«Κάθε φορά που περιμένω περίοδο με πιάνει πανικός. Μια δυο μέρες πριν έχω φοβερή ημικρανία και τάσεις για εμετό. Πρέπει να ξαπλώσω, δεν αντέχω το έντονο φως και τον παραμικρό θόρυβο. Για ώρες ή και τις πρώτες μέρες της περιόδου μερικές φορές, δεν μπορώ να κάνω τίποτα». Κατερίνα, 33 χρόνων, δημοσιογράφος

Η Κατερίνα αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα κάθε μήνα εδώ και 15 χρόνια και βέβαια δεν είναι η μόνη. Σύμφωνα με τις στατιστικές περίπου το 60% των γυναικών παραπονιούνται για ημικρανίες λίγες ημέρες πριν (στο πλαίσιο του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου) και κατά την περίοδο της εμμήνου ρύσης. Ας δούμε όμως τι λένε οι ειδικοί και τι μέτρα προτείνουν για την αντιμετώπισή του.

Αιτία ο χορός των ορμονών

Όπως επισημαίνει ο ενδοκρινολόγος κ. Γιάννης Καστάνης η επιστήμη, έχει πλέον καταφέρει να ρίξει φως στην εμφάνιση της λεγόμενης «καταμήνιας κεφαλαλγίας» ή «κεφαλαλγίας της εμμηνόρροιας» η οποία είναι ορμονικής προέλευσης. Δηλαδή σήμερα έχει ξεκαθαριστεί ότι ορισμένες αυξομειώσεις στα επίπεδα των γυναικείων σεξουαλικών ορμονών -και κυρίως των οιστρογόνων-, που συμβαίνουν στα κορίτσια κατά τη διάρκεια της εφηβείας, αλλά και στην ενήλικη ζωή της γυναίκας, ευθύνονται για την πυροδότηση και τη συχνότητα των κρίσεων ημικρανίας ή γενικώς των κεφαλαλγιών. Έτσι, αν μια γυναίκα έχει προδιάθεση για ημικρανία, μπορεί να εμφανίσει κεφαλαλγία της εμμηνόρροιας, η οποία στηρίζεται σε ορμονικό υπόβαθρο.

Τα τερτίπια των οιστρογόνων

«Εκείνο που παίζει ρόλο στην δημιουργία της ημικρανίας αυτής», λέει ο κ. Καστάνης , «είναι η διακύμανση των επιπέδων των οιστρογόνων, ειδικά η απότομη πτώση τους με την περίοδο. Η ίδια αιτία, μπορεί να προκαλέσει ημικρανία και κατά την διάρκεια της ωορρηξίας. Είναι γνωστό ότι και στην φάση αυτή της περιόδου (την φάση της ωορρηξίας δηλαδή) παρατηρείται μία ορμονική διακύμανση, δηλαδή πτώση των οιστρογόνων και άνοδο της προγεστερόνης. Στις γυναίκες λόγω των ορμονικών αλλαγών παρατηρούνται επίσης ημικρανίες κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, μετά τον τοκετό ή και κατά την κλιμακτήριο και εμμηνόπαυση, ενώ η ημικρανία, πολλές φορές έχει να κάνει και με τη χρήση αντισυλληπτικών».

Αναγνώρισε την ημικρανία της περιόδου

Η ημικρανία στο διάστημα της εμμηνορρυσίας, συνήθως εκδηλώνεται:

• Δυο ημέρες πριν έως τρεις ημέρες μετά την έναρξη της περιόδου.
• Ο τύπος αυτής της ημικρανίας είναι συχνά έντονος και παρατεταμένος, ενώ, ορισμένες γυναίκες μπορεί να έχουν μέτριο ως βαρύ πονοκέφαλο για μία μόνο ημέρα και μετά να φεύγει.
• Επίσης πρόκειται για ημικρανία χωρίς αύρα (που σημαίνει ότι δεν εμφανίζεται με λάμψεις στα μάτια και σκοτοδίνες) που συχνά παρουσιάζουν άλλοι τύποι ημικρανίας.

Και τα αντισυλληπτικά, τι ρόλο παίζουν;

Διάφορες έρευνες έχουν καταλήξει ότι η επίδραση των αντισυλληπτικών χαπιών στην εξέλιξη της καταμήνιας ημικρανίας ποικίλει. Δηλαδή η ημικρανία που εκδηλώνεται στο διάστημα της εμμηνορρυσίας μπορεί να επιδεινωθεί, να βελτιωθεί ή να παραμείνει αμετάβλητη με την λήψη τους. Η αντίληψη συνήθως που επικρατεί είναι ότι τα αντισυλληπτικά χάπια προκαλούν σε περίπτωση προδιάθεσης ημικρανία ή επιδεινώνουν σε ένταση και συχνότητα μια προϋπάρχουσα ημικρανία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το αντισυλληπτικό χάπι μεταβάλλει τα επίπεδα των οιστρογόνων στο αίμα. Μετά τη διακοπή του οι ημικρανίες μειώνονται ή εξαφανίζονται. Οι έρευνες επίσης έχουν δείξει ότι η σύνθεση του αντισυλληπτικού παίζει σημαντικό ρόλο στην επιδείνωση ή τη βελτίωση της ημικρανίας, αφού αυτά που εξασφαλίζουν σταθερή συνεχή χορήγηση προγεστερόνης βελτιώνουν την ημικρανία, ενώ αυτά που περιέχουν σταθερές ποσότητες συνδυασμού οιστρογόνων- προγεστερόνης την επιδεινώνουν. Αν παίρνεις λοιπόν αντισυλληπτικά χάπια και παρατηρείς ότι έχουν επιδεινωθεί οι ημικρανίες σου ή έχεις εμφανίσει για πρώτη φορά ημικρανίες, ενημέρωσε το γιατρό σου. Πιθανόν να σου αντικαταστήσει τα φάρμακα ή να τροποποιήσει τη δοσολογία, ώστε να ανακουφιστείς από τις κρίσεις.

Να πάρω παυσίπονο;

Παρά την φαρμακευτική «επανάσταση» των τελευταίων χρόνων η οποία σε πολλές περιπτώσεις είναι καθοριστική στη ριζική αντιμετώπιση της ημικρανίας - οι ειδικοί συστήνουν για όλες τις περιπτώσεις ημικρανίας, να αποφεύγεται η υπερκατανάλωση όλων αυτών των ειδικών φαρμάκων, ακόμα και αν πρόκειται για απλά παυσίπονα. Σύμφωνα με την κ. Κλημεντίνη Καραγεωργίου, Διευθύντρια του Νευρολογικού Τμήματος στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Γ. Γεννηματάς»: «ένα παυσίπονο, δεν προκαλεί πρόβλημα, όμως η κατανάλωση τους «με τις χούφτες» μπορεί να εντείνει αντί να βελτιώσει την κατάσταση». Όταν λοιπόν το κεφάλι σου «πάει να σπάσει», μπορείς να παίρνεις κάποιο απλό παυσίπονο με παρακεταμόλη, το οποίο θα σε βοηθήσει και στην περίπτωση που αντιμετωπίζεις πόνους περιόδου, αλλά μέχρι εκεί. Αν ωστόσο είσαι έγκυος και υποφέρεις από πονοκεφάλους, θα πρέπει να γνωρίζεις ότι δεν μπορείς να λαμβάνεις παυσίπονα. Μια έγκυος απαγορεύεται να πάρει φάρμακα -ούτε καν αυτά που θεωρούνται ακίνδυνα- χωρίς την άδεια του γιατρού της.

Για να αντιμετωπίσεις την κρίση χωρίς τη βοήθεια φαρμάκων απλώς ρίξε λίγο κρύο νερό στο πρόσωπό σου!

3 φυσικά τρικ για να προλάβεις την κρίση

• Λίγο πριν την περίοδο τρίβε καθημερινά το μέτωπό σου με μια φέτα λεμονιού ή αγγουριού. Το άρωμα τους προκαλεί χαλάρωση, ειδικά από την ένταση και το στρες, που σου δημιουργεί η επερχόμενη ημικρανία.
• Πιες αφέψημα μέντας λεβάντας, χαμομηλιού ή κάνε με αυτά κομπρέσες. Μεταξύ άλλων, τα φυτά αυτά έχουν κατασταλτικές και χαλαρωτικές ιδιότητες.
• Περιόρισε τις μέρες αυτές τον καφέ, το τσάι το κάπνισμα και τα αναλγητικά, διότι η κατάχρησή τους, μπορεί να οδηγήσει σε υποτροπιάζουσα ημικρανία.

Βοήθεια, μόλις άρχισε

• Βρέξε το πρόσωπό σου με κρύο νερό και στη συνέχεια ξάπλωσε σε ήσυχο σκοτεινό δωμάτιο κρατώντας τα μάτια κλειστά όσο κρατά η κρίση.
• Ανακουφίσου με απαλό κυκλικό μασάζ στους κροτάφους με αιθέρια έλαια, όπως η λεβάντα, το βάλσαμο και η σκουτελλαρία. Να θυμάσαι όμως ότι τα αιθέρια έλαια πρέπει πάντα να είναι αραιωμένα σε έλαιο βάσης (10 σταγόνες αιθέριου ελαίου σε 25 ml αμυγδαλέλαιο).
• Βάλε στο μέτωπό σου ζεστές κομπρέσες ποτισμένες σε έγχυμα μελισσόχορτου (βράζεις για 10 λεπτά 2 ποτήρια νερό και ρίχνεις μέσα μια φούχτα από το φυτό).
• Κοιμήσου. Ο ύπνος ανακουφίζει σημαντικά καθώς χαλαρώνει και μειώνει την ένταση στους μυς, οπότε αμβλύνεται η πίεση στα αιμοφόρα αγγεία.
• Δώσε ιδιαίτερη σημασία στην σωστή στάση του σώματος σου την ώρα που κάθεσαι, αλλά και όταν είσαι όρθια ή βαδίζεις, αποφεύγοντας την πλάγια κάμψη του αυχένα και του κεφαλιού.
• Απόφυγε τη συνεχή έκθεσή σου στον ήλιο, στο πολύ φως, στους δυνατούς ήχους και οσμές, που αποτελούν εκλυτικούς παράγοντες.
• Για όσο διάστημα έχεις την ευαισθησία, απόφυγε τα τηγανητά και λιπαρά φαγητά, αλλά και τις σοκολάτες, τα πολλά τυριά, τα εσπεριδοειδή και το αλκοόλ (κυρίως το κόκκινο κρασί), που ενοχοποιούνται ότι επιδεινώνουν την ημικρανία.

Βοήθεια από τον βελονισμό

Ο βελονισμός στην πρακτική εφαρμογή του συνίσταται στην εισαγωγή λεπτών βελονών σε συγκεκριμένα αντανακλαστικά σημεία του σώματος(τα λεγόμενα σημεία βελονισμού). Με μια σειρά λοιπόν εφαρμογών της μεθόδου (μετά από 7-8 συνεδρίες) η ημικρανία εμφανίζεται πιο αραιά και με μικρότερη ένταση, ενώ ίσως χρειαστούν και μερικές αναμνηστικές δόσεις.

Kαι το σιάτσου

Το σιάτσου επίσης προσεγγίζει το πρόβλημα της ημικρανίας ολιστικά χρησιμοποιώντας για τη θεραπεία της μαλάξεις και ειδικές ασκήσεις στα διάφορα σημεία (όπως η πλάτη το κεφάλι, η κοιλιά, τα πέλματα κ.ά.). Το σύμπτωμα της ημικρανίας ερευνάται από σωματική άποψη, αλλά και από ενεργειακή, καθώς για να γίνει η θεραπεία του σιάτσου, πρέπει να εντοπιστούν οι μεσημβρινοί και οι περιοχές του σώματος που βρίσκονται σε δυσαρμονία. Για την ολοκλήρωση της θεραπείας, απαιτούνται ορισμένες συνεδρίες, τις οποίες θα καθορίσει (ανάλογα την περίπτωση) ο ειδικός.

Να θυμάσαι

• Εκτός από τους ορμονικούς άλλοι παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν ημικρανία είναι οι αλλαγές που καιρού, οι εξαντλητικές δίαιτες, το δυνατό φως και το αλκοόλ.
• Ένα απλό ημερολόγιο στο οποίο θα κρατάς σημειώσεις για τις περιόδους που εμφανίζεις τις ημικρανίες, καθώς και το χρονικό διάστημα που σε ταλαιπωρούν περισσότερο, μπορεί να προσφέρει σημαντική βοήθεια τόσο σ’ εσένα όσο και στο γιατρό σου.
• Δεν υπάρχει φάρμακο που να καταπολεμά το πρόβλημα στη ρίζα του, δηλαδή το αίτιο που προκαλεί τις ημικρανίες. Τα φάρμακα που κυκλοφορούν σήμερα στην αγορά καταπολεμούν μόνο τα συμπτώματα, η αγωγή περιορίζεται δηλαδή στα συνηθισμένα σκευάσματα που ανακουφίζουν απλώς από τον πόνο.

Μήπως σου λείπει μελατονίνη;

Πρόσφατες έρευνες υποστηρίζουν, ότι μερικές γυναίκες που πάσχουν από έντονο προεμμηνορροϊκό σύνδρομο έχουν έλλειψη μελατονίνης. Δηλαδή, της ορμόνης, που ρυθμίζει το βιολογικό ρολόι του σώματος και εκκρίνεται κατά τη διάρκεια της νύκτας από την υπόφυση (κέντρο του εγκεφάλου το οποίο, μεταξύ άλλων, απελευθερώνει εκείνες τις ορμόνες που διεγείρουν τις ωοθήκες για την παραγωγή οιστρογόνων και προγεστερόνης).

Οι παρεχόμενες πληροφορίες στοχεύουν αποκλειστικά στην ενημέρωση και δεν υποκαθιστούν τις ιατρικές συστάσεις. Συμβουλέψου το γιατρό σου για οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας αντιμετωπίζεις.

ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία τεύχος 101.

Επικαιροποίηση: Μάρτιος 2015.