρκίνος τραχήλου μήτρας

ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ: Μια διατροφή πτωχή σε φρούτα και λαχανικά αποτελεί επιβεβαιωμένο παράγοντα κινδύνου και συσχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισής του.

ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ: Προστατευτικά ίσως δρα η επαρκής πρόσληψη β-καροτένιων και λυκοπένιου, καθώς επίσης και η μεγαλύτερη κατανάλωση τροφίμων με βιταμίνη C (κόκκινη πιπεριά, ακτινίδιο, πορτοκάλι, γκρέιπφρουτ, φράουλες κ.ά.) και λαχανικών πλούσιων σε φολικό οξύ (κατσαρό λάχανο, λαχανάκια Βρυξελλών, μπρόκολο, πράσο, σπαράγγι, σπανάκι).

Καρκίνος ενδομητρίου

ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ: Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο κατά 2-5 φορές, όπως επίσης και η αυξημένη κατανάλωση ζωικού λίπους.

ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ: Διατροφή χαμηλή σε ζωικά λιπαρά και πλούσια σε φυτικά τρόφιμα, κυρίως λαχανικά, φρούτα και όσπρια, ενδεχομένως βοηθά στην πρόληψή του.

Καρκίνος στοματικής κοιλότητας

ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ: Η συχνότητα εμφάνισής του αυξάνεται με τη μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ, ιδίως δε από καπνιστές. Αυξάνουν, επίσης, τον κίνδυνο το έλλειμμα σιδήρου (σιδηροπενική αναιμία) και η έλλειψη βιταμινών Α και C.

ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ: Η επαρκής πρόσληψη καροτένιων και βιταμίνης C ίσως ελαττώνουν τον κίνδυνο. Καροτένια ανευρίσκονται κυρίως σε χόρτα, φυλλώδη σκούρου πράσινου χρώματος λαχανικά, όπως σπανάκι, μπρόκολο, μαρούλι και λάχανο, καθώς και σε λαχανικά και φρούτα με κίτρινο ή πορτοκαλί χρώμα, όπως καρότο, κολοκύθα, γλυκοπατάτα, βερίκοκα και μάνγκο.

Καρκίνος λάρυγγα

ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ: Η υπερκατανάλωση αλκοόλ αποτελεί τον κυριότερο διατροφικό παράγοντα αύξησης του κινδύνου, ιδίως όταν συνδυάζεται με το κάπνισμα. Επιβαρυντικό ρόλο φαίνεται ότι παίζει ακόμα η συχνή κατανάλωση πολύ ζεστών/καυτών φαγητών και ροφημάτων και η κατάχρηση καρυκευμάτων.

ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ: Διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, ιδίως με υψηλή περιεκτικότητα σε β-καροτένια, ίσως δρα προστατευτικά.

Καρκίνος οισοφάγου

ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ: Άτομα που πίνουν περισσότερο αλκοόλ. Στην εμφάνισή του ίσως συμβάλλουν η μειωμένη πρόσληψη ορισμένων ιχνοστοιχείων και βιταμινών, όπως η β-καροτίνη, το σελήνιο (σπόροι, σκόρδο, κρεμμύδι, μανιτάρια, κρόκος αβγού, θαλασσινά) και η βιταμίνη Ε, καθώς και η συχνή λήψη καυτών ή πολύ ζεστών ροφημάτων και η χρήση εντόνων μπαχαρικών στο μαγείρεμα.

ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ: Η μεγαλύτερη κατανάλωση λαχανικών, χόρτων και φρούτων φαίνεται πως μπορεί να έχει προστατευτική δράση.

Καρκίνος παγκρέατος

ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ: Παρότι για την εμφάνισή του έχουν ενοχοποιηθεί κατά καιρούς διάφοροι διατροφικοί παράγοντες, όπως η υπερβολική πρόσληψη ζάχαρης και γενικά επεξεργασμένων υδατανθράκων, ο μοναδικός επιβεβαιωμένος αιτιολογικός παράγοντας είναι το κάπνισμα.

ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ: Μια γενικά ισορροπημένη διατροφή και η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης C και λυκοπένιου ίσως παίζουν κάποιο ρόλο στη μείωση του κινδύνου.

Καρκίνος προστάτη

ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ: Οι άνδρες που καταναλώνουν πολύ κρέας και ζωικά λίπη διατρέχουν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν τη νόσο σε σχέση με όσους καταναλώνουν μικρότερες ποσότητες και λιγότερο συχνά.

ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ: Η υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, η μερική αντικατάσταση του κρέατος με ψάρια και η επαρκής πρόσληψη ψευδαργύρου (θαλασσινά, ξηροί καρποί, σπόροι) και βιταμίνης D μπορεί να ελαττώσουν τον κίνδυνο.

AΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΔΕΔΟΥΚΟ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 144
Update: Δεκέμβριος 2016